Ukraina największym producentem artylerii na świecie? [KOMENTARZ]

Zanim przyjrzymy się nowym rewelacjom o produkcji ukraińskiej armatohaubicy, zacznijmy od przybliżenia tła. Ukraiński przemysł zbrojeniowy w kwietniu 2024 roku miał mieć wydajność na poziomie 10 sztuk 2S22 Bohdana miesięcznie. Już we wrześniu pułap ten został zwiększony do 16 dział, zaś w październiku prezydent Ukrainy poinformował o zwiększeniu tempa produkcji Bohdan do 18-20 haubic na miesiąc. Pozwoliło to na zastępowanie z nawiązką strat oraz przezbrajanie kolejnych jednostek w artylerię o większych zdolnościach niż np. ta w standardzie radzieckim lub natowskim z lat 70. i 80. XX wieku.

W drugiej połowie marca 2025 roku dyrektor wykonawczy ukraińskiej Rady Rusznikarzy Ihor Fedirko w wywiadzie z Radiem NV poinformował, że przemysł produkuje więcej niż wspomniane 18 armatohaubic miesięcznie. Zrodziło to pytanie, czy oznacza to drugą wartość podaną przez prezydenta Ukrainy (20 dział), czy też jeszcze większą. Ze słów dyrektora miano wyciągnąć wnioski, że obecnie potencjał ukraińskiego przemysłu pozwala na zwiększenie produkcji Bohdan nawet dwu lub trzykrotnie, zatem mowa byłaby tu 36/40 lub nawet 60 armatohaubicach miesięcznie. Wartości te wydawały się wręcz nierealne.

Kolejny przełom osiągnięty?

Pod koniec kwietnia za sprawą serwisu Army Technology (powołującego się na swoje nieokreślone źródła) pojawiła się informacja, że poziom produkcji Bohdany osiągnął już 36 sztuk miesięcznie. Dane te oczywiście nie są zweryfikowane, ani nawet potwierdzane przez oficjeli lub przedstawicielu przemysłu. Wzrost produkcji miał być możliwy dzięki wielu czynnikom w tym wsparciu państw zachodnich, które przeznaczają kolejne miliony euro w rozwój ukraińskiego przemysłu. Oprócz tego cały proces miał ulec rozproszeniu po wielu zakładach i warsztatach (w tym poza granicami kraju, co może wskazywać na dostawców m.in. odkuwek do luf i podwozi).

Ukraina zwiększa niezależność w produkcji artylerii

Poziom ukrainizacji produkcji miał zostać zwiększony do poziomu 85%, a do końca roku ma zostać poprawiony o kolejne 10% według Agencji Zamówień Obronnych (DPA). To również rodzi wiele pytań, zważywszy na fakt wykorzystywania do wytwarzania Bohdany np. czeskich samochodów ciężarowych rodziny Tatra 815/Phoenix. Produkcja odkuwek do luf również pozostaje kwestią otwartą, brak poszlak na to, aby Ukraina produkowała je, chociaż w pewnej liczbie samodzielnie, a przecież każdego miesiąca potrzebowałaby minimum 36 luf. Wracając do podwozi, ich dostępność miała być jednym z powodów blokujących zwiększanie zdolności wytwórczych Bohdan. Wzrost produkcji oznacza zatem, że został on rozwiązany lub też… zaczęto produkować masowo wersję ciągnioną.

Ciągle jednak liczba 36 produkowanych miesięcznie Bohdan wydaje się dla autora mało prawdopodobna (niemniej chciałby w nią wierzyć). Mimo kibicowania Ukrainie trzeba stale pamiętać, że podawane informacje mogą być podkręcane na potrzebny propagandy zewnętrznej i wewnętrznej. O pozostałych wątkach dotyczących produkcji i jej składowych można poczytać we wcześniejszych artykułach. Wracając do kwestii ukraińskiej armatohaubicy, ma ona cechować się wysoką celnością zapewnioną dzięki odpowiednim siłownikom i podporom i wysokiej jakości wykonania luf. Mają one bez problemu pozwalać na wystrzelenie 7000-8000 pocisków, jednak stale mają występować problemy z niezawodnością urządzeń hydraulicznym w pojeździe.

Ukraina największym producentem artylerii na świecie?

Ukraina w zeszłym roku miała wyprodukować 154 systemy artyleryjskie, co w przypadku założenia, że są nimi wyłącznie Bohdany, potwierdza zwiększenie mocy produkcyjnych ukraińskiego przemysłu w tej kwestii. Niekoniecznie to jednak oznacza, że w każdym miesiącu produkowana była maksymalna możliwa liczba pojazdów, bo to zależy, jak zostało wspomniane, od dostaw podzespołów z zewnątrz (np. podwozi lub odkuwek).

Dotychczas powstało 5 samobieżnych odmian armatohaubicy 2S22 Bohdana oraz jedna ciągniona (niewykluczone, że będzie ich więcej z racji na wykorzystanie innych typów łoża z poradzieckich typów artylerii oraz nowego opracowanego siłami rodzimego przemysłu). Potencjalne zwiększenie jej produkcji do poziomu 36 sztuk miesięcznie oznaczałoby, że Ukraina jest prawdopodobnie największym producentem artylerii na świecie. Czy tak rzeczywiście jest? Nie wiemy.

2S22 Bohdana to ukraińska armatohaubica samobieżna kalibru 155 mm o trakcji kołowej. System uzbrojenia wraz z zabudową opracował Nowokramatorski Zakład Budowy Maszyn (NKMZ) z Kramatorska. Uzbrojenie główne pierwotnie osadzono na wojskowym samochodzie ciężarowym KrAZ-6322 w układzie 6x6 z opancerzoną kabiną, wariancie pojazdu wykorzystywanego przez Zbrojne Siły Ukrainy. Wobec problemów strukturalnych w zakładach KrAZ po rosyjskiej inwazji nośnik wymieniono. Podwozie nowszych egzemplarzy stanowi białoruski samochód ciężarowy MAZ-6317 (produkowany na licencji pod nazwą Bogdan-6317) o napędzie 6x6. Pojazd otrzymał kabinę o kształcie zbliżonym do tej zastosowanej w wozie dowodzenia RKP-360, wchodzącym w skład dywizjonów systemu przeciwokrętowego R-360 Neptun (2.0).

Kolejnym alternatywnym nośnikiem jest Tatra T815-7T3RC1 z napędem 8x8 wyposażona w modułową, opancerzoną kabinę Puma (3.0). Obecnie armatohaubica jest także integrowana z cywilnymi modelami samochodów ciężarowych Tatra (np. Phoenix) wyposażanymi z kabinę podobną jak w wersji 2.0. Ten podwariant określa się mianem wersji 4.0. System może być także osadzany na samochodach ciężarowych innego typu, choćby na pojazdach marki MAN.

W pierwotnej konfiguracji (na podwoziu KrAZ-6322) masa całkowita pojazdu wynosi 28 ton, a zapas amunicji to 20 pocisków i kompletów ładunków miotających. Armatohaubica jest wyposażona w nowoczesny system kierowania ogniem, a jej teoretyczna szybkostrzelność maksymalna ma wynosić do 5-6 strzałów na minutę. Maksymalna donośność wynosi odpowiednio 40 km przy stosowaniu amunicji z gazogeneratorem dennym i 50-60 km dla pocisków ze wspomaganiem rakietowym.