System JAŚMIN też w zarządzaniu kryzysowym i wsparciu akcji antykryzysowych

Artykuł sponsorowany, przygotowany we współpracy z TELDAT

SZK JAŚMIN to rozwiązanie mające zapewnić / zautomatyzować realizację procesów gwarantujących skuteczną i skoordynowaną współpracę oraz zarządzanie różnymi służbami porządkowymi, ratowniczymi i wojskowymi w czasie kryzysu czy klęski żywiołowej. SZK JAŚMIN przeznaczony jest dla struktur państwowych i samorządowych realizujących zadania związane ze zdarzeniami tego typu. Nie tylko w zakresie ich likwidacji czy minimalizacji, ale również prewencji. Co to realnie oznacza?

Zadania i funkcje SZK JAŚMIN

System Zarządzania Kryzysowego, jak sama nazwa wskazuje, ma ułatwiać i znacznie usprawnić kierowanie służbami, wymianę informacji i m.in. teleinformatyczne wsparcie bezpośrednich (także realizowanych mobilnie) akcji antykryzysowych nawet najniższych jej ogniw (do ratownika, strażaka, policjanta, żołnierza itp. włącznie). Wspiera głównie procesy kierowania, zarządzania, dowodzenia, planowania, a także realizację zadań i kontrolę ich wykonania oraz monitorowanie działań i zagrożeń w sytuacji kryzysowej w czasie rzeczywistym lub maksymalnie zbliżonym do rzeczywistego. Rozwiązanie to ma zastosowanie zarówno w przypadku klęsk żywiołowych, kataklizmów i kryzysów niemilitarnych jak też militarno-politycznych.

Z tej perspektywy oraz ważnej roli jaką ma też do odegrania wojsko w sytuacjach kryzysowych istotny jest fakt, że omawiane rozwiązanie stanowi element szerszego Wielodomenowego Zautomatyzowanego Systemu Systemów Zarządzania Walką SWD C3IS JAŚMIN (którego emanacją jest od lat eksploatowany w Siłach Zbrojnych RP i rozwijany przez nie HMS C3IS JAŚMIN – Wielodomenowy Zautomatyzowany System Zarządzania Walką Poziomu Operacyjnego/Taktycznego), co oznacza że SZK JAŚMIN w razie potrzeby może łatwo wejść w skład / być zintegrowany z HMS C3IS JAŚMIN, który posiada zdolność m.in. do agregowania informacji przepływających pomiędzy tymi systemami, tak aby zapewnić jednolitą obsługę procesów kierowania, zarządzania, dowodzenia, planowania, realizacji zadań i kontroli ich wykonania oraz monitorowania działań zmierzających do likwidacji lub minimalizacji zagrożeń kryzysowych. Jest to istotne właśnie w zdarzeniach, które angażują różne służby oraz formacje mundurowe, w tym oczywiście także siły zbrojne. Oznacza to potrzebę skutecznego i sprawnego skoordynowania działań na poziomie nie tylko kierowania, zarządzania i dowodzenia samą akcją, ale też jej planowania, realizacji, monitorowania, zabezpieczenia logistycznego i działań administracji samorządowej.

Użytkownikami SZK JAŚMIN mogą być podmioty będące w gestii Ministerstwa Obrony Narodowej (np.: Sztabu Kryzysowego, Centrów i Zespołów Zarządzania Kryzysowego oraz Wojskowych Zgrupowań Zadaniowych), a także służb publicznych (m.in.: Policji, Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Ratownictwa Medycznego, Centrów Zarządzania Kryzysowego wszystkich szczebli oraz pozostałych struktur działających w czasie sytuacji kryzysowych).

Działanie systemu

SZK JAŚMIN składa się z zasadniczej części software-owej – SZK C3IS JAŚMIN (Wielośrodowiskowego Zautomatyzowanego Systemu Zarzadzania Kryzysowego), czyli specjalistycznego oprogramowania zapewniającego zautomatyzowaną wymianę danych oraz sprzętu teleinformatycznego gwarantującego jego właściwą pracę na poszczególnych szczeblach zarządzania i działania w omawianym zakresie. Odpowiednie opracowanie procedur, uprawnień i architektury funkcjonowania niniejszego systemu w danej strukturze organizacyjnej pozwala na sprawne zarządzanie działaniami i teleinformatycznie je wspiera.

Aby to uzyskać, tworzona jest zautomatyzowana sieć, w ramach której do konkretnych stacjonarnych oraz mobilnych stanowisk i punktów zarządzania kryzysowego przypisane są kompetencje, zarówno obejmujące dostęp do danych jak i dysponowanie nimi przez jednostki działające w ramach danej struktury / danego systemu, w którego skład one wchodzą.

Modułowa architektura systemu teleinformatycznego w ramach SZK JAŚMIN obejmuje funkcjonalności oraz usługi dla personelu realizującego proces zarządzania kryzysowego i działającego w terenie (najczęściej w warunkach mobilnych) wdrożone w ramach określonych interfejsów człowiek-maszyna. Wykorzystywane są one w warunkach stacjonarnych oraz mobilnych na stacjonarnych i przenośnych urządzeniach umożliwiających sprawną wymianę danych podczas akcji antykryzysowej. Każde z nich jest zabezpieczone i posiada określony profil uprawnień w ramach SZK JAŚMIN przypisany do danego urządzenia i osoby go obsługującej. Oczywiście system może być elastycznie i łatwo rozbudowany, m.in. o nowe możliwości oraz dodatkowe stanowiska i miejsca pracy.

Krótko rzecz ujmując, trzon systemu stanowi oprogramowanie zapewniające m.in. agregację i wizualizację danych w postaci cyfrowego obrazu bieżącej sytuacji kryzysowej, zdalne planowanie, stawianie i rozliczanie realizacji zadań, odpowiedni poziom ich zabezpieczenia, zarówno na urządzeniu jak też w ramach wymiany danych. Oprogramowanie to może być w razie potrzeby uruchomione na odpowiednim sprzęcie i włączone do systemu. Sprzętem takim mogą być komputery stacjonarne, przenośne, tablet czy inne urządzenie mobilne.

Bezpieczeństwo i interoperacyjność

Dzięki zaimplementowanym międzynarodowym standardom MIP DEM B3.1, NFFI i FFI-MTF (STANAG 5527), Link 16 – JREAP-C (STANAG 5516 i STANAG 5518), VMF, NVG i JIPS, ADatP-3 (B11C/F, B12.2, B13.1 i B14) – STANAG 5510, JDSSEM (STANAG 4677), BRM (autorski i unikalny protokół replikacji danych na wąskopasmowych środkach łączności), HLA, DIS, SMTP, CBRN (ATP45), OTH-GOLD, WMS i WMF oraz APP-6(A)/(C) system gwarantuje szeroką interoperacyjność i wymianę informacji z innymi systemami administracji państwowej, resortu Obrony Narodowej, NATO czy UE. Jest ona również bezpieczna i wydajna.

Wysoki poziom bezpieczeństwa SZK JAŚMIN uzyskuje poprzez zapewnienie wieloklauzulowej wymiany i przetwarzania informacji, w tym również realizowanej w sieciach niejawnych. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu odpowiednich mechanizmów: etykietowania, szyfrowania, uwierzytelniania i kontroli dostępu w sieciach teleinformatycznych. Mają tu zastosowanie np. rozwiązania zgodne z koncepcją NATO XML Labelling, infrastruktury klucza publicznego PKI, VPN, IPSec czy TLS/SSL.

W ramach systemów służących wymianie i transmisji informacji niejawnych na poziomie narodowym, SZK JAŚMIN podobnie jak ww. HMS C3IS JAŚMIN stosowany przez Siły Zbrojne RP, umożliwia realizację usług teleinformatycznych nie tylko w ramach systemów posiadanych przez instytucje oraz jednostki biorące udział w zarządzaniu kryzysowym i działaniach antykryzysowych, ale również przy wykorzystaniu aktualnie istniejącej infrastruktury sieciowej i łączy dostępowych od operatorów publicznych po zastosowaniu dodatkowych szyfratorów (zapewnionych przez organizatora systemu), spełniających wymagania: ABW lub SKW.

Łącząc wysoki poziom bezpieczeństwa z otwartą na modyfikacje i optymalizacje architekturą, SZK JAŚMIN zapewnia wysoką wydajność i responsywność. Możliwe jest nie tylko jego szybkie uruchomienie, ale też inkorporowanie służb czy struktur pierwotnie nie ujętych w planie, poprzez dodanie ich na poziomie bieżącego zarządzania niniejszym systemem. Zapewnia to ogromną elastyczność niezbędną często w warunkach kryzysowych, gdy trzeba dynamicznie dostosowywać się do zmieniającej sytuacji.

Zasadnicze możliwości techniczne dostępne w ramach systemu SZK JAŚMIN to głównie:

• szeroki wachlarz usług sieciowych: rozmowy głosowe w technologii IP (VoIP), wideokonferencje (VTC), transmisje strumieniowe audio/wideo (RTMP), poczta elektroniczna (e-mail), portal WWW, rozmowy tekstowe (CHAT), FAX itp.;
• automatyczna i efektywna wymiana informacji poprzez dowolne środki radiowe (również w standardach o niskiej przepustowości i przy wysokich poziomach zakłóceń);
• inkorporacja dostępnych rozwiązań telekomunikacyjnych, np. sieci komórkowych GSM/LTE/CDMA i publicznych PSTN oraz VoIP, co podnosi redundancję i wydajność systemu wymiany danych;
• zarządzanie wszystkimi zasobami systemu (usługami, urządzeniami teleinformatycznymi i kontami użytkowników);
• automatyzacja mechanizmów i usług replikacji oraz archiwizacji danych (wszystkich zdarzeń) w ramach całego systemu;
• możliwość szybkiego i wygodnego dołączania służb ratowniczych i kryzysowych do systemu poprzez wykorzystanie specjalnej aplikacji mobilnej zainstalowanej na smartfonach oraz tabletach, co umożliwia szybkie i znaczące zautomatyzowanie procesu pozyskiwania informacji bezpośrednio od np. ratowników uczestniczących w akcji;
• monitorowanie miejsca pobytu np. osób przebywających na kwarantannie poprzez stosowne aplikacje;
• współpraca z systemami symulacyjnymi umożliwiająca: wielokrotne odtwarzanie wielu różnych wariantów działań, sytuacji, zachowań i efektów podejmowania decyzji oraz efektywną realizację szkoleń dla Użytkowników w zakresie m.in. skutecznego wykorzystania systemu oraz przygotowania się na eliminację i/lub minimalizację skutków praktycznie dowolnego zdarzenia kryzysowego.

Uniwersalne narzędzie do panowania nad zagrożeniami kryzysowymi

Funkcjonalności te umożliwiają globalne zarządzanie kryzysowe i wsparcie działań w tym zakresie, jak też zadysponowanych oraz dostępnych sił i środków w sposób dowolnie skalowalny: od pojedynczej akcji, po sytuację na obszarze całego kraju. Atuty rozwiązania SZK JAŚMIN w ujęciu użytkowym są następujące:

• bieżące cyfrowe zobrazowanie sytuacji kryzysowej, w tym zagrożeń, rozmieszczenia sił i środków użytecznych w zarządzaniu kryzysowym;
• planowanie działań, wypracowywanie, stawianie zadań oraz kontrola ich realizacji;
• automatyczna realizacja wymiany informacji w formie głosowej, pisemnej i graficznej w strukturze hierarchicznej (pionowej) i w ramach współdziałania (poziomej);
• monitorowanie w czasie rzeczywistym działań, stanu sił i środków oraz zagrożeń;
• możliwość agregacji i wykorzystania informacji pozyskiwanych z systemów (baz danych) używanych przez służby państwowe (Policji, PSP, Straży Granicznej, służb ratowniczych itp.);
• przy zachowaniu procedur bezpieczeństwa i ustalonym poziomie dostępu, możliwość rozszerzenia zakresu wymienianych informacji oraz integracji z różnymi systemami wspomnianych służb poprzez odpowiednie interfejsy dostępowe;
• pozycjonowanie oraz śledzenie zidentyfikowanych osób, środowisk i innych czynników stwarzających zagrożenie kryzysowe (także związane z nielegalnymi próbami i faktami przekraczania granicy czy działalnością przestępczą lub terrorystyczną);
• integracja i analiza danych pochodzących z istniejących systemów funkcjonujących w służbach państwowych;
• aktualizacja danych na każdym stanowisku pracy zgodnie z poziomem przydzielonych uprawnień;
• agregacja danych o obiektach potencjalnie niebezpiecznych (np. zakładach przemysłowych wykorzystujących toksyczne środki przemysłowe);
• zoptymalizowane i aktualizowane w czasie rzeczywistym dla całej sieci przekazywanie poleceń i rozkazów oraz raportów z ich realizacji;
• możliwość równoległej pracy na współdzielonych dokumentach w czasie rzeczywistym;
• zdolność do oceny zakresu i skali przewidywanych wydarzeń niebezpiecznych (np.: zasięgu powodzi, pożarów czy obszaru skażenia w wyniku uwolnienia materiałów niebezpiecznych, ale też np. liczby i rozmieszczenia zagrożonych osób);
• możliwość tworzenia zestawienia sił i środków, opracowywanie wariantów działań, planów zabezpieczenia logistycznego itp.;
• automatyczne rejestrowanie i archiwizacja wszelkich działań wykonywanych w systemie;
• możliwość wykorzystania zarchiwizowanych sytuacji do przeprowadzania ćwiczeń zarządzania kryzysowego (działań typu After Action Review), ale też analizy i oceny zarówno realnych jak i symulowanych działań, zdarzeń i możliwości poprawy funkcjonowania struktur.

Całość wskazanych zdolności SZK JAŚMIN może zostać wykorzystana do kompleksowego planowania, realizowania zarządzania kryzysowego i teleinformatycznego wsparcia bezpośrednich działań / akcji antykryzysowych związanych z likwidacją lub minimalizacją różnego typu zagrożeń i kryzysów. Dotyczy to zarówno zdarzeń pochodzenia naturalnego jak też kryzysów czy katastrof związanych z działalnością przemysłową, skażeniem, aktami terroryzmu czy działaniami wojennymi. Potrzebę posiadania tego typu skalowalnego rozwiązania na poziomie krajowym i lokalnym ujawnia obecnie trwający konflikt w Ukrainie i wynikająca z niego potrzeba usuwania bezpośrednich skutków działań wojennych czy ataków na infrastrukturę krytyczną realizowanych przez Rosję różnymi środkami.

Równie istotna w niniejszym systemie jest możliwość symulacji zagrożeń i zarządzania kryzysowego związanego np. ze skażeniem radioaktywnym czy chemicznym albo uszkodzeniem czy zniszczeniem zapór wodnych. System taki jak SZK JAŚMIN pozwala na wcześniejsze przygotowanie m.in. prawdopodobnych scenariuszy, oszacowanie i wytypowanie sił i środków do ich realizacji, jak też określenie stopnia, zakresu i obszaru zagrożenia. Umożliwia również wypracowywanie wariantów decyzji i wybór najlepszej z nich. Możliwe jest też przeprowadzenie z jego użyciem odpowiednich ćwiczeń na dowolnym szczeblu kierowania akcją antykryzysową i późniejsze ich weryfikowanie oraz modyfikowanie.

Możliwości rozwoju

SZK JAŚMIN posiada modułową architekturę systemową, zapewniającą szerokie możliwości modyfikacji, modernizacji i optymalizacji. Jest również w pełni skalowalny. Pozwala to na dostosowanie / kustomizację go do potrzeb konkretnego użytkownika. Jako samodzielny i kompleksowy system, jest od kilku lat z powodzeniem badany i wykorzystywany m.in. w Laboratorium Zautomatyzowanych Systemów Dowodzenia Akademii Sztuki Wojennej oraz ćwiczeniach i warsztatach związanych z zarządzaniem kryzysowym, w trakcie których za pomocą tego rozwiązania realizowano zautomatyzowaną współpracę jednostek wojskowych i cywilnych (jako systemu zgodnego z koncepcją CIMIC – Civil-Military Co-operation). Podobne zastosowania znalazł w Akademii Kaliskiej oraz Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Nysie.

Jest również wykorzystywany np. podczas imprez masowych przez Centrum Zarządzania Kryzysowego Urzędu Miasta Bydgoszczy. System pozostaje też w zainteresowaniu: Biura Bezpieczeństwa Narodowego (BBN), kilku Urzędów Wojewódzkich i Marszałkowskich oraz wielu jednostek i instytucji wojskowych. Ma to między innymi związek z aktualnymi zagrożeniami dla bezpieczeństwa RP, takimi jak kryzys migracyjny oraz wojna w Ukrainie.

Należy podkreślić, że tylko w samym 2022 roku SZK JAŚMIN z powodzeniem uczestniczył i był demonstrowany w praktycznym działaniu podczas licznych ćwiczeń, pokazów i konferencji naukowych, głównie:

• przedstawicielom m.in.: Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, Państwowej Straży Pożarnej, Wojsk Obrony Terytorialnej, Policji i Ratownictwa Medycznego w ramach praktycznego pokazu jakościowego funkcjonowania SZK JAŚMIN dla akcji pn. „POSZUKIWANIE OSOBY ZAGINIONEJ";

• kierownictwu pionów IT oraz przedstawicielom wszystkich komend wojewódzkich i szkół Państwowej Straży Pożarnej w ramach pokazu jakościowego funkcjonowania SZK JAŚMIN dla akcji pn. „POŻAR OBSZARU LEŚNEGO";

• w ramach warsztatów przeprowadzonych dla przedstawicieli Państwowej Straży Pożarnej z zakresu możliwości budowania systemu świadomości sytuacyjnej oraz zarządzania zasobami ratowniczymi z wykorzystaniem SZK JAŚMIN;
• w trakcie ćwiczeń Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej w Kuźni Raciborskiej;

• w trakcie ćwiczeń zorganizowanych przez Polski Czerwony Krzyż na terenach Exploseum w Bydgoszczy, podczas których sprawdzano dwa scenariusze pracy:
  • pierwszy symulował wypadek masowy, jakim było pogorzelisko po wybuchu z wieloma rannymi i zabitymi, a działania ratowników miały na celu jak najszybsze wydobycie poszkodowanych oraz ich ewakuację;
  • drugi polegał na realizacji działań poszukiwawczo-ratowniczych;

• podczas Konferencji Obrony i Bezpieczeństwa oraz wystawy Defence24 Day.

W kontekście powyższego warto jednocześnie podkreślić i podsumować, że SZK JAŚMIN nie funkcjonuje w próżni, ale jest jednym z głównych komponentów Wielodomenowego Zautomatyzowanego Systemu Systemów Zarządzania Walką na wszystkich poziomach kierowania / dowodzenia i działania pod nazwą SWD C3IS JAŚMIN. To rozwiązanie jest wdrożone i eksploatowane w SZ RP, zwłaszcza w postaci HMS C3IS JAŚMIN (oprogramowania / Wielodomenowego Zautomatyzowanego Systemu Zarzadzania Walką Poziomu Operacyjnego/Taktycznego). Podkreślenia wymaga też to, iż SZK JAŚMIN, tak jak wszystkie systemy JAŚMINA, jest w pełni polskim produktem. To zapewnia bezpieczeństwo jego użytkowania, sprawny oraz efektywny serwis i dalszy rozwój.

SZK JAŚMIN – Wielośrodowiskowy Zautomatyzowany System Zarządzania Kryzysowego został zaprojektowany, stworzony i wytwarzany przez spółkę TELDAT, producenta posiadającego wysokie kompetencje i zdolności (intensywnie budowane przez 26 lat w kraju i za granicą) w zakresie specjalistycznego ICT (łączności i informatyki). To gwarantuje (o czym przekonało się wielu zamawiających z kraju i zagranicy) sprawne i skuteczne dostosowywanie / kastomizację tego wyrobu do bieżących potrzeb podmiotów i osób funkcyjnych partycypujących w zarządzaniu kryzysowym i działaniach antykryzysowych, zwłaszcza że to rozwiązanie ma duże możliwości i znaczny potencjał rozwojowy. Sprzyja temu też fakt, że wywodzi się ono z jedynego zwłaszcza w Polsce dojrzałego i wspomnianego już Wielodomenowego Zautomatyzowanego Systemu Systemów Zarządzania Walką – SWD C3IS JAŚMIN, przez lata intensywnie rozwijanego m.in. w oparciu o wnioski z jego szerokiego wykorzystania / sprawdzania w ogromnej ilości przedsięwzięć narodowych i sojuszniczych, w tym zorganizowanych przez NATO i wojskowe ośrodki naukowo-dydaktyczne.

Ważnym przy tym jest to, że większość funkcjonalności tego systemu systemów posiada już i w zależności od potrzeb użytkowników dalej jest rozwijany w tym kierunku przywołany wcześniej Wielodomenowy Zautomatyzowany System Zarządzania Walką Poziomu Operacyjnego/Taktycznego – HMS C3IS JAŚMIN, szeroko od lat wykorzystywany przez nasze siły zbrojne w kraju i za granicą oraz posiadający zdolność do pracy w warunkach stacjonarnych i mobilnych, np. w pododdziałach i ich pojazdach. Właśnie to rozwiązanie w przypadku potrzeby może być łatwo i skutecznie uzupełnione / zintegrowane z SZK JAŚMIN, co jest dodatkową istotną wartością dla zarządzania kryzysowego, w którym ważną rolę odgrywa też nasze wojsko. W ten sam sposób, co ma także istotne znaczenie w kontekście omawianej problematyki, system ten w razie potrzeby może być zintegrowany z innym produktem TELDAT – Systemem Bezpiecznej Wymiany Informacji (SBWI, zwanym też SARON), który jest też jedynym tego typu polskim, dojrzałym i systematycznie rozwijanym rozwiązaniem od wielu lat także wykorzystywanym w niektórych agendach rządowych, zwłaszcza do wyjątkowo specjalistycznej (automatycznej) wymiany informacji (także między służbami dyżurnymi), w tym grupowego (instytucjonalnego oraz osobowego) powiadamiania i alarmowania (np. o aktualnych zagrożeniach) oraz raportowania o działaniach podejmowanych w tym zakresie i ich rezultatach.

Artykuł sponsorowany, przygotowany we współpracy z TELDAT