Brytyjczycy kupują artylerię, a Niemcy biją się tle [ANALIZA]

Przed opisaniem sytuacji dotyczącej pozyskania nowego systemu artyleryjskiego dla Wielkiej Brytanii należałoby określić, czemu obecnie kraj ten potrzebuje takiego zakupu. Aktualnie Siły Zbrojne Zjednoczonego Królestwa w kwestii armatohaubic samobieżnych kal. 155 mm opierają się na przestarzałych AS-90, których liczba w linii była sukcesywnie redukowana przez politycznych decydentów. W roku 2015 miało znajdować się ich w aktywnej służbie 117 sztuk, jednak do chwili obecnej liczba ta zapewne została jeszcze zmniejszona wskutek braków części zamiennych oraz stałych cięciach wydatków na Wojska Lądowe przez brytyjski MON.

Co więcej, Londyn przekazał Ukrainie do 32 egzemplarzy AS-90 w ramach pomocy wojskowej. Tym samym obecnie Wielka Brytania posiada na stanie swojej armii kilkadziesiąt (według różnych źródeł od około 50 do maksymalnie 80) egzemplarzy tego „dziadka Kraba”, z którymi problemów nie ubyło z racji na brak produkcji części zamiennych do nich. Skutki tego faktu odczuwają nie tylko brytyjscy żołnierze, którzy zapewne muszą kanibalizować wycofane wozy, ale także Ukraińcy skarżący się na ich niedobór.

Wobec tych problemów podjęto decyzję o wcześniejszym pozyskaniu ich następcy, przenosząc datę odebrania pierwszych egzemplarzy z 2032 na 2029 rok. Jest to i tak data odległa zważywszy na rosnące problemy eksploatacyjne AS-90, ale Brytyjczycy już w sumie od około trzech dekad przyzwyczaili do powolnego tempa modernizacji swoich wojsk lądowych. W związku z tym wskutek wielu rozmów i rywalizacji między podmiotami oferującymi różnego typu rozwiązania wykrystalizowały się trzy systemy artyleryjskie, jakie będą rozpatrywane przez Londyn jako następca dotychczasowej samobieżnej artylerii kal. 155 mm. Mowa tutaj o kołowym RCH 155 opartym o KTO Boxer (za którym stoi firma Artec, w której większość udziałów podzielone jest pomiędzy niemieckie koncerny Rheinmetall oraz KMW), gąsienicowym K9A2 (produkcie południowokoreańskiej Hanwha Aerospace) oraz systemie Archer (brytyjsko-szwedzkie BAE Systems).

Tym samym widzimy starcie dużych marek w segmencie zbrojeniowym, dla których brytyjskie zamówienie oznaczać będzie spory sukces eksportowy. Oczywiście, każdy z wymienionych podmiotów oferuje współpracę z lokalnym przemysłem. To ma zwiększyć atrakcyjność oferty m.in. dzięki zmniejszeniu kosztów eksploatacji danej platformy dla Brytyjczyków czy zaangażowaniu lokalnego przemysłu w łańcuchy dostaw.

Zważywszy jednak, że w linii ubyły aż 32 egzemplarze armatohaubic (około 1/3 posiadanego stanu) konieczne było pozyskanie pilnej zdolności w ramach uzupełnienia. Okazał się nim kołowy system artyleryjski Archer, który został sprzedany przez Szwedów w liczbie 14 sztuk. Nie jest wiadome, ile Wielka Brytania zapłaci za ich zakup wraz z pakietem szkoleniowym i amunicyjnym. Ich wdrożenie da brytyjskim artylerzystom znaczny skok w kwestii zdolności rażenia przeciwnika, chociażby ze względu na donośności (30 km vs 40+). Oprócz tego do Archera potrzeba mniej załogantów. Ponadto, jego obsługa będzie znacznie łatwiejsza niż AS-90. Zabezpieczenie techniczne tych ostatnich z roku na rok staje się coraz trudniejsze.

Decyzja o zakupie mniejszej liczby haubic względem tej przekazanej, podyktowana jest zapewne tym, że produkt BAE Systems ma charakteryzować się potencjałem odpowiadającymi dwóm lub nawet trzem egzemplarzom dział M109 starszego typu na podwoziu gąsienicowym. Ten zakup jednak otworzył znacznie szerzej bramę dla „Łucznika” (ang. Archer) do stania się rozwiązaniem nie tylko pomostowym, ale i docelowym. Wraz z tym wiązałby się transfer technologii np. produkcji luf. To byłoby bardzo cenne dla innych programów, jak na przykład czołgu Challenger 3.

Jak zatem wygląda kwestia u konkurencji? Firma Artec oferuje tutaj rozwiązanie opierające się na znanym już Brytyjczykom, produkowanym lokalnie przez konsorcjum RBSL (Rheinmetall BAE Land Systems) oraz WFEL (we współpracy z KMW) kołowym transporterze Boxer, na którym posadzono zminiaturyzowaną wieżę od PzH 2000. To połączenie określone jako RCH 155 obecnie zostało zamówione jedynie przez Niemcy, jako pomoc wojskowa dla Ukrainy. Z racji na to, że jest to konstrukcja nowa, można spodziewać się wystąpienia w niej sporej liczby chorób wieku dziecięcego, których wykluczyć się nie da. Co więcej, dość kontrowersyjna decyzja co do umieszczenia systemu wieżowego z potężną 155 mm haubicą na wysokim nośniku w postaci Boxera (pozbawionego podpór) rodzi wiele pytań. Pozostawmy jednak samą konstrukcję i przejdźmy do jej oferenta. Artec jest podmiotem, za którym stoją dwa niemieckie koncerny zbrojeniowe - Rheinmetall oraz KMW. Oba do siebie miłością nie pałają. Choć akurat udziały w konsorcjum produkującym Boxery są dość precyzyjnie określone, to historia zna przykłady rywalizacji obu tych koncernów w programach, w których teoretycznie współpracują, czego przykładem jest rozwój i modernizacja czołgu Leopard 2. Jest też jedna kwestia, która zapewne jednoczy te podmioty - konkurencja z Korei Południowej.

Oferowana przez Hanwha Aerospace gąsienicowa armatohaubica K9A2 jest rozwiązaniem nowym, ale znacznie mniej ryzykowanym względem swojego niemieckiego konkurenta w postaci RCH 155, ponieważ jest to modernizacja szeroko już rozpowszechnionego i sprawdzonego K9A1. Z racji na swoje podwozie byłaby logicznym kontynuatorem dla AS-90, oferując znacznie większe możliwości w każdym aspekcie. Wraz z zakupem swojego rozwiązania Koreańczycy z Południa oferują transfer technologii do Wielkiej Brytanii, który ma pozwolić na znaczne zaangażowania przemysłu zbrojeniowego, między innymi w ramach stworzonego już zespołu firm „Team Thunder”. Także egzemplarz demonstracyjny K9A2 został już po raz pierwszy pokazany nad Tamizą. Tym samym widzimy duże zaangażowanie południowokoreańskiej firmy w brytyjskim przetargu, który byłby kolejnym sukcesem w Europie po otrzymaniu zamówienia na K9 z Polski, Finlandii, Norwegii oraz Estonii (a możliwe, że także w Rumunii).

Sytuacja z rywalizacją koncernów zbrojeniowych zmieniła się jednak znacząco pod koniec grudnia zeszłego roku, kiedy to BAE Systems poinformował, że zamierza połączyć siły z Rheinmetallem oraz firmą Babcock, by zaproponować British Army zakup systemu artyleryjskiego Archer. Informacja ta tym samym może oznaczać ograniczenie promowania w brytyjskim programie następcy gąsienicowego AS-90 niemieckiego RCH 155 przez niemiecki Rheinmetall. W takim przypadku oraz wejściu we współpracę przy oferowaniu Archera dla British Army firma zdaje się próbować minimalizować potencjalne straty i maksymalizować możliwy zysk. Taki układ oznaczałby, że w przypadku wyboru przez Londyn Łucznika to Rheinmetall będzie odpowiedzialny za dostawy do niego podwozia w postaci samochodu ciężarowego RMMV HX2 z napędem 8x8 (na który postawiła także Szwecja, rezygnując z wozidła Volvo A30D w układzie 6x6). Będzie to zatem spory zysk dla firmy, która teraz ma udział w dwóch z trzech proponowanych rozwiązań. Poza tym, z racji na relacje pomiędzy niemieckimi gigantami zbrojeniowymi, takie zwycięstwo przyniesie Rheinmetallowi olbrzymią satysfakcję z racji braku konieczności dzielenia się „tortem” z rodzimym konkurentem.

Archer będący już na wyposażeniu armii brytyjskiej jako rozwiązanie tymczasowe, jest jednym z najbardziej zaawansowanych systemów artylerii samobieżnej na świecie. Współpracując z naszymi strategicznymi partnerami w Wielkiej Brytanii, wierzymy, że rozwiązanie oparte na nim pozwoliłoby armii brytyjskiej znacznie przyspieszyć realizację programu pozyskania nowego systemu artyleryjskiego. Naszym celem jest dostarczenie Wielkiej Brytanii długoterminowego, własnego rozwiązania artyleryjskiego, które zabezpieczy, utrzyma i rozwinie krytyczny, wyspecjalizowany brytyjski potencjał przemysłowy oraz szansę na eksport.
John Borton, dyrektor zarządzający BAE Systems Weapon Systems UK

W przypadku jednak wyboru RCH 155 również Rheinmetall jest stroną wygraną, ponieważ w ramach konsorcjum RBSL dostarczać będzie podwozia do niego (KTO Boxer). Konieczne jednak będzie wypracowanie podziału zysków z KMW. Niemniej, widzimy bardzo strategiczne podejście niemieckiego koncernu, który znacząco zwiększa swoje szanse na sukces. Sami Brytyjczycy analizując potencjalne ryzyko przy wyborze nowej artylerii, mogą zdecydować się na ofertę powstałego sojuszu (BAE Systems + Babcok + Rheinmetall). Proponowany przez niego Archer posiadał będzie elementy już im znane z doświadczenia w postaci samego modułu ogniowego, jak i jego nośnika. Warto tutaj wspomnieć, że Rheinmetall w przypadku wygranej Archera bądź RCH 155 może być także odpowiedzialny za dostarczenie podwozi pod przeznaczone do nich pojazdy specjalistyczne np. amunicyjne czy zabezpieczenia technicznego. Paradoksalnie więc w przetargu na następcę opracowanego i produkowanego w Wielkiej Brytanii działa AS-90 liczą się trzy rozwiązania, w tym dwa konsorcja firm europejskich oraz oferta południowokoreańska. I każdy z oferentów proponuje wsparcie pozwalające odtworzyć zdolności produkcyjne brytyjskiego przemysłu, a Rheinmetall, który kilka lat temu stworzył joint venture z BAE Land Systems, będzie mieć udziały w obu z europejskich ofert.

Zgodnie ze strategią przemysłu lądowego Ministerstwa Obrony Babcock ma przyjemność współpracować z BAE Systems, aby zapewnić Wielkiej Brytanii i armii brytyjskiej wiodące na rynku możliwości. Nasze wykwalifikowane zespoły i obiekty w kraju dostarczą ważne elementy know-how, integracji systemów i innowacyjnych technologii wymaganych do montażu systemów, które umożliwią systemowi Archer zapewnienie armii brytyjskiej tak ekscytujących możliwości.
Chris Spicer, dyrektor zarządzający ds. inżynierii i integracji systemów w Babcock