Miejsca pracy w Mielcu zagrożone? "Nie mamy odpowiedzi z MON" [WYWIAD]

Jakub Palowski: Agencja Uzbrojenia zdecydowała o anulowaniu zamówienia na śmigłowce Black Hawk. Jak wpływa to na sytuację zakładów PZL Mielec?

Bartłomiej Duszkiewicz, przewodniczący Komisji Międzyzakładowej NSZZ Solidarność: W tej chwili realizujemy dwa duże kontrakty na 32 śmigłowce Black Hawk przeznaczonych dla sił zbrojnych Filipin oraz osiem Black Hawków dla służb poszukiwawczo-ratowniczych Rumunii. Oba te zamówienia są już jednak bliskie zakończenia realizacji. Bardzo liczyliśmy na kontrakt ze strony Ministerstwa Obrony Narodowej, bo mógł on stanowić podstawę dla stabilnego funkcjonowania zakładu w kolejnych latach.

Bez nowego kontraktu, w dłuższej perspektywie, możemy obawiać się o nasze miejsca pracy. Jest też ryzyko, że linia produkcyjna śmigłowca Black Hawk zostanie zamknięta, przeniesiona z powrotem do USA. Jako związki zawodowe nie mamy na razie szczegółowych informacji co dalej, ale takie ryzyko istnieje.

W Stanach Zjednoczonych coraz częściej mówi się o przenoszeniu produkcji firm amerykańskich, także tych które mają zakłady poza Ameryką, z powrotem do USA. Taka decyzja może zostać podjęta w odniesieniu do Mielca?

To pesymistyczny scenariusz, ale jest to możliwe. Amerykanie stawiają na produkcję u siebie, wprowadzają cła, właśnie po to, by ta produkcja była realizowana u nich. Wiemy też, że Sikorsky ma problemy z zamówieniami, taki scenariusz jest możliwy.

Związki zawodowe w USA też walczą o swoje miejsca pracy i niechętnie oddają je do zakładów poza granicami Stanów Zjednoczonych. Jest pewnego rodzaju rywalizacja wewnątrz korporacji o pracę, roboczogodziny. Ona zawsze będzie, natomiast dla nas krajowe zamówienie na pewno byłoby pomocne.

Wróćmy na moment do postępowania, które zostało anulowane w maju. Były wcześniej jakieś informacje ze strony Ministerstwa Obrony Narodowej, że te priorytety mogą być zmienione? Jak przebiegały negocjacje?

Z informacji, które posiadamy wynika, że MON nie zaprosił ani razy zarządu Polskich Zakładów Lotniczych do rozmów od czasu, gdy w marcu została złożona oferta. Podkreślam, że była to bardzo obszerna oferta, były tam różne warianty zarówno w zakresie liczby śmigłowców, jak i ich wyposażenia oraz uzbrojenia. To nie jest tak, że proponowaliśmy wyłącznie 32 śmigłowce. Oferta uwzględniała też mniejszą liczbę śmigłowców w poszczególnych jej wariantach, mogło być także 24 lub 16.

Chciałbym też zdementować pewnego rodzaju doniesienia, takie pojawiające się fake newsy, że oferowane śmigłowce nie były uzbrojone. Śmigłowce były bogato wyposażone i uzbrojone, w ofercie zostały też przedstawione różne konfiguracje. Oferta była bardzo elastyczna. My jako zakład wywiązaliśmy się z wcześniejszych uzgodnień z MON.

Związki zawodowe z Mielca wysłały też, już po anulowaniu tego postępowania, list otwarty do Ministerstwa Obrony Narodowej. Czy MON odniosło się jakoś do Państwa postulatów?

Na tę chwilę nie mamy żadnej odpowiedzi ze strony Ministerstwa Obrony Narodowej. List został wysłany 5 czerwca, zarówno pocztą elektroniczną, jak i tradycyjną, nie otrzymaliśmy żadnej odpowiedzi.

Widzieliśmy konferencję z udziałem wiceministra obrony narodowej, na której przekazane zostały informacje o zmianach priorytetów zakupów śmigłowców. To jednak publicznie dostępne informacje, które znamy wyłącznie z doniesień medialnych, nie otrzymaliśmy informacji z MON. Spotykamy się jedynie z lokalnymi posłami z Mielca i wiem, że będą zapytania, interpelacje w sprawie możliwości dostaw dalszych śmigłowców z Mielca.

Podkreślam jednak, że ten negocjowany kontrakt był dla nas bardzo istotny. Tak jak już mówiłem, dziś kończymy realizację dużych zamówień dla Filipin oraz Rumunii i planowaliśmy skierowanie naszych dostaw dla Sił Zbrojnych RP, to miał być priorytet.

A inne zamówienia eksportowe?

O szczegóły, jeśli chodzi o da plany eksportu, należy pytać Zarządu, ale my nie mamy informacji o dużych zamówieniach eksportowych na tę chwilę. Zawsze jest też tak, że krajowe zamówienie może popchnąć kolejnych klientów eksportowych do dużych kontraktów.

Przypomnę, że dwa największe kontrakty dla Filipin, najpierw na 16 śmigłowców, a potem na 32, zostały zawarte po tym, jak polski MON zakupił Black Hawki dla Wojsk Specjalnych. To zamówienie, jakiego oczekiwaliśmy, mogłoby dać podobny impuls na przyszłość.

Jak istotny jest Black Hawk dla zakładów w Mielcu? PZL pracuje też przy samolotach M28, są elementy F-16.

Black Hawk to w tej chwili sztandarowy produkt PZL Mielec. On jest wykonywany tutaj w całym cyklu produkcyjnym od podstaw, włącznie z próbami w locie. Gdy realizujemy dostawy, to on wylatuje z naszego lotniska. I dla zakładów najbardziej liczą się właśnie takie produkty, które są tu budowane w całości i wylatują z naszego lotniska.

Drugim takim produktem jest M28, ale to specyficzna konstrukcja, raczej niszowa. Nie ma obecnie dużych zamówień seryjnych, więc koszty produkcji automatycznie są większe. Dlatego Black Hawk jest dla nas tak ważny.

Jakie są możliwości Mielca, jeśli chodzi o wsparcie eksploatacji Black Hawków?

W tej chwili osiem Black Hawków jest używanych przez polskie Wojska Specjalne, kolejnych pięć jest w Policji. PZL Mielec ma pełne możliwości serwisowania tych statków powietrznych.

I uważam, że tutaj Mielec jest kluczowy w tym zakresie. Jesteśmy tutaj na miejscu, możemy elastycznie reagować. Dzięki temu dostępność, zdatność do lotu jest na bardzo wysokim poziomie. Wykonujemy też prace serwisowe na potrzeby części klientów, którzy wcześniej zakupili swoje śmigłowce w Mielcu. I oni również są zadowoleni z naszych usług.

Mielec może serwisować również inny sprzęt, na przykład F-16?

Jeśli chodzi o F-16, to w tej chwili produkujemy struktury kadłuba. Naszym zdaniem ważnym aspektem jest to, by polski rząd pochylił się nad tym, by w Mielcu zbudować centrum serwisowania dla F-16. Już w tej chwili jest część produkcji, mamy bardzo dobrze przygotowaną kadrę i infrastrukturę spełniającą wszystkie wymogi nowoczesnego przemysłu lotniczego. Oczywiście kompetencje do konkretnych elementów przy F-16 trzeba by zbudować, ale jest do tego bardzo solidna podstawa.

To jest przyszłość, o którą trzeba walczyć. To istotne dla Polski, ale też sojuszników, te myśliwce są przecież używane przez Siły Zbrojne RP i inne państwa.

Chciałbym zapytać, jakie znaczenie ma to zamówienie i całe zakłady PZL Mielec w szerszym kontekście wzmacniania przemysłu obronnego, ale i gospodarki w regionie.

Zakup Black Hawków dla Wojska Polskiego jest bardzo ważny dla pracowników, ale też dla miasta Mielca i całego regionu Podkarpacia. W PZL pracuje 1700 osób, kolejne 5000 jest zatrudnionych w naszym łańcuchu dostaw.

Ale PZL Mielec i kontynuowanie zamówień są ważne dla całej Polski. Jesteśmy jednym z największych eksporterów sprzętu specjalnego w Polsce, a podatki jakie płacimy to duży wkład w gospodarkę. To też aspekt bezpieczeństwa. Tak jak wspomniałem w liście skierowanym do Ministra Obrony Narodowej, jesteśmy zakładem podlegającym militaryzacji. W sytuacji zagrożenia, konfliktu, przechodzimy pod zarząd Wojska Polskiego. Jesteśmy zakładem, który ma szeroki potencjał, potencjał, który może zostać wykorzystane do wsparcia w sytuacji zagrożenia. też dostęp do lotniska, mamy strategiczne położenie.

Widzieliśmy też to w czasie, gdy wybuchł pełnoskalowy konflikt na Ukrainie. Przez pewien czas wojska amerykańskie stacjonowały w Mielcu. To nie był przypadek. Te zdolności, które posiadają Polskie Zakłady Lotnicze były wykorzystywane. Wojsko amerykańskie zajmowało nawet jedną z hal, udostępnionych przez PZL. Jako Polskie Zakłady Lotnicze zdolni do tego, aby zarówno produkować, jak i wspierać sprzęt we wszystkich stanach gotowości obronnej Państwa. Chcemy dalej rozwijać ten potencjał, ale do tego potrzeba zamówień ze strony Ministerstwa Obrony Narodowej.

Dziękuję za rozmowę.