Armia smoka: wielka pogoń za USA [RAPORT]

Wojna na Ukrainie - raport specjalny Defence24.pl

Całkowitą kontrolę nad chińską armią sprawuje Komunistyczna Partia Chin, a jej organem wykonawczym jest Centralna Komisja Wojskowa Komitetu Centralnego. Centralną Komisję Wojskową (o praktycznie takim samym składzie osobowym) powołuje również Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych. Obecnie ich przewodniczącym jest Xi Jinping, który jest równocześnie Przewodniczącym Chińskiej Republiki Ludowej i Sekretarzem Generalnym Komunistycznej Partii Chin.

Władze chińskie kontrolują również zakres przekazywanych informacji dotyczących tamtejszego wojska i służb paramilitarnych. W praktyce oznacza to całkowitą cenzurę wojskową. Z oficjalnych chińskich źródeł nie można dowiedzieć się zbyt dużo o wojsku. Wszelkie informacje są bardzo ogólne i mają głównie wydźwięk propagandowy. Również chiński internet jest dokładnie kontrolowany. Licznie publikowane zdjęcia najnowszych wzorów chińskiego sprzętu wojskowego wydają się być kontrolowanymi przeciekami. Składając to w całość  brak wiarygodnych i rzetelnych oficjalnych danych połączony z ogromną liczbę zdjęć, filmów, publicznych pokazów i defilad, udziałów w targach zbrojeniowych ma za zadanie stworzyć obraz potężnej armii.

Z powyższych względów trudno jest jednoznacznie ocenić jaka są realne zdolności bojowe armii chińskiej. O ile liczbę okrętów poszczególnych typów można określić dość dokładnie, samolotów i śmigłowców w dużym przybliżeniu to najtrudniej jest ze sprzętem wojsk lądowych. Ze względu na duże znaczenie jakie w Chinach przywiązuje się do Wojsk Rakietowych, są one pilnie obserwowane przez zagranicę. Jednak dokładne określenie, które z nich przenoszą głowice atomowe, a które konwencjonalne jest o wiele trudniejsze tym bardziej, iż niektóre mogą pełnić podwójną rolę. Jednak zdecydowanie większym problemem niż liczebność sprzętu wojskowego jest ocena jakości tego sprzętu, jego stanu technicznego, zapasów amunicji i materiałów, wyszkolenia żołnierzy i kadry dowódczej oraz zdolności mobilizacyjnych.

Armia ChRL przeszła długą i trudną drogę rozwoju. Najpierw wielki sojusz z Armią Radziecką, a potem jego zerwanie owocujące nawet zbrojnymi incydentami granicznymi. Krótki okres nawiązywania kontaktów militarnych z zachodem, a później sojusz z Rosją. Jednak cały ten okres od 1949 czyli od proklamowania ChRL charakteryzuje się nieustanymi próbami uzyskania samowystarczalności militarnej i produkcji zbrojeniowej. Lata 50-te XX wieku to zakupy broni, a przede wszystkim licencji na sprzęt wojskowy w ZSRR. Po zamknięciu tego źródła Chiny nastawiły się na własny rozwój uzbrojenia. Jednak poszczególne wyroby chińskiego przemysłu zbrojeniowego nie odbiegały mocno od standardów z połowy XX wieku, aż do początku jego ostatniej dekady. Od lat 90-tych w Chinach zaczęły postępować bardzo głębokie zmiany gospodarcze, które zaowocowały obecną chińską potęgą gospodarczo-finansową. Efektem tych procesów był również gwałtowny rozwój chińskiego przemysłu i ośrodków badawczo-naukowych. Połączone to było z intensyfikacją działań chińskiego wywiadu w zdobywaniu i kopiowaniu nowych technologii. Równocześnie wrócono do importu rosyjskiej broni oraz rosyjskich licencji. Niektóre rosyjskie rozwiązania wojskowe rozpoczęto również samodzielnie kopiować.

Efektem powyższego były oceny chińskiej armii z około 1990 roku jako wielkiej, ale bardzo przestarzałej, eksploatującej podstawowy sprzęt wojskowy jak czołgi, transportery, systemy artyleryjskie, samoloty odrzutowe, śmigłowce i okręty wywodzące się z pierwszej powojennej generacji. Oprócz broni atomowej stanowiącej główny chiński wyznacznik potęgi wojskowej drugim były ogromne wojska lądowe oparte o piechotę wspartą czołgami, artylerią i lotnictwem. Pozostałe siły wojskowe jak marynarka wojenna czy obrona powietrzna były mniejsze i jeszcze bardziej zacofane technicznie.

Ostatnie 30 lat całkowicie zmieniły Siły Zbrojne ChRL. Zostały one znacznie zmniejszone liczebnie i w dużej części wyposażone w nowy sprzęt. Chiny obecnie samodzielnie produkują większość uzbrojenia, tylko w niektórych przypadkach posiłkując się drobnym importem lub licencjami. Oczywiście są dziedziny w których ta samodzielność przychodzi bardzo trudno jak np. w opracowywaniu nowych silników odrzutowych dla samolotów bojowych. Według oficjalnych chińskich danych w 2021 roku kraj ten zaimportował z Rosji 242 rakiety, w 2020 roku 296 rakiet, a w 2019 tylko 48 rakiet. Ostatni import samolotów bojowych miał miejsce w 2018 roku w liczbie 10 sztuk z Rosji. Rośnie natomiast chiński eksport broni, co jednak jest zupełnie osobnym zagadnieniem.

Wojsko chińskie przeszło również ogromne zmiany strukturalne, których obecny obraz jest wynikiem zmian wprowadzonych w 2016 roku. Obecna organizacji ewidentnie częściowo wzorowana jest na rosyjskiej, ale z zachowaniem istotnych różnic wynikających z innych uwarunkowań geograficznych i populacyjnych.

Współczesne Siły Zbroje ChRL zorganizowane są dwutorowo. Pierwszym jest podział terytorium tego kraju na pięć teatrów działań którymi zarządzają dowództwa:

• Dowództwo Wschodniego Teatru Działań w Nanjing;
• Dowództwo Południowego Teatru Działań w Guangzhou;
• Dowództwo Zachodniego Teatru Działań w Chengdu;
• Dowództwo Północnego Teatr Działań w Shenyang;
• Dowództwo Centralnego Teatru Działań w Beijing. Tym dowództwom podlega większość chińskich jednostek lądowych, powietrznych i morskich.

Drugim torem struktury są dowództwa poszczególnych rodzajów sił zbrojnych:

• Dowództwo Wojsk Lądowych (PLAA);
• Dowództwo Sił Powietrznych (PLAAF);
• Dowództwo Marynarki Wojennej (PLAN);
• Dowództwo Wojsk Rakietowych (PLARF);
• Dowództwo Wojsk Strategicznego Wsparcia (PLASSF);
• Dowództwo Połączonych Sił Wsparcia Logistycznego (PLAJLSF).

Powyższym dowództwom sił lądowych, powietrznych i morskich podlegają głównie jednostki centralnej dyspozycji, jednostki szkolne, uczelnie wojskowe. Jednostki bojowe podlegają natomiast poszczególnym dowództwom teatrów działań i obszarów wydzielonych. Inaczej jest w przypadku wojsk rakietowych, strategicznego wsparcia i połączonych sił wsparcia logistycznego, których dowództwom bezpośrednio podlega szereg jednostek. Również organom centralnym Ministerstwa Obrony podlegają niektóre wybrane jednostki i instytucje szczebla całych sił zbrojnych.

Bardzo trudno jest jednoznacznie przyporządkować podległość szeregu jednostek i instytucji wojskowych. Często są one przypisywane teatrom działań na których stacjonują. Przykładowo akademie lotnicze sił powietrznych i marynarki wojennej wraz z podległymi im brygadami lotnictwa szkolnego, podlegają bezpośrednio dowództwom tych rodzajów sił zbrojnych, a nie dowództwom teatrów działań na których stacjonują.

Poszczególnym dowództwom teatrów działań podlegają dowództwo sił lądowych teatru działań, dowództwo sił powietrznych teatru działań i dowództwo sił morskich teatru działań. Te ostatnie występują tylko w trzech teatrach mających dostęp do morza czyli wschodnim, południowym i północnym. Dodatkowo dowództwu zachodniego teatru podlegają wydzielone Dowództwo Wojskowe Xizang (Tybet) i Dowództwo Wojskowe Xinjiang, a dowództwu centralnego teatru podlega stołeczne Dowództwo Garnizonu Beijing.

Wschodni Teatr Działań

Dowództwu Wojsk Lądowych Wschodniego Teatru Działań w Fuzhon podlegają:

• 71.Grupa Armii (z podporządkowanymi brygadami);
• 72.Grupa Armii (z podporządkowanymi brygadami);
• 73.Grupa Armii (z podporządkowanymi brygadami);
• 1.Brygada Wywiadu i Rozpoznania;
• 1.Brygada Wsparcia Informacyjnego;
• 1.Brygada Walki Radioelektronicznej;
• 1.Brygada Artylerii Rakietowej Dalekiego Zasięgu.

Dowództwu Sił Powietrznych Wschodniego Teatru Działań w Nanjing podlegają:

• Baza Lotnicza Szanghaj (z podporządkowanymi brygadami);
• Baza Lotnicza Fuzhou (z podporządkowanymi brygadami);
• 10.Dywizja Lotnictwa Bombowego (z podporządkowanymi pułkami);
• 26.Dywizja Lotnictwa Specjalnego (z podporządkowanymi pułkami);
• Brygada Lotnictwa Rozpoznawczego;
• Brygada Lotnictwa Transportowego i Ratowniczego.

Dowództwu Sił Morskich Wschodniego Teatru Działań w Ningbo podlegają:

• Baza Morska;
• Baza Morska;
• Flotylla Okrętów Podwodnych;
• Flotylla Okrętów Podwodnych;
• Flotylla Okrętów Nawodnych;
• Flotylla Okrętów Nawodnych;
• Flotylla Okrętów Desantowych;
• 1.Dywizja Lotnictwa Morskiego (z podporządkowanymi pułkami);
• 4.Brygada Lotnictwa Myśliwsko-Szturmowego;
• Brygada Lotnictwa Myśliwsko-Szturmowego;
• 5.Pułk Lotnictwa Bombowego;
• Pułk Śmigłowców;
• 3.Brygada Piechoty Morskiej;
• 4.Brygada Piechoty Morskiej.

Południowy Teatr Działań

Dowództwu Wojsk Lądowych Południowego Teatru Działań w Nanning podlegają:

• 74.Grupa Armii (z podporządkowanymi brygadami);
• 75.Grupa Armii (z podporządkowanymi brygadami);
• 2.Brygada Wywiadu i Rozpoznania;
• 2.Brygada Wsparcia Informacyjnego;
• 2.Brygada Walki Radioelektronicznej;
• 2.Brygada Artylerii Rakietowej Dalekiego Zasięgu.

Dowództwu Sił Powietrznych Południowego Teatru Działań w Guangzhou podlegają:

• Baza Lotnicza Nanning (z podporządkowanymi brygadami);
• Baza Lotnicza Kunming (z podporządkowanymi brygadami);
• 8.Dywizja Lotnictwa Bombowego (z podporządkowanymi pułkami);
• 20.Dywizja Lotnictwa Specjalnego (z podporządkowanymi pułkami);
• Brygada Samolotów-Tankowców;
• Brygada Lotnictwa Transportowego i Ratowniczego;
• Brygada Bezzałogowych Statków Powietrznych.

Dowództwu Sił Morskich Południowego Teatru Działań w Zhanjiang podlegają:

• Baza Morska;
• Baza Morska;
• Flotylla Okrętów Podwodnych;
• Flotylla Okrętów Podwodnych;
• Flotylla Okrętów Podwodnych;
• Flotylla Okrętów Nawodnych;
• Flotylla Okrętów Nawodnych;
• Flotylla Okrętów Desantowych;
• 3.Dywizja Lotnictwa Morskiego (z podporządkowanymi pułkami);
• Brygada Lotnictwa Myśliwsko-Szturmowego;
• Brygada Lotnictwa Myśliwsko-Szturmowego;
• 1.Pułk Lotnictwa Bombowego;
• Pułk Lotnictwa Myśliwsko-Szturmowego (Pokładowego);
• Pułk Samolotów i Śmigłowców Transportowych;
• Brygada Obrony Powietrznej;
• 1.Brygada Piechoty Morskiej;
• 2.Brygada Piechoty Morskiej.

Zachodni Teatr Działań

Dowództwu Wojsk Lądowych Zachodniego Teatru Działań w Lanzhou podlegają:

• 76.Grupa Armii (z podporządkowanymi brygadami);
• 77.Grupa Armii (z podporządkowanymi brygadami);
• 3.Brygada Wywiadu i Rozpoznania;
• 3.Brygada Wsparcia Informacyjnego;
• 3.Brygada Walki Radioelektronicznej.

Dowództwu Wojskowemu Xinjiang w Urumczi podlegają:

• 6.Dywizja (z podporządkowanymi pułkami);
• 4.Dywizja (z podporządkowanymi pułkami);
• 8.Dywizja (z podporządkowanymi pułkami);
• 11.Dywizja (z podporządkowanymi pułkami);
• 84.Brygada Sił Specjalnych;
• 84.Brygada Artylerii;
• 84.Brygada Obrony Powietrznej;
• 84.Brygada Śmigłowców;
• 6.Brygada Wywiadu i Rozpoznania;
• 6.Brygada Wsparcia Informacyjnego;
• 6.Brygada Walki Radioelektronicznej.

Dowództwu Wojskowemu Xizang (Tybet) w Lhasa podlegają:

• 52.Brygada;
• 53.Brygada;
• 54.Brygada;
• 85.Brygada Sił Specjalnych;
• 85.Brygada Artylerii;
• 85.Brygada Obrony Powietrznej;
• 85.Brygada Śmigłowców.
• 7.Brygada Wywiadu i Rozpoznania;
• 7.Brygada Walki Radioelektronicznej.

Dowództwu Sił Powietrznych Zachodniego Teatru Działań w Chengdu podlegają:

• Baza Lotnicza Lhasa (z podporządkowanymi brygadami);
• Baza Lotnicza Lanzhou (z podporządkowanymi brygadami);
• Baza Lotnicza Urumqi (z podporządkowanymi brygadami);
• 4.Dywizja Lotnictwa Transportowego (z podporządkowanymi pułkami);
• 5.Brygada Lotnictwa Transportowego i Ratowniczego.

Północny Teatr Działań

Dowództwu Wojsk Lądowych Północnego Teatru Działań w Jinan podlegają:

• 78.Grupa Armii (z podporządkowanymi brygadami);
• 79.Grupa Armii (z podporządkowanymi brygadami);
• 80.Grupa Armii (z podporządkowanymi brygadami);
• 4.Brygada Wywiadu i Rozpoznania;
• 4.Brygada Wsparcia Informacyjnego;
• 4.Brygada Walki Radioelektronicznej.

Dowództwu Sił Powietrznych Północnego Teatru Działań w Shenyang podlegają:

• Baza Lotnicza Dalian (z podporządkowanymi brygadami);
• Baza Lotnicza Jinan (z podporządkowanymi brygadami);
• 16.Dywizja Lotnictwa Specjalnego (z podporządkowanymi pułkami);
• Brygada Lotnictwa Transportowego i Ratowniczego.

Dowództwu Sił Morskich Północnego Teatru Działań w Qingdao podlegają:

• Baza Morska;
• Baza Morska;
• Flotylla Okrętów Podwodnych;
• Flotylla Okrętów Podwodnych;
• Flotylla Okrętów Podwodnych;
• Flotylla Okrętów Nawodnych;
• Flotylla Okrętów Nawodnych;
• 2.Dywizja Lotnictwa Morskiego (z podporządkowanymi pułkami);
• 14.Brygada Lotnictwa Myśliwsko-Szturmowego;
• 1.Pułk Lotnictwa Myśliwsko-Szturmowego (Pokładowego);
• Pułk Śmigłowców;
• 5.Brygada Piechoty Morskiej;
• 6.Brygada Piechoty Morskiej.

Centralny Teatr Działań

Dowództwu Wojsk Lądowych Centralnego Teatru Działań w Shijiazhuang podlegają:

• 81.Grupa Armii (z podporządkowanymi brygadami);
• 82.Grupa Armii (z podporządkowanymi brygadami);
• 83.Grupa Armii (z podporządkowanymi brygadami);
• 5.Brygada Wywiadu i Rozpoznania;
• 5.Brygada Wsparcia Informacyjnego;
• 5.Brygada Walki Radioelektronicznej.

Dowództwu Garnizonu Beijing podlegają:

• 1.Dywizja Gwardii (z podporządkowanymi pułkami) w Beijing;
• 3.Dywizja Gwardii (z podporządkowanymi pułkami) w Beijing;
• 17.Pułk Gwardii w Beijing.

Dowództwu Sił Powietrznych Centralnego Teatru Działań w Beijing podlegają:

• Baza Lotnicza Datong (z podporządkowanymi brygadami i dywizją obrony powietrznej);
• Baza Lotnicza Wuhan (z podporządkowanymi brygadami);
• 36.Dywizja Lotnictwa Bombowego (z podporządkowanymi pułkami);
• 13.Dywizja Lotnictwa Transportowego (z podporządkowanymi pułkami).

Łącznie Chiny dysponują 13 grupami armii. Wszystkie z nich mają zbliżoną strukturę organizacyjną choć różnią się typami podstawowych brygad. Brygad tych o mieszano pancerno-zmechanizowanej strukturze jest w każdej grupie sześć, przy czym brygady można podzielić na ciężkie, średnie, lekkie, desantowe i desantowo-szturmowe. Przynależność każdej brygady do danej klasy determinowana jest typem pojazdów w niej używanej. Najcięższe czołgi wykorzystywane są w brygadach ciężkich, lżejsze w brygadach średnich, a brygady lekkie zbliżone są do jednostek piechoty zmotoryzowanej. Brygad desantowe wyposażone są w transportery pływające i mogą brać udział w przeprawach przez przeszkody wodne lub w desantach morskich, jako drugi rzut sił po brygadach piechoty morskiej.

Oprócz podstawowych sześciu brygad w skład każdej z grup armii wchodzą również brygady wsparcia bojowego i logistycznego. Są nimi brygada działań specjalnych, brygada lotnictwa wojsk lądowych, brygada artylerii, brygada obrony powietrznej, brygada inżynieryjna i brygada chemiczna (w niektórych grupach armii jest brygada inżynieryjno-chemiczna) oraz brygada wsparcia logistycznego. Wszystkie te brygady noszą numer swojej grupy armii czyli 71, 72, 73 itd.

Na szczeblu dowództwa wojsk lądowych całego teatru znajduje się cały szereg jednostek, ale najważniejsze z nich to brygady wywiadu i rozpoznania, brygady wsparcia informacyjnego oraz brygady walki radioelektronicznej. W poszczególnych teatrach działań noszą one numery 1, 2, 3, 4 i 5.

Największe siły powietrzne skupione są w jedenastu chińskich bazach lotniczych. W ich skład wchodzą brygady lotnictwa bojowego czyli myśliwskiego, myśliwsko-szturmowego oraz szturmowego. Typ brygady uzależniony jest od podstawowego typu samolotu bojowego przez nią używanego. Poza bazami lotniczymi znajdują się trzy dywizje lotnictwa bombowego, trzy dywizje lotnictwa specjalnego, dwie dywizje lotnictwa transportowego oraz specjalistyczne brygady i pułki. Dywizje lotnictwa bombowego wyposażone są w różne wersje bombowców H-6 stanowiących kopię starych radzieckich Tu-16. Utrzymywanie tych jednostek w służbie świadczy o determinacji w sprawie nowego bombowca opracowywanego od wielu lat. Różne przecieki pokazują jego przypuszczalny widok na podstawie różnych modeli i rysunków, ale nie wiadomo kiedy odbędzie się pierwszy lot prototypu. W dywizjach lotnictwa specjalnego wykorzystywane są m.in. różnego rodzaju samoloty wczesnego ostrzegania, rozpoznania, walki elektronicznej.

Dowództwom sił powietrznych teatru działań lub bazom lotniczych podporządkowana jest również obrona powietrzna. Składa się ona z pojedynczej dywizji obrony powietrznej oraz licznych brygad obrony powietrznej i brygad radiotechnicznych. Jednostki te są rozmieszczone na terenie całego kraju przy czym ich zagęszczenie w danych rejonach jest proporcjonalne do skupisk mieszkańców oraz obiektów przemysłowo-administracyjnych oraz zagrożeń ze strony ewentualnych agresorów.

Marynarka wojenna jest reprezentowana tylko na trzech teatrach działań. Siły okrętowe zgrupowane są w bazach morskich oraz flotyllach okrętów podwodnych, okrętów nawodnych i okrętów desantowych. Te ostatnie tworzą osobne formacje ze względu na przygotowywanie ich do działania w pierwszej fali desantu na Tajwan. Do jego przeprowadzenia Chiny mają już sześć brygad piechoty morskiej, po dwie rozlokowane w każdej flocie.

Marynarka dysponuje swoim lotnictwem. Składa się ono z dywizji lotnictwa morskiego zajmujących się wczesnym ostrzeganiem, rozpoznaniem, walką radioelektroniczną oraz zwalczaniem okrętów podwodnych oraz samodzielnych brygad i pułków. Brygady wykorzystują rożne typy samolotów bojowych, a dwa pułki lotnictwa bombowego nadal wykorzystują różne warianty wspomnianych wcześniej bombowców H-6. W związku z intensywnym programem budowy lotniskowców (dwa są w służbie, a trzeci został już zwodowany) chińska marynarka wojenna ma już dwa pułki lotnictwa pokładowego wykorzystującego samoloty J-15 (będących rozwinięciem Su-27).

Rodzaje sił zbrojnych

Bezpośrednio Dowództwom Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych i Marynarki Wojennej podlega szereg jednostek, ale ich odróżnienie od jednostek podległych dowództwom teatrów działań nie jest łatwa. Na pewno są to różnego typu jednostki i instytucje szkolne, naukowo-badawcze, specjalistyczne i logistyczne.

Dowództwu Sił Powietrznych podlega Dowództwo Korpusu Powietrznodesantowego składającego się z sześciu brygad powietrznodesantowych, stacjonujących na terenie Centralnego Terenu Działań. Są one wspierane przez korpuśne brygadę sił specjalnych, brygadę lotnictwa transportowego, pułk śmigłowców oraz brygadę wsparcia logistycznego.

Chińskie Siły Powietrzne mają obecnie trzy duże akademie lotnicze Xian, Harbin i Shijiazhuang. Każdej z nich podlegają cztery lub pięć brygad lotnictwa szkolnego wyposażonych w różne typy samolotów szkolnych, szkolno-treningowych i szkolno-bojowych. W centralnym podporządkowaniu jest również 34.Dywizja Lotnictwa Transportowego składająca się z trzech pułków samolotów i śmigłowców przeznaczonych dla VIP. Trochę tajemnicza sytuacja organizacyjna dotyczy niedawno sformowanej 106.Brygady Lotnictwa Bombowego. Jest ona uzbrojona również w przestarzałe bombowce H-6, ale powstała na bazie 106.Pułku Lotnictwa Bombowego wyłączonego z 36.Dywizji Lotnictwa Bombowego i prawdopodobnie podporządkowana bezpośrednio Dowództwu Sił Powietrznych.

Dowództwu Marynarki Wojennej podlega osobna akademia lotnictwa morskiego z podległymi pułkami lotnictwa szkolnego, które stacjonują na terenie północnego teatru działań. Również w bezpośrednim podporządkowaniu jest prawdopodobnie 2.Pułk Lotnictwa Transportowego. Jednak przykładem jak trudno jest usystematyzować chińską strukturę jest piechota morska. Dowództwo Korpusu Piechoty Morskiej stacjonuje na terenie południowego teatru działań. Chiny oprócz wyżej wymienionych sześciu brygad mają również wspierające je brygadę sił specjalnych oraz brygadę śmigłowców. Pytaniem pozostaje czy te dwie brygady podlegają Dowództwu Korpusu Piechoty Morskiej czy Dowództwom Marynarki Wojennej Południowego i Północnego Teatru Działań.

Ogromne znaczenie dla ChRL mają Wojska Rakietowe. Są one zorganizowane w bazy:

• 61.Baza Rakietowa z podległymi 611, 612, 613, 614, 615, 616, 617 i 618.Brygadą Rakietową;
• 62.Baza Rakietowa z podległymi 621, 622, 623, 624, 625, 626, 627.Brygadą Rakietową;
• 63.Baza Rakietowa z podległymi 631, 632, 633, 634, 635, 636.Brygadą Rakietową;
• 64.Baza Rakietowa z podległymi 641, 642, 643, 644, 645, 646, 647.Brygadą Rakietową;
• 65.Baza Rakietowa z podległymi 651, 652, 653, 654, 655, 656.Brygadą Rakietową;
• 66.Baza Rakietowa z podległymi 661, 662, 663, 664, 665, 666, 667 i 668.Brygadą Rakietową;
• 67.Baza Rakietowa (przechowywanie głowic atomowych);
• 68.Baza Rakietowa (rozbudowa inżynieryjna pozycji startowych oraz obiektów wojsk rakietowych);
• 69.Baza Rakietowa (testy i szkolenie).

Oprócz wymienionych brygad rakietowych w skład wojsk rakietowych i poszczególnych baz rakietowych wchodzi jeszcze cały szereg pułków i innych jednostek dowodzenia, logistyki, zabezpieczenia technicznego itp.

W ostatnich latach ChRL zorganizowała dwa osobne rodzaje sił zbrojnych. Dowództwu Wojsk Strategicznego Wsparcia podlegają jednostki zajmujące się środowiskiem pola walki, transmisją danych i informacji, komunikacją, bezpieczeństwem cybernetycznym oraz testowaniem nowych technologii. Dowództwu Połączonych Sił Wsparcia Logistycznego podlega szereg np. jednostek zabezpieczenia, służby zdrowia, a najważniejszymi z nich jest pięć nowo utworzonych połączonych centrów logistycznych.

Liczebność i sprzęt wojskowy

Dokładne oszacowanie liczby chińskich żołnierzy jest bardzo trudne. Chiny obecnie raczej nie podają danych na ten temat. Można szacować, iż cała armia chińska liczy ponad 2 mln żołnierzy co daje jej pierwsze miejsce na świecie pod względem liczebności. Tuż przed reformą sił zbrojnych z 2016 roku szacowano jej liczebność na około 2,23 mln żołnierzy, ale władze chińskie zapowiadały ich redukcję o około 300 tys. żołnierzy. Poza siłami zbrojnymi w Uzbrojonej Ludowej Policji składającej się z szeregu służb paramilitarnych służy kolejnych 500 tys. żołnierzy i funkcjonariuszy. Kolejne pół miliona żołnierzy znajduje się w czynnej rezerwie, równocześnie pracując w swoich zawodach w czasie pokoju w razie potrzeby są wzywani do swoich jednostek rezerwowych. Są one wykorzystywane np. do pomocy w akcjach ratowniczych. Liczba jednostek rezerwowych jest bardzo duża, ale wydaje się że systematycznie zmniejsza się. Są nimi liczne dywizje, brygady i pułki piechoty oraz poszczególnych rodzajów wojsk i służb. Na czas wojny staną się one jednostkami bojowymi i przyjmą dodatkowo zmobilizowanych żołnierzy. Przy tak dużej liczebności sił zbrojnych i dwuletniej zasadniczej służbie wojskowej chiński potencjał mobilizacyjny jest ogromny.

Spośród ponad 2 mln chińskich żołnierzy około 1 mln służy w jednostkach lądowych, około 400 tys. w jednostkach powietrznych, około 250 tys. w jednostkach morskich, około 100 tys. w jednostkach rakietowych, a reszta w centralnych organach dowodzenia i zabezpieczenia.

Wielka armia czasu pokoju i jeszcze większa przewidywana do mobilizacyjnego rozwinięcia armia wymaga ogromnej liczby sprzętu wojskowego. Niestety wszystkie dostępne z jawnych źródeł dane są bardzo przybliżone. W związku z przewidywaną na czas wojny mobilizacją zupełnie nie wiadomo jak liczne są chińskie zapasy starszego sprzętu przewidzianego dla sił rezerwowych i jednostek nowo formowanych. Szacowane liczby poszczególnych klas i typów broni są imponujące, ale cały czas cześć z niej to stare egzemplarze mające już po kilkadziesiąt lat.

Wojska Lądowe Chin (nie licząc piechoty morskiej) dysponują jednym z największym parków czołgowych i zmechanizowanych na świecie. Samych czołgów mają około 5400 sztuk. Spośród nich najnowszych ZTZ-99A jest 600, ZTZ-96A około 1500, a ZTZ-96 około 1000. Pozostałe to starsze ZTZ-88A/B, ZTZ-79, ZTZ-59D i ZTZ-59. Te ostatnie są chińską kopią radzieckiej rodziny T-54/55. Używane są również lekkie czołgi w liczbie około 750 sztuk typów ZTD-05, ZTQ-15 i ZTS-63A. Ich uzupełnieniem jest około 1000 kołowych wozów szturmowych ZTL-11. Wojska lądowe dysponują około 7200 bojowymi wozami piechoty, z których 2500 to ZBL-08, 1900 to ZBD-04A, 400 to ZBD-04A, 600 to ZSL-92B, 600 to ZSL-92B, 550 to ZSL-92, a reszta to starsze ZBD-86A i ZBD-86. Na trakcji gąsienicowej chińskie wojsko ma dodatkowo około 1750 transporterów opancerzonych ZSD-89, 200 typu ZSD-63C i około 750 typu ZSD-63. Chińskie jednostki eksploatują również kołowe transportery opancerzone jak ZSL-10 (około 900), ZSL-93 (około 50) i ZSL-92A (około 700). Brygady desantowe wojsk lądowych mają również około 900 pojazdów ZBD-05.

Wojska lądowe dysponują ogromną artylerią liczącą około 10000 systemów. Prawie trzy tysiące z nich to artyleria samobieżna, ale głównie kalibru 122 mm. Większe kalibry jak 152 mm na PLZ-83A/Z (150 szt.) i 155 mm na PLZ-05 (320 szt.) i PCL-181 (300 szt.) reprezentowane są w mniejszych liczbach. Chiny dysponują jeszcze ponad 1200 armat holowanych kalibrów 122 mm, 130 mm i 152 mm, ale są to przestarzałe kopie radzieckich modeli z połowy ubiegłego wieku. Wojska lądowe intensywnie rozwijają artylerię rakietową i dysponują ponad 1600 wyrzutni kalibrów 107, 122, 300 i 370 mm. Te najcięższe to 175 wyrzutni PHL-03 kalibru 300 mm i ponad 50 wyrzutni PHL-19 kalibru 370 mm. W dużej liczbie wykorzystywane są również moździerze 82 i 120 mm oraz cała gama środków przeciwpancernych jak przeciwpancerne pociski kierowane, granatniki i armaty przeciwpancerne. Szczególnie w ostatnich latach wojska lądowe nasycane są coraz większą liczbą środków przeciwlotniczych. Są to systemy rakietowe średniego, bliskiego i bardzo bliskiego zasięgu oraz armaty przeciwlotnicze zarówno samobieżne jak i holowane.

Głównym użytkownikiem wojskowych śmigłowców w Chinach są wojska lądowe. Samych maszyn szturmowych WZ-10 i WZ-19 mają już ponad trzysta. Do tego dochodzi ponad 600 transportowych i transportowo-bojowych śmigłowców rodzin Mi-8, Z-8, Z-9, Z-11 i Z-20. Masowo wprowadzane są również bezzałogowe statki powietrzne.

Chińskie lotnictwo od dziesięcioleci było bardzo rozbudowane liczebnie, ale opierało się głównie o przestarzałe samoloty bojowe oparte na licencyjnych radzieckich wzorcach z lat 50-tych ubiegłego wieku. Były one nieustanie rozwijane i modernizowane w Chinach, ale skok generacyjny zaczął się wraz z zakupem rosyjskich Su-27, Su-30 i opracowaniem jego chińskich wersji J-11, J-15 (pokładowy) i J-16 oraz wprowadzeniem własnych rozwiązań czyli J-10, a w szczególności najnowszych J-20. Siły Powietrzne (bez lotnictwa morskiego) dysponują około 2500 samolotami bojowymi, specjalnymi, transportowymi i szkolnymi. Wśród nich nadal jest około 176 przestarzałych bombowców H-6 (kopia Tu-16) czekających na pilną wymianę na nowy chiński bombowiec. Rozkręca się produkcja samolotu bojowego nowej generacji J-20, których jest już ponad 100. Natomiast systematycznie postępuje wycofywanie najstarszych myśliwców rodziny J-7, wywodzących się konstrukcyjnie jeszcze z radzieckiego MiG-21, których może być jeszcze około 300. Również chińskie lotnictwo, tak jak wojska lądowe, masowo wprowadza do eksploatacji liczne typy bezzałogowych statków powietrznych.

Chiny w ostatnich latach potężnie rozbudowały swoje siły obrony powietrznej. Siły Powietrzne, nie licząc wojsk lądowych i marynarki wojennej, posiadają obecnie ponad 800 wyrzutniami rakiet przeciwlotniczych. Są to zarówno zakupione w Rosji systemy rodzin S-300 i S-400 praz produkowane w Chinach HQ-9, HQ-9B, HQ-12, HQ-6A, HQ-6D.

Jednak największą bronią ofensywną i odwetową są chińskie rakiety międzykontynentalne i rakiety średniego i krótkiego zasięgu. Chiny nie są stroną rosyjsko-amerykańskich porozumień dotyczących liczby rakiet strategicznych odpalanych z lądu i morza i dlatego nie publikują na ten temat oficjalnych danych. Najnowsze szacunki mówią o następujących liczbach rakiet zdolnych do przenoszenia głowic atomowych:

• 18 rakiet DF-41 o zasięgu 12000 km (po trzy głowice);
• 36 rakiet DF-31AG o zasięgu 11200 km;
• 36 rakiet DF-31A o zasięgu 11200 km;
• 6 rakiet DF-31 o zasięgu 7200 km;
• 200 rakiet DF-26 o zasięgu 4000 km;
• 40 rakiet DF-21A/E o zasięgu 2100 km;
• 18 rakiet DF-17 o zasięgu 1800 km;
• 10 rakiet DF-5B o zasięgu 13000 km (po pięć głowic);
• 10 rakiet DF-5A o zasięgu 12000 km;
• 6 rakiet DF-4 o zasięgu 5500 km. Do tego należy doliczyć rakiety bazowania morskiego. Na sześciu strategicznych okrętach podwodnych typu 09IV (Jin) znajdują się 72 rakiety JL-2 o zasięgu ponad 7000 km. Kolejne okręty tego typu są w budowie i próbach, a trwają prace nad nową rakietą JL-3 o zwiększonym do 9000 km zasięgu i wyposażonych w wiele głowic (MIRV).

Ocenia się, iż łącznie Chiny dysponują około 350 głowicami atomowymi.

Powyższy przegląd Sił Zbrojnych Chińskiej Republiki Ludowej jest skrótowy oraz nie pozbawiony braków i wad. Jednak pomimo trudności z dotarciem do wiarygodnych danych i ich weryfikacją wydaje się, że ponad dwumilionowa chińska armia jest już potężna nie tylko liczbą żołnierzy, ale również coraz nowocześniejszym sprzętem wojskowym. Na razie trudno ocenić jakość najnowszych chińskich wzorów uzbrojenia ponieważ od dawna Chiny nie prowadziły żadnej dużej wojny. Coraz większy chiński eksport zbrojeniowy w najbliższych latach na pewno przyniesie pierwsze wiarygodne informacje na temat jego bojowego zastosowania. Do tematu na pewno będziemy wracać jeszcze wielokrotnie.

Zdolności Chińskiej Marynarki Wojennej zostały opisane szczegółowo w artykule dotyczącym wprowadzania lotniskowca: