Czy pociski znane z polskiej MJR trafią nad Morze Czarne?

Amerykańska Agencja Współpracy w Bezpieczeństwie i Obronności (Defense Security Cooperation Agency, DSCA), instytucja podległa Departamentowi Stanu, wyraziła zgodę na zakup na rzecz Sił Zbrojnych Bułgarii nadbrzeżnych wyrzutni pocisków przeciwokrętowych Naval Strike Missile Coastal Defense System (NSM CDS) wraz z dodatkowym wyposażeniem oraz środkami bojowymi. Łączna wartość pakietu wynosi 620 mln dolarów. To nie oznacza, że Sofia musi wyasygnować na transakcję dokładnie taką kwotę. Umowa wykonawcza na dostawę sprzętu może objąć jedynie wybrane pozycje ze zgody DSCA, co potencjalnie zredukuje cenę zakupu. W dokumencie nie wymieniono żadnych informacji dotyczących warunków offsetu. Te zostaną ustalone przez zamawiającego z wykonawcą.

Wyrażono zgodę na zakup następującego sprzętu i wyposażenia: terminali łącza danych Link 16, pocisków NSM w wariantach: bojowym, telemetrycznym i ćwiczebnym (bez ładunku wybuchowego w głowicy bojowej), wozów dowodzenia, samobieżnych wyrzutni, wozów amunicyjnych, aparatury łączności, odbiorników nawigacji satelitarnej, przenośnych urządzeń kryptograficznych, wyposażenia szkoleniowego (w tym symulatorów), dokumentacji technicznej i szkoleniowej, sprzętu do obsługi technicznej, części zamiennych i innych. Nie ujawniono liczby pocisków, wyrzutni ani wozów dowodzenia, na pozyskanie których wydano zgodę. Jak dotąd nie opublikowano też informacji o docelowym nośniku bułgarskich systemów NSM CDS.

Głównym wykonawcą będzie norweskie przedsiębiorstwo Kongsberg Defence & Aerospace. Przyczyną, dla której Amerykanie zostali poproszeni o pozwolenie na sprzedaż zestawów NSM CDS, jest zastosowanie w tym systemie uzbrojenia części z USA. Podobną zgodę musiał uzyskać także rząd Łotwy, który w 2023 roku otrzymał zielone światło do pozyskania lądowych baterii NSM wraz z pociskami przeciwokrętowymi za łączną kwotę 110 mln dolarów. Amerykańskim partnerem firmy Kongsberg oraz dostawcą części podzespołów jest koncern RTX (dawniej Raytheon). W 2024 r. poinformowano o rozpoczęciu budowy zakładów produkcyjnych NSM w Stanach Zjednoczonych i Australii. W Polsce kompleksową obsługą i remontami pocisków NSM zajmuje się przedsiębiorstwo WZE S.A. z siedzibą w Zielonce.

Czym jest Naval Strike Missile (NSM)?

NSM to pocisk przeciwokrętowy o zdolności do atakowania celów lądowych opracowany w norweskim przedsiębiorstwie Kongsberg Defence & Aerospace. Pierwszym użytkownikiem NSM została Królewska Marynarka Wojenna Norwegii (Sjøforsvaret). Pocisk napędza silnik odrzutowy, który rozpędza go do prędkości maksymalnej ponad 0,9 Ma. Zastosowano głowicę śledząco-naprowadzającą z detektorem podczerwieni, a także nawigację satelitarną, bezwładnościową i TERCOM. Masa kompletnego pocisku wraz z rakietowym silnikiem startowym wynosi 400 kg, z czego 120 kg stanowi głowica bojowa. Kadłub wykonano w dużej mierze z kompozytów w celu redukcji skutecznej powierzchni odbicia radiolokacyjnego. Zasięg najnowszego wariantu Block 1A wystrzelonego z lądu wynosi ponad 300 km.

W grudniu 2008 r. Polska stała się pierwszym klientem eksportowym na NSM. 31 grudnia 2010 r. utworzono Nadbrzeżny Dywizjon Rakietowy (NDR), w grudniu 2014 r. przekształcony w Morską Jednostkę Rakietową (MJR). We wrześniu 2023 r. zamówiono sprzęt oraz kilkaset pocisków NSM Block 1A dla dwóch kolejnych MJR w celu utworzenia Brygady Rakietowej Marynarki Wojennej. W NSM zostaną także wyposażone trzy polskie fregaty typu Wicher (projektu 106 Miecznik). Wśród przyszłych i obecnych użytkowników systemu NSM, zarówno na okrętach, jak i w systemach nadbrzeżnych, znajdują się: Australia, Belgia, Dania, Hiszpania, Holandia, Indonezja, Kanada, Łotwa, Malezja, Niemcy, Norwegia, Polska, Rumunia, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania.

Na bazie NSM powstał także Joint Strike Missile, czyli pocisk przeciwokrętowy przenoszony drogą lotniczą, który dysponuje zasięgiem ponad 560 km. Płatowiec oraz architekturę JSM zmodyfikowano, by zmieścił się w wewnętrznych komorach uzbrojenia wielozadaniowego samolotu bojowego F-35 Lightning II. Pierwszym użytkownikiem JSM są Królewskie Siły Powietrzne Norwegii (nor. Luftforsvaret). Zamówienia złożyły także: Australia, Japonia, Niemcy i Stany Zjednoczone. Pocisk jest też oferowany polskim Siłom Powietrznym. W 2025 r. ujawniono, że trwają prace koncepcyjne nad JSM-SL, czyli wariantem JSM wystrzeliwanym spod wody z wyrzutni torped kalibru 533 mm stosowanych na okrętach podwodnych. Zainteresowanie JSM-SL wyrażają Holandia i Hiszpania.