MON: mimo braku raportów KBWLLP wydaje zalecenia profilaktyczne

Skurkiewicz udzielił tych informacji, odpowiadając w Sejmie na pytanie o bezpieczeństwo w lotnictwie wojskowym i brak raportów Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego zadane przez dwoje posłów Platformy Obywatelskiej – Joannę Kluzik-Rostkowską i Cezarego Grabarczyka.

Zwracali oni uwagę, że od grudnia 2017 r. w czasie lotu rozbiły się trzy myśliwce MiG-29 (ostatni 4 marca 2019 r.), a ponadto w 2016 r. jedna maszyna została poważnie uszkodzona w pożarze na ziemi. Odnotowano też przynajmniej dwa przypadki rozhermetyzowania kabiny. Badanie wszystkich tych incydentów wciąż się nie zakończyło, a więc KBWLLP nie opublikowała raportów. – Jak w MiG-ach-29 czują się piloci, którzy latają na nich cały czas, nie mając pojęcia o tym, co się wydarzyło w tych trzech wypadkach, w tym jednym śmiertelnym – pytała posłanka PO.

W odpowiedzi wiceszef MON poinformował, że w 2018 r. komisja wydała 84 zalecenia profilaktyczne, a w 2019 r. – 23. W przypadków zdarzeń, których badanie jeszcze się nie zakończyło, KBWLLP wydała 27 zaleceń.

W ramach działalności statutowej komisji w samym tylko 2018 r. w wyniku prac prowadzonych przez komisję nad 19 zdarzeniami lotniczymi (chodzi o zakończone już badania – przyp. red.), komisja wydała 84 zalecenia profilaktyczne, w tym 51 końcowych i 33 wstępne dla różnych rodzajów jednostek organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej. Dla zdarzeń zakończonych w 2019 r. komisja wydała 23 zalecenia profilaktyczne, w tym siedem końcowych i 16 wstępnych. Dla zdarzeń, które jeszcze nie zostały zakończone, komisja wydała dotychczas 27 wstępnych zaleceń profilaktycznych.

Odnosząc się do katastrofy z 5 lipca 2018 r., w której pod Pasłękiem rozbił się myśliwiec MiG-29 a pilot zginął, mimo że się katapultował, Skurkewicz po raz pierwszy potwierdził przyczyny, o których mowa była do tej pory jedynie w doniesieniach medialnych lub w dyskusjach z udziałem ekspertów. Wiceminister poinformował bowiem, że zdarzenie polegało na utracie paliwa podczas lotu, co doprowadziło do wyłączenia się obu silników.

Zastosowana profilaktyka obejmowała:

• zapoznanie personelu latającego i naziemnego z wstępnymi ustaleniami komisji w zakresie foteli katapultowych K-36DM i K-36DMs.2;
• wycofanie z eksploatacji pierścienia (w fotelu – przyp. red.) wykonanego w Wojskowych Zakładach Lotniczych nr 2 w Bydgoszczy;
• wycofanie z eksploatacji pironabojów TWU-1-ZD-0,5.

Natomiast opowiadając o wypadku z 18 grudnia 2017 r., w którym samolot MiG-29 rozbił się w lesie przy podchodzeniu do lądowania w bazie w Mińsku Mazowieckim (pilot przeżył, choć się nie katapultował), Skurkiewicz użył słowa "awaria". Jednak zalecenia profilaktyczne, które w tym kontekście wymienił, odnosiły się do szkolenia, na co zresztą wskazywały informacje, które Defence24.pl opublikowało w styczniu 2018 r. Wiceminister mówił o następujących zaleceniach profilaktycznych dla jednostek wyposażonych w MiG-i-29:

• nie wykonywać podejść do lądowania według wskazań radaru (ang. Radar Assisted Trail Recovery, RATR);
• przeprowadzić zajęcia praktyczne z wykorzystaniem symulatora lotu;
• zorganizować i przeprowadzić szkolenie merytoryczne do lotów w ugrupowaniu przy wykorzystaniu stacji radiolokacyjnej;
• wstrzymać szkolenie na lotach grupowych przy wykorzystywaniu stacji radiolokacyjnej;
• sprawdzić dokumenty normatywne i merytoryczne.

Skurkiewicz poinformował także, że w okresie ostatnich 15 miesięcy, które obejmowało pytanie posłów, KBWLLP prowadziła i nadal prowadzi badanie 12 zdarzeń lotniczych, w tym pięciu z 2017 r., pięciu z 2018 r. i dwóch z 2019 r.

W 2018 r. komisja zakończyła badanie 19 zdarzeń, w tym siedmiu z tego roku i 12 z lat 2016-17, oraz kontynuowała badanie 15 zdarzeń. W 2019 r. KBWLLP zakończyła badanie pięciu zdarzeń, w tym dwóch z lotnictwa służb porządku publicznego (policji i Straży Granicznej).

Wiceminister podkreślił, że czas badania każdego incydentu znacznie wydłuża oczekiwanie na specjalistyczne ekspertyzy, m.in. dotyczące techniki lotniczej, medycyny i fonoskopii.

Skurkiewicz powiedział ponadto, że "już w 2013 r. przedstawiono zagrożenia związane z częstym występowaniem zdarzeń lotniczych z przyczyny uszkodzenia części i zespołów statków powietrznych" eksploatowanych w okresie kolejnego przedłużenia resursu technicznego. Zgłaszane problemy dotyczyły głównie samolotów MiG-29 i Su-22 oraz śmigłowców konstrukcji rosyjskiej.

– Takie zagrożenie wynika z możliwości popełnienia błędów w ocenie zdatności do lotu statków powietrznych eksploatowanych w okresie przedłużonego resursu technicznego. Polegają one na niemożliwości określenia przez użytkowników ich rzeczywistego stanu technicznego – powiedział wiceminister.

Inspektorat MON ds. Bezpieczeństwa Lotów, wskazując na te zagrożenia, opierał się – jak powiedział Skurkiewicz na następujących faktach:

• ponad 30 proc. floty statków powietrznych produkcji rosyjskiej eksploatuje się w okresie przedłużonego resursu technicznego z perspektywą kolejnego przedłużenia: dla samolotów MiG-29 z 20 lat resursu technicznego do 40 lat eksploatacja, a dla Su-22 – z 20 do 30 lat;
• zdarzeniach lotniczych występujących na MiG-ach-29, których przyczyną było uszkodzenie części i zespołów spowodowane wyczerpaniem ich zasobów trwałości;
• pogarszaniem się wskaźników niezawodności pokładowych systemów uzbrojenia samolotów MiG-22 i Su-22.

– Analiza wartości wskaźnika udziału uszkodzeń pokładowych systemów uzbrojenia na tych statkach powietrznych powodujących zdarzenia lotnicze i wskaźnika udziału tych uszkodzeń powodujących niewykonanie zadania lotniczego wykazała, że co drugie uszkodzenie tych systemów powodowało zdarzenie lotnicze, a co trzecie uszkodzenie skutkowało niewykonaniem zadania – poinformował wiceszef MON.

W dyskusji Cezary Grabarczyk (PO) zapytał też o dodatki do uposażenia dla pilotów za wykonanie lotów w określonej liczbie godzin. Jego zdaniem "MON chce ten dodatek pilotom odebrać". Skurkiewicz powiedział jednak, że ministerstwo nie prowadzi żadnych prac związanych z dodatkami.