Operacje wielodomenowe a Siły Zbrojne RP i polski przemysł zbrojeniowy. Seminaria Defence24.pl

Wojna na Ukrainie - raport specjalny Defence24.pl

W dniu 26 kwietnia 2022 r. Defence24 zorganizowało, pierwsze z serii seminariów nt. Program rozwoju SZ RP w kontekście prowadzenia operacji wielodomenowych - perspektywa SZ RP i polskiego przemysłu zbrojeniowego. Biorąc pod uwagę przyśpieszanie rozwoju technologicznego, w tym w sektorze zbrojeniowym, organizatorzy zakładają wskazanie kierunków rozwoju zdolności operacyjnych niezbędnych do prowadzenia operacji wielodomenowych w złożonym środowisku współczesnego pola walki. W kontekście powyższego planowane jest podjęcie dyskusji nt. wymagań i ograniczeń, jakie w ocenie przedstawicieli przemysłu i użytkowników, mogą mieć wpływ na integrację zaawansowanych systemów uzbrojenia, wdrażanych na wyposażenie sił zbrojnych. Systemów, których wdrożenie zwiększy skuteczność i efektywność podsystemu militarnego, stanowiącego integralną część systemu obronnego państwa.

Celem pierwszego z serii seminariów było wskazanie strategicznych i operacyjnych dylematów i zagrożeń, które w sytuacji rzeczywistych działań zbrojnych, prowadzonych przez potencjalnego przeciwnika, mogłyby oddziaływać na zdolności operacyjne sił zbrojnych, a w konsekwencji na  zdolności obronne państwa. W szerszym ujęciu, celem projektu jest włączenie się do dyskusji, wspólnie z sojusznikami i partnerami, na temat rozwiązań zwiększających narodowe i sojusznicze zdolności do odstraszania i obrony przed zagrożeniami zewnętrznymi.

W związku z międzynarodowym zasięgiem, projekt daje możliwość wskazania rozwiązań wychodzącym naprzeciw potrzebom sił zbrojnych, zapewniając jednocześnie wymianę poglądów na temat możliwości integracji systemów uzbrojenia w ujęciu narodowym, jak i międzynarodowym. Projekt oczywiście z przyczyn obiektywnych nie może być i nie jest w żaden sposób konkurencyjny do procesów planistycznych, rozwojowych, koncepcyjnych i analitycznych realizowanych przez właściwe komórki instytucjonalne, czy też resort obrony. Jest jedynie próbą udziału w dyskusji zmierzającej do wskazania rozwiązań widzianych z innej perspektywy.

Dlatego też mając na uwadze zapotrzebowanie na dyskusję co do kierunków integracji zaawansowanych systemów uzbrojenia, prowadzoną równolegle obok analiz realizowanych przez właściwe instytucje państwowe, dążymy do udziału w debacie przedstawicieli Parlamentu RP, MON oraz innych resortów, sił zbrojnych, przemysłu oraz ekspertów zajmujących się bezpieczeństwem i obronnością państwa. Warto podkreślić, że do udziału w kolejnych seminariach planujemy zaprosić ekspertów z NATO per se oraz państw członkowskich, którzy przedstawią sojuszniczą i narodową perspektywę prowadzenia operacji wielodomenowym z wykorzystaniem nowoczesnych systemów uzbrojenia. Liczymy, że w konsekwencji zostanie przedstawiony ogólny obraz kierunków integracji systemów obronnych opracowanych w oparciu o nowoczesne technologie.

W trakcie pierwszego seminarium uczestnicy zdefiniowali zagrożenie płynące ze środowiska bezpieczeństwa, wskazując jednocześnie zasięg tych zagrożeń. Eksperci, odnosząc się do aktualnie trwających działań wojennych na Ukrainie wskazali całą gamę zagrożeń, których źródłem jest Federacja Rosyjska i jej siły zbrojne, dokonujące bezprawnego ataku na Ukrainę. W trakcie dyskusji potwierdzono, że Rosja oraz Białoruś stanowią główne źródło napięć, w tym militarnych w Europie Środkowej i Wschodniej. Zgodzono się, że w ostatnich latach Rosja podjęła szereg wysiłków politycznych, ekonomicznych, społecznych, informacyjnych oraz militarnych, w tym w zakresie rozwoju potencjału zbrojnego, celem przygotowania się do wojny na Ukrainie. Wojny, która jak wiele na to wskazuje, była planowana od lat. Podkreślono jednocześnie, że imperialistyczne zapędy Rosji, pomimo dotychczasowego braku znaczących sukcesów we wschodniej Ukrainie, mogą objąć również swoim zasięgiem Estonię, Litwę Łotwę, Mołdawię, a nawet Polskę i Rumunię.

Zauważano jednocześnie, że wrogie i nieuzasadnione działania Rosji popychają Ukrainę, Finlandię, Szwecję, Mołdawię i Gruzję do akcesji do struktur NATO, nie dlatego, żeby atakować Rosję, ale żeby się przed nią bronić. W ogólnej ocenie uczestników seminarium, zagrożenie ze strony Rosji należy postrzegać nie tylko w perspektywie krótko- i średnioterminowej, ale też długoterminowej, a co istotne również w wymiarze globalnym. Jako przyczynę stałego i długoterminowego zagrożenia płynącego ze strony Rosji, wskazano chęć odbudowy strefy wpływu w Europie Środkowej i Wschodniej, co jest powodowane historycznie uwarunkowanym, błędnym poczuciem rosyjskiego społeczeństwa o wyższości nad innymi narodami.

Uznano, że na taki stan świadomości społecznej, w głównej mierze wpływa oddziaływanie autorytarnej władzy, która dba o utrzymanie społeczeństwa w określonych przez reżim ramach. Wskazano przy tym, że autorytarny reżim wykorzystuje propagandę (dez)informację jako broń do oddziaływania nie tylko na odbiorców wewnętrznych, ale też na audytoria zewnętrzne. Podkreślono, że to właśnie propaganda była pierwszym rodzajem „uzbrojenia", jakie Rosja w ramach operacji (dez)informacyjnej i działaniach psychologicznych wykorzystała do oddziaływania nie tylko na własne społeczeństwo, ale też na społeczeństwo międzynarodowe, przygotowując grunt pod planowaną od wielu lat operację militarną. Uczestnicy seminarium podkreślili, że w trackie działań zbrojnych na Ukrainie, Siły Zbrojne Federacji Rosyjskiej operują we wszystkich domenach współczesnego pola walki, w tym powietrznej, morskiej, lądowej, cyber oraz pola elektromagnetycznego, prowadząc liczne działania z wykorzystaniem systemów walki radioelektronicznej.

Siły Zbrojne Rosji do realizacji swoich politycznych i militarnych celów na Ukrainie wykorzystują szeroką gamę uzbrojenia, począwszy od prostych systemów taktycznych po nowoczesne systemy strategiczne, jak samoloty strategiczne, rakiety balistyczne i manewrujące, odpalane z lądu, powietrza i wody. Zaznaczono, że tak szeroko gama stosowanego uzbrojenia, wymaga od państwa atakowanego m.in. głębokiej integracji obrony powietrznej i przeciwrakietowej, co miałoby minimalizować skuteczność uderzeń przeciwnika. Uznano, że użycie przez Rosję różnych systemów uzbrojenia, w każdej z domen współczesnego pola walki, wymaga konsekwentnych działań zmierzających do dalszego rozwoju zdolności do prowadzenia obronnych operacji w środowisku wielodomenowym.

Podkreślono, że tylko przewaga technologiczna może zapewnić skuteczne powstrzymanie oraz neutralizację nawet liczebnie większych sił przeciwnika. Zauważano jednocześnie, że skuteczność i efektywność zdolności operacyjnych, będzie tym wyższa im więcej państw regionu weźmie udział w rozwoju i budowaniu zdolności do prowadzenia operacji wielodomenowych. Zwrócono przy tym uwagę, że Rosja pomimo ponoszenia znacznych strat własnych, doprowadza na Ukrainie do znacznych zniszczeń infrastruktury, masowej śmierci ludności cywilnej, obniżenia wzrostu gospodarczego, a przez to do degradacji całego państwa, co przekłada się na ogólnoświatowy kryzys gospodarczy.

Wskazano jednocześnie, że o ile dotychczas potencjał i luki w zdolnościach operacyjnych wojsk rosyjskich nie były do końca rozpoznane, o tyle atak Rosji na Ukrainę przyczynia się do wyciągania stosownych wniosków, które pozwolą na wskazywanie kierunków dalszych prac rozwojowych w zakresie rozwoju systemów uzbrojenia, niezbędnych do prowadzenia obronnych operacji wielodomenowych. Masowość, nieprzewidywalność i brutalność stosowania uzbrojenia przez SZ FR, prowadzą jednak do ogólnego wniosku, że państwa regionu, w tym Polska powinny przyspieszyć rozwój zdolności do odstraszania i obrony.

Polityczno – strategiczna konkluzja płynąca z seminarium, wskazuje, że pomimo planów zajęcia Ukrainy w krótkim czasie, osiągnięcie przez Rosję celów politycznych i militarnych jest dalekie od założeń planistycznych. Jak się okazuje, pomimo politycznego, ekonomicznego, w tym ogromnych zasobów naturalnych oraz społecznego i militarnego zaangażowania Rosji w wojnę na Ukrainie, jak również pomimo prób dokonania podziałów w Unii Europejskiej, Rosja dokonuje samoizolacji, a przez to staje się coraz bardziej nieprzewidywalna i agresywna. Uznano, że nieprzewidywalność i wzrost rosyjskiej agresji stanowi rosnące zagrożenie dla państw regionu.

Dlatego też, podkreślono znaczenie Ustawy o Obronie Ojczyzny, jako mechanizmu zapewniającego zwiększenia nakładów na obronność państwa, a przez to rozwój sił zbrojnych, co w konsekwencji zwiększy bezpieczeństwo nie tylko Polski ale i zapewni ogólny wzrost bezpieczeństwa w regionie. Zauważono przy tym, że Polska musi współpracować z pozostałymi państwami regionu w zakresie wspólnego budowanie zdolności do prowadzenia operacji wielodomenowych, a przez to integracji wysiłków. Wzrost nakładów na obronność do 3 proc. PKB z pewnością przyczyni się do zwiększenia potencjału militarnego Polski.

Reasumując, przedstawiony powyżej ogólny charakter zagrożeń płynących ze strony Rosji i Białorusi, daje podstawy do dalszych dyskusji nad kierunkami rozwoju zdolności do prowadzenia operacji wielodomenowych, a przez to rozwoju potencjału obronnego i odstraszania Polski, zarówno w ujęciu narodowym, jak i Sojuszniczym. W konsekwencji będzie to prowadzić do zwiększenia bezpieczeństwa w Europie Środkowej i Wschodniej i, jak się zakłada, skutecznego odstraszania imperialnych zapędów Rosji.