Wielka Brytania: Ajax na zakręcie. Podzieli los Warriora? [KOMENTARZ]

Wspomnianą osobą jest obecny dyrektor ds. realizacji projektów w Ministerstwie Obrony Wielkiej Brytanii David Marsh, który może pochwalić się aż 30-letnim doświadczeniem w zakresie kierowania licznymi przedsięwzięciami zbrojeniowymi. Obecnie jego głównym zadaniem w programie Ajax ma być "opracowanie solidnego planu odzyskania i zresetowania go, a następnie zapewnienie jego rentowności i dostaw". Jednocześnie jednak zaznaczono, że w przypadku zaistnienia takiej konieczności możliwe jest jego anulowanie.

O zaistnieniu poważnych problemów technicznych związanych z prototypami Ajaxa brytyjski resort obrony oficjalnie poinformował czerwcu br.. Już pod koniec 2019 roku nieoficjalnie donoszono jednak o nadmiernym hałasie i wibracjach generowanych przez te pojazdy. Problemy te zgłaszali biorący udział w badaniach i testach żołnierze, a następnie potwierdziły je również służby medyczne. Wykryte wady miały powodować długotrwałe problemy zdrowotne, takie jak obrzęk stawów oraz szumy uszne. W związku z tym wdrożono liczne obostrzenia w zakresie dalszych prób, co dodatkowo przesuwa harmonogram już mocno opóźnionego programu, a także uniemożliwia nawet osiągnięcie wstępnej gotowości bojowej.

Co warte podkreślenia rozwój Ajaxa pochłonął już 3,2 mld funtów, a przez konieczność wyeliminowania kolejnych problemów i powstania w związku z tym następnych opóźnień koszty mogą dodatkowo wzrosnąć do łącznie nawet 5,5 mld funtów... Program ten o nazwie Future Rapid Effect Systems (FRES) jest prowadzony od 2014 roku. Na mocy zawartego wtedy kontraktu o łącznej wartości ok. 4,5 mld GBP zrealizowane miały zostać kompleksowe prace badawczo-rozwojowe, a następnie produkcja seryjna i dostawy w latach 2017-2024. Jako bazę pod Ajaxa wybrano podwozie bojowego wozu piechoty ASCOD oferowane przez lokalną spółkę General Dynamics Land Systems UK.

Docelowo British Army planowała pozyskać 589 egzemplarzy tych pojazdów, w tym w 6 różnych wersjach specjalistycznych, a wśród nich: bojowy wóz rozpoznawczy Ajax (245 egzemplarzy, z czego 198 w wersji rozpoznawczo-bojowej i 47 w wersji naprowadzania i kierowania ogniem), wóz dowodzenia Athena (112 egzemplarzy), wóz nadzoru rozpoznania i transporter opancerzony Ares (93 egzemplarze), wozów rozpoznania technicznego Argus (51 egzemplarzy), wóz pomocy technicznej Apollo (50 egzemplarzy) i wóz zabezpieczenia technicznego Atlas (38 egzemplarzy). Co warte podkreślenia aż trzy z sześciu wersji tych wozów oraz blisko 1/4 liczby całości reprezentują różne warianty specjalistyczne służące do polowych napraw i ewakuacji uszkodzonych pojazdów.

Nierozwiązane dotąd problemy z Ajaxem, który w zamierzeniu miał być jednym z głównych elementów siły uderzeniowej  British Army stanowią kolejny cios dla programu jej modernizacji technicznej. Jeszcze w marcu br. brytyjski resort obrony podjął decyzję o anulowaniu programu Warrior Capability Sustainment Programme (WCSP), którego celem było zmodernizowanie obecnie eksploatowanych bojowych wozów piechoty FV510 Warrior 1 do standardu Warrior 2. Obecnie w służbie liniowej znajduje się 767 egzemplarzy tych wozów, które mają zostać całkowicie wycofane ze służby liniowej w ciągu najbliższych lat. Powstałą w wyniku tego lukę mają uzupełnić dozbrojone kołowe transportery opancerzone Boxer oraz właśnie wspomniane Ajaxy.

Decyzja o anulowaniu modernizacji Warriorów była spowodowana również ciągłymi problemami z realizacją tego programu pomimo wydania już ponad połowy przyznanego budżetu  w wysokości 800 mln funtów i dziesięciu lat jego realizacji. W tym czasie zanotował on siedmioletnie opóźnienie, a jego termin realizacji przesunięto z 2017 na 2024 rok. Wstępne plany brytyjskiego resortu mówiły o modernizacji 380 wozów ale ostatecznie liczba ta z powodu cięć budżetowych, miała zostać zmniejszona do 265 egzemplarzy. 

Pojazdy te miały wykorzystywać ten sam system wieżowy co bojowy wóz rozpoznawczy Ajax. Mowa konkretnie o załogowej wieży opracowanej przez Lockheed Martin UK, której uzbrojenie stanowi armata automatyczna CTAI CT40 kal. 40 mm i sprzężony z nią karabin maszynowy kal. 7,62 mm. Wspomniana armata wykorzystuje nowoczesną i zaawansowaną amunicję teleskopową, której próby trwały stosunkowo długo i pomimo ich pomyślnego zakończenia jest uznawana za dość kosztowną.

Na końcu warto wspomnieć jednak, że ostatnie lata przyniosły też pewne sukcesy w zakresie modernizacji brytyjskiej armii. W związku z problemami z samodzielną realizacją kluczowych programów przez rodzimą zbrojeniówkę nawiązano w tym celu szeroką kooperację z niemieckim przemysłem zbrojeniowym. Efektem tego jest zakup 500 egzemplarzy niemieckich kołowych transporterów opancerzonych Boxer oraz modernizacji 148 egzemplarzy czołgów podstawowych Challenger 2 do standardu Challenger 3. Za ich realizację w najbliższych latach odpowiadać będzie konsorcjum Artec GmbH (joint venture KMW i Rheinmetall) oraz niemiecki koncern Rheinmetall.