Święto Wojska Polskiego: awanse i zmiany kadrowe w armii

Kwestie związane ze zmianami personalnymi w siłach zbrojnych należą jednak do niezwykle ważnych dla dowódców oraz podległych im żołnierzy oraz dla polityków odpowiadających za cywilną kontrolę nad armią. Personalne decyzje tych ostatnich – prezydenta, premiera i ministra obrony narodowej - na lata jak nie na dekady wpływają na kierunek rozwoju sił zbrojnych. W przestrzeni publicznej często słyszymy głosy ekspertów, w tym byłych dowódców wojskowych z postulatem wprowadzenia w korpusie generalskim zasady tożsamości posiadanego stopnia z zajmowanym stanowiskiem służbowym. Zasada, która obowiązuje w pozostałych korpusach osobowych. Zasada ta na przestrzeni ostatnich kilku lat zaczyna jednak być często naginana – przypadki wyznaczania na stanowiska służbowe żołnierzy o stopniach etatowych niższych od dwa poziomy np. kapitana na stanowisko etatowe podpułkownika itd. Warto zaznaczyć, że przygotowane zestawienie ma charakter subiektywnej oceny i nie odzwierciedla osobistych sympatii lub antypatii autora i redakcji.

Kogo awansowano w ostatnich miesiącach na kolejne stopienie w korpusie generalskim?

Generalskie awanse w ramach korpusu

Zacznijmy od góry od najważniejszych nominacji w tym roku. Na stopień generała broni 15 sierpnia w dniu Święta Wojska Polskiego awansowani zostali gen. dyw. dr Piotr Błazeusz, Zastępca Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego oraz gen. dyw. prof. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak, Dyrektor Wojskowego Instytutu Medycznego. Do chwili obecnej w kierownictwie Sztabu Generalnego stopień „trójgwiazdkowego" generała posiadał tylko gen. broni dr inż. pil. Tadeusz Mikutel, I Zastępca Szefa Sztabu Generalnego, z kolei awans generała Gieleraka był dla wielu obserwatorów i ekspertów dużym zaskoczeniem. Warto zaznaczyć, że w armiach sojuszniczych tak wysokiej rangi nie posiadają nawet oficerowie kierujący całym personelem medycznym sił zbrojnych.

Kolejny szczebel to stopień generała dywizji etatowo przypisany do stanowisk dowódców dywizji, zastępców szefa sztabu generalnego, zastępców dowódców rodzajów wojsk oraz dyrektorów departamentów, inspektorów rodzajów wojsk i szefów zarządów w sztabie generalnym. W związku z nadchodzącym Świętem Wojska Polskiego prezydent Duda mianował na ten stopień gen. bryg. Zenona Brzuszko, Dowódcę Wielonarodowej Dywizji Północny-Wschód. W tym przypadku nastąpi zgodność posiadanego stopnia z tzw. etatem zajmowanego stanowiska służbowego. 

Sierpniowe generalskie szlify

Ośmiu oficerów w dniu 15 sierpnia dołącza do klubu generałów. W tym gronie mamy czterech dowódców brygad (10. BKPanc, 15. BZ, 19. BZ, 25 BKPow) – stopień zgodny ze stanowiskiem, szefa agencji uzbrojenia i dyrektora departamentu wojskowych spraw zagranicznych – od lat są to stanowiska generalskie oraz dwa ciekawe przypadki: dyrektora ośrodka monitorowania i analiz – stanowisko w strukturach MON oraz dowódcę 1. Bazy Lotnictwa Transportowego – w tym przypadku można wskazać, że historia zatacza krąg gdyż wracam do rozwiązania, w którym Baza jako odpowiednik zlikwidowanego po katastrofie smoleńskiej 36. Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego wychodzi z podporządkowania pod 3. Skrzydło Lotnictwa Transportowego w bezpośrednie podporządkowanie pod Dowódcę Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych. Awansowani zostali zatem żołnierze służący w zielonych i stalowych mundurach. Marynarka Wojenna nie odnotowała awansów admiralskich.

Najlepszym podsumowaniem tych zmian jest poniższy wykaz pułkowników awansowanych do stopnia generała brygady:

• płk Grzegorz Barabieda – dowódca 10. Brygady Kawalerii Pancernej;
• płk pil. Paweł Bigos – dowódca 1 Bazy Lotnictwa Transportowego;
• płk Piotr Fajkowski – dowódca 15. Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej;
• płk Hubert Glica – dyrektor Ośrodka Monitorowania i Analiz Ministra Obrony Narodowej;
• płk dr Artur Kuptel – szef Agencji Uzbrojenia;
• płk Rafał Miernik – dowódca 19. Lubelskiej Brygady Zmechanizowanej;
• płk Mariusz Pawluk – dowódca 25. Brygady Kawalerii Powietrznej;
• płk Bogdan Pidanty – dyrektor Departamentu Wojskowych Spraw Zagranicznych MON.

Zmiany na kluczowych stanowiskach generalskich

Sierpień przyniósł ważną zmianę dla dwóch generałów. Dotychczasowy dowódca Żelaznej Dywizji gen. dyw. Jarosław Gromadziński został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy ds. interoperacyjnych w Międzynarodowym Zespole ds. Pomocy Ukrainie. Generała Gromadzińskiego na stanowisku Dowódcy 18. Dywizji Zmechanizowanej obejmując stanowisko zaszeregowane bez wątpienia do stopnia generała dywizji zastąpi gen. bryg. Arkadiusz Szkutnik dotychczasowy Szef Zarządu Planowania Użycia Sił Zbrojnych i Szkolenia – P3/P7 Sztabu Generalnego WP. To niezwykle ważna zmiana z uwagi na trwający proces formowania czwartej dywizji oraz koordynacji wojskowej pomocy dla Ukrainy. 

Końcówka lipca to ważna zmiana w Dowództwie Generalnym. W tym czasie minister obrony narodowej wyznaczył gen. bryg. Piotra Kriese na stanowisko Inspektora Szkolenia - zaszeregowane do stopnia generała dywizji. Generał Kriese zakończył tym samy służbę na stanowisku dowódcy 20. Bartoszyckiej Brygady Zmechanizowanej. 

W pierwszej połowie lipca Kancelaria Prezydenta RP podała informację o mianowaniu pułkownika Cezarego Roga na stopnień generała brygady i wyznaczeniu oficera na stanowisko w strukturach sojuszniczych. 1 sierpnia generał Róg objął stanowisko asystenta szefa sztabu ds. rozpoznania w Naczelnym Dowództwie Sił Sojuszniczych w Europie (SHAPE w Mons). Przed awansem oficer zajmował stanowisko szefa zarządu rozpoznania i walki elektronicznej w Dowództwie Operacyjnym Rodzajów Sił Zbrojnych. 

28 czerwca przyniósł ważną informację dla gen. dyw. dr Krzysztofa Radomskiego, który został wyznaczony przez wicepremiera Mariusza Błaszczaka na nowe stanowisko w strukturach sił zbrojnych. Dotychczasowy dowódca 16. Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej 1 lipca objął stanowisko Szefa Inspektoratu Kontroli Wojskowej. Na tym etapie zmiana nie wiąże się z awansem na kolejny stopień wojskowy.  Tego samego dnia nastąpiło ponowne wyznaczenie na inne ważne stanowisko w strukturach sojuszniczych. Gen. bryg. Bogdan Rycerski kontynuować będzie służbę jako szef sztabu Wielonarodowego Korpusu Północny-Wschód. Nominacja nie jest związana z awansem na kolejny stopień w korpusie generalskim. 

13 czerwca nastąpiła bardzo istotna zmiana na kluczowych stanowiskach w strukturach sojuszniczych zaszeregowanych do stopnia trójgwiazdkowego generała. Generał broni Janusz Adamczak został wyznaczony na stanowisko dyrektora generalnego Międzynarodowego Sztabu Wojskowego Kwatery Głównej NATO, natomiast na stanowisko Polskiego Przedstawiciela Wojskowego przy Komitecie NATO i UE, które wcześniej zajmował gen. Adamczak, został wyznaczony generał broni Sławomir Wojciechowski, były dowódca Wielonarodowego Korpusu Północ-Wschód w Szczecinie.

17 maja stanowisko zastępcy szefa Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych objął gen. bryg. Artur Dębczak. Warto zaznaczyć, że generał kierował uprzednio Biurem ds. Programu Zostań Żołnierzem Rzeczpospolitej oraz pełnił służbę m.in. na stanowisku zastępcy dowódcy Wojsk Obrony Terytorialnej. Warto zaznaczyć, że przed wyznaczeniem na stanowisko zastępcy szefa inspektoratu mającego swoją siedzibę w Bydgoszczy generał został skierowany przez szefa resortu obrony narodowej do wykonywania zadań służbowych w tym inspektoracie, a na stanowisko Pełnomocnika Ministra Obrony Narodowej, a następnie Szefa Centralnego Wojskowego Centrum Rekrutacji wyznaczony został pułkownik Mirosław Bryś dotychczasowy dowódca 4. Warmińsko-Mazurskiej Brygady OT. 

Nominacje z perspektywą awansu

Koniec lipca to ważne zmiany dla pułkowników Tomasza Biedziaka i Marcina Maja oraz Pawła Bigosa. Pierwszy z oficerów został wyznaczony na stanowisko dowódcy 20. Bartoszyckiej Brygady Zmechanizowanej, drugi na stanowisko szefa Zarządu Rozpoznania i Walki Elektronicznej w Dowództwie Generalnym a trzeci na stanowisko dowódcy 1. Bazy Lotnictwa Transporotowego. Pułkownik Bigos znalazł się następnie w grupie oficerów awansowanych do stopnia generała brygady, a dwaj pozostali oficerowie zajmują stanowiska, na których jest realna perspektywa takich awansów zgodnie z zasadą tożsamości stanowiska i stopnia wojskowego. 

28 czerwca to z kolei ważny dzień dla żołnierzy elitarnej 6. Brygady Powietrznodesantowej. Brygada, która od lat cieszy się prestiżem a boryka się niestety z problemem wizerunkowym – zatrzymania kierowniczej kadry z podległego batalionu. Trudną misję dowodzenia szóstą otrzymał doświadczony oficer - pułkownik Michał Strzelecki dotychczasowy dowódca Jednostki Wojskowej Komandosów. Stanowisko dowódcy brygady w tym przypadku niewątpliwie może otworzyć drogę do przyszłego awansu generalskiego. 

Warto zaznaczyć, że aktualnie w siłach zbrojnym mamy liczną grupę oficerów zajmujących stanowiska służbowe, na które w przypadku zachowania zasady tożsamości stopnia ze stanowiskiem awans generalski powinien być realną perspektywą.

Ważne zmiany w Wojskach Obrony Terytorialnej

15 czerwca minister Błaszczak wyznaczył na stanowiska dowódców nowotworzonych brygad obrony terytorialnej. Pułkownicy Marek Pietrzak, Robert Kasperczuk i Daniel Błotko objęli stanowiska dowódców 18. Stołecznej Brygady OT, 19. Nadbużańskiej Brygady OT oraz 20. Przemyskiej Brygady OT. Pułkownik Marek Pietrzak od powołania Wojsk Obrony Terytorialnej pełnił rolę rzecznika prasowego Dowództwa WOT. Z kolei 14 lutego w dniu Święta Armii Krajowej nastąpiły wyznaczenia oficerów na stanowiska dziewięciu brygad obrony terytorialnej. Aktualnie są to stanowiska zaszeregowane do stopnia etatowego pułkownika. Niemniej jednak w przyszłości mogą być zmiany w tym obszarze. Nominacje niżej wymienionym oficerom wręczył minister obrony narodowej:

• płk Mieczysław Gurgielewicz, dowódca 5. Mazowieckiej Brygady Obrony Terytorialnej;
• płk Witold Bubak, dowódca 6. Mazowieckiej Brygady Obrony Terytorialnej;
• płk Krzysztof Stańczyk, dowódca 8. Kujawsko-Pomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej;
• płk Piotr Hałys, dowódca 10. Świętokrzyskiej Brygady Obrony Terytorialnej;
• płk Marcin Siudziński, dowódca 11. Małopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej;
• płk Zbigniew Targoński, dowódca 12. Wielkopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej;
• płk Tomasz Białas, dowódca 13. Śląskiej Brygady Obrony Terytorialnej;
• płk Tomasz Borowczyk, dowódca 14. Zachodniopomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej;
• płk Artur Barański, dowódca 16. Dolnośląskiej Brygady Obrony Terytorialnej.

Zamiast podsumowania

Nie sposób w oparciu tylko o informacje dostępne w przestrzeni publicznej przedstawić pełną i obszerną analizę zmian personalnych oraz prognozę w tym obszarze. Oficerowie wyznaczani na kluczowe stanowiska w siłach zbrojnych są mianowani na stopnie wojskowe w korpusie generalskim na podstawie decyzji podejmowanych przez polityków. Każda z nominacji winna być poprzedzona analizą przebiegu służby oraz uzasadnienia przygotowanego przez wnioskodawcę i przełożonego planowanego do awansu oficera. Przedstawione zestawienie nie jest z pewnością pełnowartościowe niemniej jednak stanowić może istotne podsumowanie polityki kadrowej realizowanej przez resort obrony narodowej.