Rząd Finlandii ogłosił decyzję w sprawie NATO [KOMENTARZ]

Dziś można więc zakładać, że przysłowiowa „piłka" znajdzie się za chwilę po stronie NATO jako całości – tj. struktur podlegających Sekretarzowi Generalnemu NATO oraz przede wszystkim Rady Północnoatlantyckiej czyli kluczowej przestrzeni decyzyjnej w Sojuszu. Jednakże samo NATO, należy w tym kontekście widzieć przez pryzmat poszczególnych krajów członkowskich, które będą wypowiadać się indywidualnie w kontekście sprawy rozszerzenia na Szwecję oraz Finlandię. W przypadku potencjalnej akcesji obu państw nordyckich mowa jest wręcz o ekspresowym terminie rozpoczęcia całej procedury, bowiem sugeruje się następny tydzień jako okres formalnych wniosków. Szwecja ma nawet szansę wyprzedzić w tym Finlandię, ale i tak od poniedziałku do środy możemy spodziewać się kolejnych nagłówków w prasie międzynarodowej. Stąd też, proces, który kiedyś wydawał się być czymś wręcz mało realnym wręcz dla wielu abstrakcyjnym, na naszych oczach nie tylko rozpoczyna się, ale być może da się już zauważać jego pozytywny finał. Szczególnie, że mowa jest o „ekspresowej", „szybkiej", itd. drodze do rozpatrzenia wniosków formalnych obu państw. Chociaż też nie należy spodziewać się działań NATO i państw natowskich w kilka dni, mowa raczej zapewne o perspektywie kilku miesięcy.

Pozytywny finał tego procesu to taki, w którym NATO jako przestrzeń bezpieczeństwa i kooperacji, leżącą u podstaw pokoju w Europie, rozszerza się o dwa nowe i kluczowe podmioty międzynarodowe. Gwarantują one doświadczony potencjał militarny, sprawdzone systemy polityczne i podejście do wspólnych wartości, dotychczasową bardzo dobrą kooperację z NATO. Przypomnijmy w tym miejscu, że oba państwa to aktywne podmioty jeśli chodzi o wspieranie bezpieczeństwa globalnego. Finlandia uczestniczy np. w operacjach ONZ w Libanie, unijnej i onzetowskiej w Mali, wspiera NATO w Kosowie, jest też aktywna w Rogu Afryki. Szwedów możemy dostrzec w Mali, Republice Środkowoafrykańskiej, w Somalii, Kosowie, itd. Jednak, co by nie mówić, oba państwa oferują ważne położenie w samej Europie. To ostanie pozwala zupełnie inaczej myśleć o bezpieczeństwie flanki wschodniej NATO, aktywności w Arktyce i przede wszystkim odpowiedniej polityce odstraszania Rosji. Dziś to coś niebagatelnego, gdy spojrzymy na rosyjską agresję wobec Ukrainy. Lecz również, gdy zbierzemy w jedną całość agresywne rosyjskie postępowanie wojskowe i polityczne np. w przestrzeni Morza Bałtyckiego czy też wobec państw nadbałtyckich. Akkurat w Polsce, w żadnym razie ten temat nie wymaga szerszej dyskusji, bowiem byliśmy jednymi z pierwszych, którzy starali się wskazywać na agresywne zapędy Putina i jego ekipy. W tym również mówiliśmy otwarcie o potrzebach większej refleksji obronnej w tym właśnie zakresie, tak aby skutecznie odstraszać neoimperialne zapędy władz rosyjskich w naszym otoczeniu.

Przy schizofreniczności rosyjskich strategów, polityków i propagandzistów obecna sytuacja z rozpoczynającym się procesem akcesyjnym do NATO dwóch państw nordyckich musi stanowić dla nich wręcz katastrofę. W końcu, nie kto inny jak sam Putin i jego kamaryla przez lata inwestowali w demonizowanie obrazu NATO, produkowanie fałszywych obrazów aktywności Sojuszu, generalnie strasząc NATO w celach realizacji własnej polityki. Stąd też, trzeba pomyśleć, jaka atmosfera musi więc panować w rosyjskich kręgach decyzyjnych właśnie teraz. Gdy, władze Finlandii i Szwecji, w poszukiwaniu prawdziwego bezpieczeństwa idą drogą akcesji do NATO. Chyba nikt nie wierzy, że w kremlowskich oparach absurdu, odnoszącego się do postrzegania naszego sojuszu obronnego, nastąpi refleksja oparta na faktach. Te zaś są nader czytelne – NATO to rzeczywiście sojusz polityczno-wojskowy, ale bazujący na zasadach zawartych w Karcie Narodów Zjednoczonych i działający od powstania transparentnie. Nawet pomimo propagandy rosyjskiej czy też wypowiedzi mówiących o cyt. „szczekaniu NATO przy granicach Rosji". W końcu, wolę bycia transparentnym w swej obronnej postawie NATO pokazało całkiem niedawno, gdy na wielkie manewry Cold Response -2022 zaproszono rosyjskich obserwatorów (Rosja odrzuciła zaproszenie). Jednocześnie, NATO jest sojuszem sprawnym jeśli chodzi o zagwarantowanie własnego bezpieczeństwa i obronę swoich fundamentalnych zasad. Jedną z nich jest właśnie swoboda wejścia innych zainteresowanych akcesją państw.

Przy całym pozytywnym przekazie wokół sprawy rozpoczynającego się procesu ze strony fińskiej trzeba również jednak zauważyć pewne problemy. Swoisty obraz szybkiej i prostej drogi akcesyjnej psuje oficjalna postawa władz Turcji.  Ankara jest, przynajmniej w sferze obecnego obrazu informacyjnego, państwem wysoce sceptycznym wobec dwóch państw nordyckich. Oskarżac je o wspieranie terrorystów, którzy zagrażają interesom i bezpieczeństwu Turcji. Pierwsze głosy tureckie niemalże zszokowały wielu partnerów natowskich, a zapewne najbardziej przestrzeń medialną i społeczeństwa, widzące w akcesji Szwecji i Finlandii wręcz mechaniczną oraz automatyczną formę działań. Jednakże, zauważmy, że czy podoba się nam to czy nie, strona turecka gra kartą rozszerzenia. Jest to bardzo niekomfortowe z racji obecnej sytuacji bezpieczeństwa w Europie w okresie rosyjskiej agresji na Ukrainę, ale też jeśli chodzi o oblicze całego NATO. Lecz nie jest to zaskakujące, gdy weźmie się pod uwagę działania Ankary w ostatnich latach, kończąc na wycofaniu się z lotniczego „tygrysiego spotkania", które odbywa się w Grecji. Należy oczekiwać, że władze Turcji będą dążyły do targów jeśli chodzi o relacje wewnątrz NATO (np. kwestie związane z reperkusjami w zakresie kupienia przez Turków rosyjskich systemów rakietowych S-400), a nawet poza NATO jeśli chodzi relacje z UE. Czy jest to zła forma polityki w NATO właśnie teraz? Nie ma co do tego wątpliwości. Lecz z drugiej strony zarówno NATO jak i same Finlandia oraz Szwecja mają doświadczone zaplecze dyplomatyczne, nie mówiąc o narzędziach do wypracowania tak oczekiwanego z perspektywy bezpieczeństwa europejskiego konsensusu. Widać to dobrze w chęci kontynuacji rozmów z Turkami, a także szerokiego wsparcia innych państw natowskich. Przypomnijmy też, jak ważną rolę odegrała pozycja i działania obecnego sekretarza generalnego NATO w kontekście załagodzenia napięć z Turcją w kontekście wschodniej części Morza Śródziemnego. Trzeba więc uzbroić się w cierpliwość oraz zaufać procesom wewnątrz NATO.

Realnie należy obawiać tego, co raczej nie zostało wypowiedziane wprost jak w przypadku Turcji. W depeszy PAP odnoszącej się do rozmowy prezydentów Finlandii i Rosji możemy przeczytać, że: - Nie było gróźb, a wcześniej wygłaszane oświadczenia o konsekwencjach (wejścia do NATO) nie zostały powtórzone - powiedział w niedzielę prezydent Sauli Niinisto odnosząc się do przeprowadzonej dzień wcześniej rozmowy z prezydentem Rosji Władimirem Putinem, który według Kremla stwierdził, że zakończenie polityki neutralności przez Finlandię "byłoby błędem". To może zaskakiwać, gdy weźmiemy pod uwagę specyfikę rosyjskiego postrzegania NATO o czym już wspomniano wcześniej. Sam Putin jest przecież zdania, że rozpad sowieckiego układu w Europie i na świecie był „największą katastrofą geopolityczną XX w.". Pytanie skąd taka delikatność w ocenie wielce prawdopodobnego zerwania z polityką neutralności Finlandii i Szwecji. Szczególnie w momencie złamania wszystkich możliwych standardów międzynarodowych jeśli chodzi o napaść na Ukrainę i kontynuowanie tej zbrodniczej wojny, nawet mimo znacznych strat rosyjskich. Jedną z odpowiedzi może być uznanie, że dyplomatyczna presja czy to Putina czy jego podwładnych już nie zatrzyma procesu akcesyjnego. Stąd należy jako wielce realne brać pod uwagę inne scenariusze działań, odchodzące od standardów dyplomatycznych i politycznych. Finowie i Szwedzi, a także państwa NATO jeszcze bardziej muszą być czujne i w pewnym sensie pamiętać z jaką Rosją obecnie mamy do czynienia.

Tym samym powiedzieć, że przed nami jedno z potencjalnie najważniejszych rozszerzeń NATO i jednocześnie być może najbardziej skomplikowanych pod względem kwestii bezpieczeństwa, to w pewnym sensie jak nic nie powiedzieć. I należy do tego wracać wielokrotnie, by w nawale licznych informacji o wojnie ten fakt nie uciekłze świadomości naszych społeczeństw. Finlandia oficjalnie rozpoczyna proces, który będzie wielkim sprawdzianem naszej odporności, jeśli chodzi o społeczność natowską. Podejmujemy się potencjalnie rozszerzenia, widząc wojnę w Ukrainie i wiedząc jak niestabilnym aktorem międzynarodowym jest putinowska Rosja. Mamy również do czynienia z dziejowym wręcz testem odporności fińskiego systemu demokratycznego. Musi on bowiem chociażby wyważyć naturalne w tego rodzaju debatach o bezpieczeństwie i strategii kraju wątki opozycji, charakterystycznej dla państw demokratycznych. Jednocześnie, trzeba pamiętać, , że Finowie zostaną poddani różnym formom nacisku ze strony Rosji. Być może warto przypomnieć właśnie w tym czasie słynną książkę fińskiej dziennikarki śledczej Jessikki Aro pt. „Trolle Putina", gdzie wiele powiedziano i napisano o rosyjskich operacjach wpływu w Finlandii oraz w regionie.

Finlandia niezależnie od wszystkich wątpliwości i dylematów, które zna bardzo dobrze będąc przecież sąsiadem Rosji, jest jednak zdeterminowana i z tego należy się cieszyć. Zdeterminowana, żeby dołączyć do przestrzeni bezpieczeństwa transatlantyckiego, które rozwija się bez przerwy od 1949 r. i które gwarantuje państwom członkowskim niezbędny komfort strategiczny. A którego cyt. „śmierć mózgową" ,czy degenerację, niemożność transformacji wieszczono równie często, co atakowano ze strony stronnictwa sowieckiego, a obecnie rosyjskiego czy też w coraz większym stopniu również chińskiego. Decyzje Finów wskazują nam na to, co było kanwą tego rodzaju narracji

Finlandia i jej wola wejścia do NATO powinna również nam, bezpośrednio w Polsce, przypomnieć czym jest bezpieczeństwo i obronność widziane w kategorii szerokiego, ponadpartyjnego konsensusu. Jak również pozwolić, niejako na nowo, na przywrócenie swoistej uprawnionej dumy jeśli chodzi o naszą drogę do sojuszu obronnego, przypieczętowaną w 1999 r. Opakowaną obecnie e w pewnym sensie w podręcznikowe widzenie całej sprawy, uproszczone co naturalne, do kilku lub kilkunastu zdań i suchych dat. Lecz przecież również nasyconych wówczas szeregiem różnych wątpliwości oraz problemów. Nie wspominając już nawet o istniejących także wtedy napięciach wokół wizji rozszerzania NATO na wschód kontynentu, w przypadku niektórych ówczesnych państw natowskich. Bądźmy dumni z tego co nam się wtedy udało wypracować jako całemu państwu, bo dzięki temu inaczej spojrzymy na obecne starania Finlandii i Szwecji.  Można powiedzieć nawet, że to jest niejako również „nasze" kolejne rozszerzenie i tak powinniśmy je traktować w ten sposób od początku do końca