Od rosyjskich rakiet do sieci 5G. Deklaracja NATO po Londynie [PODSUMOWANIE]

W trakcie spotkania liderów Sojuszu Północnoatlantyckiego w Londynie, jakie odbyło się w dniach 3-4 grudnia 2019 r., wbrew wcześniejszym obawom przyjęto deklarację końcową. Choć niezbyt obszerna, zawiera ona odniesienia do praktycznie wszystkich istotnych zagadnień związanych z funkcjonowaniem NATO.

Liderzy NATO w deklaracji końcowej podkreślają, że powstały 70 lat wcześniej Sojusz Północnoatlantycki jest gwarantem stabilności terytorialnej i bezpieczeństwa dla miliarda obywateli państw członkowskich, i że celem jego istnienia jest zapobieganie konfliktom i utrzymywanie pokoju. Jednocześnie potwierdzono, że podstawą Sojuszu jest obrona kolektywna i przestrzeganie zasad Karty Narodów Zjednoczonych. Przywódcy w zdecydowany sposób stwierdzili również, że Artykuł 5 Traktatu Waszyngtońskiego pozostaje w pełni mocy - atak przeprowadzony na któregokolwiek z sygnatariuszy Sojuszu będzie traktowany jak atak na wszystkie pozostałe państwa NATO.

Deklaracja jasno nazywa również obecne zagrożenia dla bezpieczeństwa. Wymieniona są tu agresywne działania Rosji podkopujące fundamenty bezpieczeństwa euro-atlantyckiego, wszelkie formy terroryzmu, brak stabilności skutkujący masowymi ruchami migracyjnymi, a także zagrożenia w dziedzinie cyberbepieczeństwa i działania hybrydowe.

W ostatnich latach coraz większe znaczenie miała kwestia wydatków obronnych, ponoszonych przez państwa sprzymierzone. Jest to jeden z główych elementów spornych na linii Europa-USA. Choć nadal jedynie dziewięć państw Sojuszu spełnia zobowiązanie do wydawania co najmniej 2% PKB na cele przeznaczone z obroną, waga tego zagadnienia jest dostrzegana przez liderów NATO. Przypominają oni, że w ramach rozbudowy i przywracania zdolności wydatki państw sprzymierzonych przeznaczone na obronę, liczone bez uwzględniania Stanów Zjednoczonych, rosną od pięciu kolejnych lat, łącznie przeznaczono na ten cel dodatkowo ponad 130 mld USD. Jest to zgodne z Artykułem 3 Traktatu Waszyngtońskiego, zobowiązującym strony układu by - z osobna i razem - utrzymywały indywidualną i zbiorową zdolność do odparcia zbrojnej napaści poprzez stałą i skuteczną samopomoc i pomoc wzajemną.

Przywódcy Sojuszu stwierdzają, że NATO było, jest i pozostaje paktem obronnym, nie stanowiącym zagrożenia dla żadnego z państw świata. Niezależnie jednak od tego, państwa członkowskie wzmacniają zdolności wojskowe, uaktualniają strategie i plany zgodnie z "całościowym" traktowaniem spraw bezpieczeństwa. Siły NATO są gotowe do odpowiedzi na dowolne zagrożenie, w dowolnym miejscu, w dowolnym czasie. Podkreślono, że rozmieszczenie rosyjskich pocisków pośredniego zasięgu bazowania lądowego było przyczyną wygaśnięcia traktatu INF, i że stanowi to znaczące zagrożenie dla bezpieczeństwa euro-atlantyckiego, a Sojusz "w odpowiedzialny i zrównoważony sposób" kontynuuje podejmowanie działań w celu ograniczenia wynikającego tego niebezpieczeństwa.

Zwrócono uwagę na utrzymywanie odpowiedniej postawy odstraszania i obrony, zapewnianej przez połączenie sił konwencjonalnych, nuklearnych i obrony przeciwrakietowej. Zdecydowanie stwierdzono, że dopóki istnieje broń jądrowa NATO będzie nią dysponować, jednocześnie w pełni popierane są i będą wszelkie inicjatywy zmierzające do utrzymania i wprowadzenia w życie lub wzmocnienia międzynarodowej kontroli zbrojeń, układów rozbrojeniowych i umów dotyczących zakazu rozprzestrzeniania lub używania konkretnych rodzajów uzbrojenia, zwłaszcza układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej. NATO gotowe jest do rozmów i dialogu z Rosją, gdy tylko pozwolą na to działania Rosji.

Liderzy Sojuszu przypomnieli również, że NATO działa i będzie działać w ramach wzmacniania bezpieczeństwa nie tylko na rzecz jego członków. Działania takie prowadzone są poprzez dialog polityczny, zaangażowanie w działalność organizacji międzynarodowych i wsparcie państw spoza Sojuszu, jednak podzielających jego wartości.

Przywódcy NATO stwierdzili także, że nowe technologie to nie tylko wyzwania, ale również nowe możliwości i środki do budowy bezpieczeństwa. Sojusz i jego poszczególni członkowie są zdeterminowani w zabezpieczaniu bezpieczeństwa działania infrastruktury krytycznej, łączności, w tym szczególnie sieci 5G. Przypomniano o niedawnej deklaracji, w myśl której przestrzeń kosmiczna stała się kolejną domeną operacyjną Sojuszu. Uznano rosnące wpływy Chin i stwierdzono, że sytuacja ta oferuje zarówno wyzwania, jak i korzyści.

Ostatecznie uznano, że ze względu na zmieniające się warunki bezpieczeństwa, Sekretarz Generalny NATO przedstawi ministrom zagranicznym państw członkowskich uzgodnioną  propozycję przeprowadzenia procesu prognostyczno-analitycznego "mającego wzmocnić wymiar polityczny Sojuszu".

W trakcie szczytu przyjęto też aktualizację planów obrony dla Polski i krajów bałtyckich, choć Turcja wcześniej groziła, że sprzeciwi się temu, jeśli jej postulaty dot. poparcia dla kurdyjskiej YPG nie zostaną uwzględnione. 

Następne spotkanie przywódców NATO zapowiedziano na rok 2021.

Pełny tekst deklaracji końcowej jest dostępny tutaj.