Reklama

Jak zaczęła się wojna o miasta Ukrainy [ANALIZA]

Ukraiński czołg T-64BW zdobyty przez siły rosyjskie nacierające na Chersoń, marzec 2022 roku.
Ukraiński czołg T-64BW zdobyty przez siły rosyjskie nacierające na Chersoń, marzec 2022 roku.
Autor. mil.ru / Wikimedia Commons

Rosyjska ofensywa na południu Ukrainy na przełomie lutego i marca 2022 roku zakończyła się kilkumiesięczną okupacją Chersonia i nieudanym natarciem na Mikołajów. O przebiegu tych uderzeń pisze płk Piotr Lewandowski.

Z perspektywy ponad trzech lat wojny oraz dostępnych dokumentów, w tym rosyjskich zdobytych przez ukraińskich żołnierzy, można przyjąć założenie, że celem „specjalnej operacji wojskowej” nie była zbrojna okupacja całego terytorium Ukrainy. Siły wydzielone przez Kreml oraz organizacja ich zabezpieczenia logistycznego były do tego zadania niewystarczające, nawet przy założeniu, że Siły Zbrojne Ukrainy nie będą w stanie stawić długotrwałego, zorganizowanego oporu.

Reklama

Strategiczne cele Rosji

Prawdopodobnie celem pierwszej fazy rosyjskiej ofensywy było opanowanie Kijowa, Charkowa, Chersonia i być może Mikołajowa, a także połączenie okupowanego Krymu z Donbasem poprzez zajęcie części Zaporoża i obwodu chersońskiego. W kolejnej fazie, już po rozwinięciu dróg zaopatrywania, Rosjanie zamierzali dotrzeć do Dniepru i Odessy. Zapewne zachodnia Ukrainę zostałaby „zwasalizowana” po ustanowieniu marionetkowego, prorosyjskiego rządu w okupowanej stolicy. Potwierdzają to główne kierunki rosyjskich uderzeń.

Jednak konieczność przemieszczania się drogami utwardzonymi ze względu na panującą odwilż, które zamieniła nie tylko pola, ale i boczne drogi w nieprzekraczalne dla ciężkich pojazdów błoto, skanalizowała ruch rosyjskich kolumn, nie pozwalając na rozwinięcie ugrupowań bojowych. Ponadto, rosyjskie batalionowe grupy bojowe miały ograniczone możliwości omijania ośrodków miejskich, stanowiących dogodne obszary do organizacji zasadzek przeciwpancernych, artyleryjskich, a przy sprzyjającej sytuacji taktycznej obrony stałej.

Rosyjska wieloprowadnicowa wyrzutnia rakiet BM-21 Grad podczas przemarszu drogowego w trakcie rosyjskiej ofensywy w obwodzie chersońskim, marzec 2022 roku.
Rosyjska wieloprowadnicowa wyrzutnia rakiet BM-21 Grad podczas przemarszu drogowego w trakcie rosyjskiej ofensywy w obwodzie chersońskim, marzec 2022 roku.
Autor. mil.ru / Wikimedia Commons

Tam, gdzie doszło do całkowitego zaskoczenia, a ukraińscy dowódcy nie byli w stanie zorganizować obrony ze względu na brak niezbędnych sił, niskie kompetencje, a czasami nawet zdradę, rosyjskie kolumny zyskały powodzenie, pokonując nawet kilkadziesiąt kilometrów na dobę. Do takiej sytuacji doszło w obwodzie chersońskim i zaporoskim. W ręce okupanta prawie bez walki dostało się kilkadziesiąt ośrodków miejskich, w tym największe: Chersoń i Melitopol.

Jednak już zdobycie Mariupola, gdzie żołnierze z jednostki „Azow” i piechota morska stawili zacięty opór, zajęło agresorowi prawie 3 miesiące. Próba opanowania Mikołajowa zakończyła się całkowitą porażką Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej. Również ataki wymierzone w największe ukraińskie miasta, Kijów i Charków, zakończyła się niepowodzeniem. W kolejnej fazie wojny doszło do krwawych walk o Siewierodonieck, Bachmut, Sołedar, Siewiersk czy Wuhłedar. Niniejszy artykuł rozpoczyna cykl, w którym autor zamierza przedstawić przebieg walk o ukraińskie miasta i przeanalizować, jakie czynniki zadecydowały o powodzeniu obrońców bądź sukcesach agresora.

Zdobycie Chersonia i obrona Mikołajowa

Sytuacja wyjściowa

Jednym z głównych kierunków rosyjskiego pełnoskalowego ataku było uderzenie z okupowanego półwyspu krymskiego. Kreml do tego zadania skoncentrował elementy 49 i 58 Armii Ogólnowojskowych, 22 Korpus Armijny oraz 20 Dywizję Strzelców Zmotoryzowanych. Ponadto, w dyspozycji rosyjskiego sztabu odpowiedzialnego za kierunek południowy pozostawały trzy brygady piechoty morskiej, a wsparcie zapewniały okręty Floty Czarnomorskiej z główną bazą w Sewastopolu.

Do działań desantowych i rajdowych skierowano 7 Gwardyjską Górską Dywizję Powietrznodesantową, mającą w swoim składzie weteranów z walk w Czeczenii, Gruzji i Dagestanie, oraz 11 Gwardyjską Samodzielną Brygadę Desantowo-Szturmowa wspartą Specnazem. Na krymskich lotniskach stacjonowało ponad 100 samolotów i 50 śmigłowców różnych typów. Rosyjskie siły liczyły około 25 tysięcy żołnierzy.

Siły ukraińskie rozmieszczone wzdłuż granicy liczyły około 2 tys. żołnierzy, głównie piechoty morskiej z 35 Brygady i 137 Samodzielnego Batalionu, a także kilkuset żołnierzy z 25 Jednostki Straży Granicznej. W drugim rzucie znajdował się 131 Batalion Rozpoznawczy, a na wschodnim brzegu Dniepru, w rejonie poligonowego ośrodka szkoleniowego, 59 Brygada Zmechanizowana. To przełożyło się na około 6 tys. żołnierzy.

Reklama

Przebieg walk o Chersoń

Jeszcze przed rozpoczęciem ofensywy Rosjanie prawdopodobnie szczegółowo poznali rozmieszczenie jednostek ukraińskich i pól minowych. Informacje przekazali wysocy rangą oficerowie ukraińskich sił bezpieczeństwa współpracujący z rosyjskim wywiadem. Ofensywę rozpoczęły zmasowane ataki rakietowe i lotnicze. Na Chersoń (280 tys. mieszkańców) uderzyły 20 i 7 Dywizja, 11 Brygada oraz dwie brygady piechoty morskiej.

Na kierunku ataku znalazły się ukraińska 59 Brygada oraz Straż Graniczna. Ze względu na znaczącą przewagę Ukraińcy wysadzili mosty na drodze rosyjskich ataków oraz prowadzili działania opóźniające. W wyniku sabotażu lub niewłaściwego podłączenia ładunków wybuchów nie udało się zniszczyć wszystkich mostów i Rosjanie mogli skutecznie prowadzić działania pościgowe za cofającymi się oddziałami ukraińskimi.

Rosyjska armatohaubica samobieżna 2S19 Msta-S podczas przemarszu drogowego w trakcie rosyjskiej ofensywy w obwodzie chersońskim, marzec 2022 roku.
Rosyjska armatohaubica samobieżna 2S19 Msta-S podczas przemarszu drogowego w trakcie rosyjskiej ofensywy w obwodzie chersońskim, marzec 2022 roku.
Autor. mil.ru / Wikimedia Commons

Na tym etapie wojny zarówno rosyjskie, jak i ukraińskie lotnictwo szturmowe prowadziło aktywne działania bliskiego wsparcia pola walki (ang. Close Air Support, CAS) co powodowało szybko rosnące straty po obu stronach w wyniku użycia przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych (takich jak 9K38 Igła czy FIM-92 Stinger – przyp. red.).

W Chersoniu setki mieszkańców zgłosiło się do Sił Obrony Terytorialnej, jednak większość przedstawicieli administracji cywilnej i wojskowej oraz sił bezpieczeństwa uciekła z miasta, co znacząco utrudniło zorganizowanie skoordynowanej obrony. Pomimo tego, głownie dzięki oficerom z 124 Brygady Obrony Terytorialnej, udało się uzbroić około 500 ochotników, w dużej części nie posiadających przeszkolenia wojskowego.

Czytaj też

Ukraińska 59 Brygada Zmechanizowana usiłowała zorganizować obronę stałą na linii Antoniwka-Nowa Kachówka, mając za plecami Dniepr i Most Antonowski, poprzez który prowadziła najkrótsza droga do Chersonia. Rosjanie wysadzili desant śmigłowcowy na ukraińskich tyłach i opanowali zachodnie przedmoście, tym samym grożąc odcięciem 59 Brygady na wschodnim brzegu. Ukraiński dowódca podjął decyzję o wycofaniu się na zachodni brzeg rzeki. Rosyjski desant został zaatakowany przez wycofujące się przez most jednostki zmechanizowane i pancerne, a wycofanie uniemożliwiali mu ochotnicy z 124 Brygady Obrony Terytorialnej. W wyniku walki desant został niemal całkowicie zniszczony, a 59 Brygada, pomimo ataków 20 Dywizji wpieranej piechotą morską, wycofała się na zachodni brzeg Dniepru.

Niestety Ukraińcy nie zdołali wysadzić Mostu Antonowskiego, a pomimo intensywnego ostrzału artyleryjskiego Rosjanie przekroczyli Dniepr za wycofującymi się żołnierzami ukraińskimi, docierając do przedmieść Chersonia. Ukraińska 59 Brygada kontynuowała odwrót w kierunku Mikołajowa, pozostawiając do obrony miasta jeden batalion. Ponadto, obrona została wzmocniona przez batalion z 80 Brygady Powietrzno-Szturmowej. W mieście znajdowali się ochotnicy wchodzący w skład 124 Brygady Sił Obrony Terytorialnej.

Reklama

Walki w Chersoniu

Sytuacja obrońców uległa pogorszeniu, kiedy po sforsowaniu Dniepru w rejonie zapory w Nowej Kachowce do miasta dotarli rosyjscy spadochroniarze z 7 Dywizji. Rosjanie nie przystąpili do natychmiastowego szturmu na miasto, ale obeszli je od północy i kontynuowali natarcie silami 20 Dywizji. Doszło do walk z użyciem czołgów miedzy ariergardą 59 Brygady a czołowymi oddziałami rosyjskimi.

Na tym etapie walk pojawiły się pierwsze problemy sił inwazyjnych, które w niedalekiej przyszłości miały mieć fatalne konsekwencje. Rosjanie robili co prawda szybkie postępy, a na zachodnim brzegu Dniepru kontrolowali drogi, lecz nie teren. Kilka rosyjskich kolumn wpadło w zasadzki zorganizowane przez ukraińską obronę terytorialną. Ponadto, skoncentrowane wzdłuż dróg zgrupowania stanowiły dogodny cel dla artylerii i lotnictwa. Pomimo miażdżącej przewagi przeciwnika w powietrzu ukraińscy piloci wykonali kilka skutecznych ataków, jednak często kończyło się to utratą samolotów wraz z załogami.

Autor. Светлана Беломестнова-Климак (@LanaKlimak)/Twitter

Na tym etapie walk rosyjskie problemy z zabezpieczeniem skrzydeł nie wpłynęły znacząco na sytuację pod Chersoniem. Z miasta zagrożonego okrążeniem wycofały się jednostki armii regularnej, pozostawiając Siły Obrony Terytorialnej. Dwa bataliony, liczące około 500 ochotników ze składu 124 Brygady SOT, znalazły się wkrótce w pełnym okrążeniu. Ukraińcy postanowili bronić miasta, pomimo że dysponowali lekkim uzbrojeniem strzeleckim i znikomą ilością broni przeciwpancernej. Ukraińscy żołnierze, podzieleni na 40-50 osobowe kompanie, zajęli pozycje na rogatkach miasta, przygotowując się do obrony okrężnej.

Źle uzbrojeni i niewyszkoleni obrońcy (tylko kilku ochotników miało doświadczanie bojowe z walk w Donbasie) mieli przeciwko sobie elitarną rosyjską dywizję WDW wyposażoną w bojowe wozy piechoty (BMD i BTR), czołgi i artylerię. Wielu rosyjskich spadochroniarzy miało doświadczenie w walk na Kaukazie, a ich dowódcy zdobywali doświadczenie bojowe jeszcze w Czeczeni i Gruzji. Wynik walki był oczywisty, a atakujący z wszystkich kierunków Rosjanie przełamali ukraiński opór przy minimalnych stratach własnych.

Czytaj też

Do najbardziej zaciętego starcia doszło w rejonie parku i galerii handlowej przy ulicy Naftowykiw. Czterdziestotrzyosobowy odział pod komendą jednego z dowódców batalionów 124 Brygady przygotował zasadzkę na rosyjską kolumnę. Jednak Rosjanie ubezpieczyli drogę snajperami, którzy zlikwidowali najbardziej wysunięte stanowiska obrońców, a następnie BTR-y i BMP rozpoczęły zmasowany ostrzał parku. Mimo tego Ukraińcom udało się uszkodzić dwa pojazdy. Walka trwała około 20 minut, a w jej wyniku poległo co najmniej 24 ukraińskich żołnierzy, którzy jeszcze tydzień wcześniej byli cywilnymi mieszkańcami Chersonia. Miasto dostało się pod okupację po niespełna tygodniu od rozpoczęcia pełnoskalowej wojny. Równocześnie rozpoczęła się bitwa o Mikołajów.

W drugiej części zostanie przedstawiony przebieg walk o Mikołajów oraz wnioski z działań rosyjskich i ukraińskich na kierunku chersońskim.

Reklama
WIDEO: Defence24 Days 2024 - Podsumowanie największego forum o bezpieczeństwie
Reklama

Komentarze (8)

  1. Przyszłość

    Uwiebiam analizy zamiast proagandy. Dzieki. Dla mnie to mid na serce. Co do miast - tylko w pozniejszej fazie - polecam raport Amnesty Interntional (wpiszcie Oksana Pokalczuk szefowa AI Ukraina) gdzie opisanoi ze Ukraincy morduja swoje miasta. Przgodtwanie do obrony polega na minowaniu, kopaniu rowow, wybirzaniu scian i budnkow. Nastepnie istalacja srodkow ogniwych w fabrykach, domach, szkolach spzralach i ostrzal z nich sil Rosjskich powduje ostrzal Kontbaterjny - Zachecam do przecztanai calego Raportu. Zawsze anailiza. Nigdy proagdy wiecej. NAuka. i wiedza. pozdr,

    1. Tani2

      Przyszłość jak jest wojna to jest wojna. Zachód bije się w miastach np USA w Ardenach to Bastogne i St. With. Ruscy po Stalingradzie tylko w polu Łuk Kurski czy Bitwa nad J Balaton gdzie w polu sowieci bez czołgów rozpylili 6 Armię Pancerną SS. Jak powiedział Dietrich jej dowódca ,,śmieją się ze mnie że jestem d-cą 6 Armii Pancernej bo zostało mi 6 czołgów. Jeszcze raz jak się bije armia cywile mają uciekać. Za moich młodych lat jak biliśmy się na zabawie nie było możliwości żeby ktoś dziewczyny dotknął. Na ukr też nikt specjalnie do cywili nie strzela,ale co zrobić jak oni nie chcą się ewakuować.

    2. Tani2

      Moja opinia dla mnie obrona organizowana w oparciu o miasto to debilizm a szczególnie w walce z ruskimi. Sukcesy amerykańskie w Ardenach to nie ich sukces tylko kompletny brak artylerii u Adolfów. Ruscy by ich zaorali artylerią zresztą tak jak teraz wyorują ukr. To moje prywatne zdanie

  2. Tani2

    I jedno co warto napisać dlaczego tu wyszło a na północy nie wyszło. Jest multum teorii ale prawdziwa jest tylko jedna Oddziały ruskie atakujące Chersoń pochodziły z Krymu. Te krymskie składały się z 75% z byłych żołnierzy ukraińskich którzy dobrowolnie podpisali kontrakty z ruską armią w 2014 po aneksji Krymu. Ci ludzie pochodzili z ukr mówili po ukr I stosunek ludności miejscowej był inny jak do czystych rusków. O tym że znali teren to nawet nie piszę. Ja bym tu zdrady ukr dowódców nie szukał. Jest to moje prywatne zdanie

  3. Tani2

    Ja bym wrócił do historii czyli gen Serdiukowa on to próbował ruską armię przerobić na zach standarty czyli strukturę. Zamienił reg 44 strukturą Brygadową, w lotnictwie likwidował Pułki i tworzył Bazy itd. Jego następca Szojgu starał się odwrócić ten proces ale w sumie zmieniał tylko czapki a wojska zostały bez zmian. I w takim układzie czyli Brygadowym ruscy poszli na ukr. Cały 2022 r pokazał niewydolność ruskiego systemu Brygadowego i od 2023 na gwałt zmieniali strukturę na reg 44. U ukr było odwrotnie poza kilkoma elitarnymi jednostkami w wsu był reg44 czyli stary ,dopiero dostawy zachodniej broni wymusiły przejście na strukturę zach. A dla mnie najśmieszniejsze jest to że dla ruskichodejście od wzoruNATO zaczęło początek sukcesów a dla wsu przejście na wzory NATO zakończyło okres sukcesów. Bo każdy rodzaj struktury ma swoje zalety jak i wady i wybierając go trzeba się dobrze zastanowić.

  4. Tani2

    Aaa do fotki ilustracyjnej T-64BW lub anglosasi piszą T-64 BV Ruskie B oznacza to że czołg ma fabrycznie zainstalowany pancerz reaktywny Litera nasze W to ich trzecia litera w alfabecie bo u nich jest A,B,W...... Czyli my powinniśmy to czytać jako nasze ,,C,, Czyli trzecia odmiana bo a,b,c W ruskim nasza litera c to s

  5. Anty 50 C-cali

    Był taki czas, o czym gen. Gocół opowiadał, jak to braterskie wizyty były w 15-tej i 20 -brygadzie, bez re-wizyt u gości.....od nas. to w temacie szczegółowego rozpoznania. Ruskich na kierunku krymskim, setki jakichś ochotników zaczęło powstrzymywać, ba zablokowali nawet desant z śmiglaków - patrz teza o potrzebie 50 - 70 Caracali(!). Który to desant brygada zmechu ostatecznie rozjechała. Miasto 280 -tys , opuściło regularne wojsko, w liczbie 2 batalionów. Oczywiście, Russki mścił się, ot kobiecie za fotki męża żołnierza - na telefonie, powyrywali paznokcie. Tak jak Niemcy, w 1939 na cywilach naszych, ot po słynnej bitwie pod Mokrą. Ale to byli parszywi nazisty. Niet mylić z spec - operacją de-nazyfikacji

  6. Anty 50 C-cali

    Z perspektywy ponad 3 lat wojny, prawdopodobnie nigdy nie dowiemy się co by było gdyby spec-opera zaczęła się wcześniej..gdyby nie Zakaz udzielony z Chin "wojowania z czasie Olimpiady" znowu. Gdyby te katiusze i Msty mogły szarżować przez bardziej zamarznięte Dzikie Pola...Ruski rozpoznał , prawdopodobnie rozmieszczenie pól minowych....u nas nie było potrzeby , bo miny p/piechotne grzecznie niszczyło się do końca 2015, (nieprawdaż?)

  7. Tani2

    Jeju po co tyle pisać ,to była typowa operacja ruskich czyli rywka do 100 km. To jest to samo co nasz 1 Korpus Pancerny wykonał w kierunku na Drezno. Siły wielkości Korpusu dokonują marszu na gł do 100km . Zajmują miasto lub inny węzeł komunikacyjny i czekają na resztę sił. Czemu nie poszli dalej ? Bo musieli czekać na logistykę. A jak czekali ukr zorganizowali obronę i po ptokach. Czemu ruscy oddali Chersoń ? Bo ruscy nie walczą w miastach ,oni budują linie obronne w oparciu o teren i pola minowe. Dlaczego opuścili Chersoń ,bo nie było sensu bronić miasta nie mając wojska. Wycofali swoje wojsko na przygotowane pozycje obronne i w sumie przy odwrocie strat nie ponieśli. Na koniec wysadzili most i bajka się skończyła. W odróżnieniu od ukr ruscy nie bronią się w miastach oni preferują odkrytą przestrzeń bo ona im daje manewr. Ruscy rozwalili ukr natarcie pola minowymi i niczym więcej rozwalali ich jak dzieci bo na otwartej przestrzeni nie było gdzie się ukryć.

  8. Buczacza

    Tymczasem nie mający analoga przywódca kraju rad. Nie daje sobie i innym wytchnienia. Jego mądrości życiowe nie mają analoga w mirie. Jednym zdaniem rozwiał wątpliwości ministrów i prezes banku. Otóż zdecydowanie zatrzymał nadchodzącą recesję. Nie grozi nam. I to wystarczyło cofnęła się. Podobno ktoś widział w kuchni czy przedpokoju. Ale to nie potwierdzone...

Reklama