Rosja: Za łożyska przymusowa nacjonalizacja i „tiurma”

Najważniejsze media rosyjskie, w tym agencja TASS, poinformowały o sprawie, jaką prowadzi Prokuratura Generalna Federacji Rosyjskiej w odniesieniu do holdingu KIMP, w skład którego wchodzą zakłady: „10-GPZ”, „OK-Łoza” i „GPZ-2 Twer”. W sumie oskarżono 15 osób i jedną firmę, a czternaście organizacji komercyjnych zostało włączonych jako strony trzecie.

Powodem wszczęcia postępowania ma być sztuczne zawyżanie cen na łożyska produkowane dla rosyjskiej armii i przemysłu zbrojeniowego. W rzeczywistości sprawa jest o wiele poważniejsza, ponieważ w sprawę zaangażowała się Federalna Służba Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, a pozew został złożony w Sądzie Rejonowym Gagarina w Moskwie z inicjatywy samego prokuratora generalnego Aleksandra Gucana.

Wytłumaczenie jest bardzo proste – chodzi o większy udział w zyskach z wojny na Ukrainie. Dlatego Prokuratura Generalna zażądała przejęcia holdingu KIMP przez państwo. Śledztwo wykazało, że prawdziwymi właścicielami tego holdingu byli obywatele rosyjscy: Dmitrij Gordica i Aleksiej Kuleszow. Pierwszy z nich zajmował się biurokratyczną obsługą kontraktów rządowych, natomiast drugi pracował w Ministerstwie Rozwoju Gospodarczego, Departamencie Przemysłu i Infrastruktury oraz w Rosstandarcie (Federalnej Agencji Regulacji Technicznych i Metrologii), gdzie odpowiadał za kontrakty zbrojeniowe.

W przypadku Aleksieja Kuleszowa Prokuratura Generalna stwierdziła, że nadużył on swojego stanowiska i połączył je z własną działalnością gospodarczą. Miał on, pełniąc funkcję zastępcy szefa Rosstandartu, powołać komitet techniczny ds. opracowania norm produkcji łożysk. Firmy holdingu KIMP zostały później włączone do tego komitetu, co dało im możliwość wpływania na ustalanie norm dla całej branży. Według FSB akcjonariusze KIMP w ten sposób „zorganizowali proceder mający na celu wielokrotne zawyżanie cen łożysk”.

Najpierw polegało to na włączeniu fabryk holdingu do sieci dostaw przemysłu zbrojeniowego, a później na usunięciu rozwiązań konkurencyjnych (np. przez groźbę utraty gwarancji). Mając wyłączność na produkcję łożysk, holding podpisał w latach 2020-2025 ponad 300 umów o wartości ponad 150 miliardów rubli (ok. 7 miliardów złotych). Dochody firmy szybko zostały zauważone na Kremlu, który również chciał skorzystać z tak dochodowego interesu.

Zrobiono to po rosyjsku, zamykając właścicieli firmy, którą wybrano do przejęcia oraz preparując dowody. W tym celu wysłano do holdingu KIMP „ekspertów”, którzy stwierdzili przede wszystkim nawet dziesięciokrotne, sztuczne zawyżanie cen produktów oferowanych zbrojeniówce. By uzasadnić tę podwyżkę, holding miał zwiększać (nawet ośmiokrotnie) liczbę standardowych godzin produkcji bez uzasadnienia technicznego oraz stwarzać pozory ponoszenia wyższych kosztów wynajmu pomieszczeń, obiektów i dokumentacji technicznej.

Sprawa wydaje się mocno „naciągana”, ponieważ holding KIMP mógł nabyć prawa wyłączności jedynie za zgodą rosyjskiego rządu. To przedstawiciele rządu mieli również wpływ na wielkość zamówień, zbierając za nie na pewno odpowiednie profity. Wojna na Ukrainie spowodowała, że zapotrzebowanie na łożyska gwałtownie wzrosło, i takim zyskiem Kreml nie chciał się już z nikim dzielić. Dlatego postanowiono przejąć holding KIMP, a także majątki oskarżonych, w tym papiery wartościowe, akcje spółek, nieruchomości oraz pojazdy.

W pozwie zarzucono m.in., że akcjonariusze „w kontekście konfliktu zbrojnego z Ukrainą i całym Zachodem, oddawali się spekulacji, zdradzając żywotne interesy społeczeństwa i państwa”. Dlatego wystąpiono o natychmiastowe zajęcie aktywów jako środka zabezpieczającego do czasu wydania orzeczenia przez sąd.

W ten sposób pokazano dodatkowo innym, niepaństwowym firmom, że za nieposłuszeństwo wobec kremlowskich władz ich również może dotknąć przymusowa nacjonalizacja i więzienie.