Rosja rozwija armię, pomimo koronawirusa [RAPORT]

W Narodowym centrum kierowania obroną w Moskwie odbyło się 21 grudnia 2020 roku coroczne, rozszerzone posiedzenie kolegium rosyjskiego ministerstwa obrony Federacji Rosyjskiej. W posiedzeniu tym wziął udział osobiście Prezydent Rosji Władimir Putin, który przeanalizował wyniki prac resortu w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy oraz określił priorytety dalszego rozwoju sił zbrojnych.

Putin podkreślił, że 2020 rok był dla wszystkich trudny z powodu zarówno koronawirusa, jak i „wybuchających, nowych i długotrwałych konfliktów regionalnych” oraz „działań mających na celu podważenie globalnej stabilności”. Pomimo tego, wszystkie zadania stawiane przed rosyjskimi siłami zbrojnymi (jeżeli chodzi o pełnienie obowiązków bojowych, szkolenie wojskowe, organizowaniu poboru i modernizację wojsk), miały zostać wykonane „profesjonalnie i skutecznie”.

Za szczególny sukces Putin uznał proces modernizacji rosyjskiej armii. Przypomniał on, że w czasach Związku Radzieckiego w armii ogólnego przeznaczenia nowoczesne uzbrojenie stanowiło 54 procent. W przypadku strategicznych sił atomowych ten procent był na poziomie 65-70%. Później sytuacja się pogorszyła i w roku dwutysięcznym poziom nowoczesnego uzbrojenia dla sił ogólnego przeznaczenia spadł do krytycznie niskiego poziomu 12%, a w przypadku sił strategicznych do poziomu 35%.

Podsumowując obecną sytuację Putin poinformował, że „do połowy grudnia 2020 roku udział nowoczesnej broni i sprzętu w wojskach rosyjskich ogólnego przeznaczenia to już ponad 70%, a w siłach atomowych to 86%. Tym samym nasza armia, a co najważniejsze, triada nuklearna osiągnęła poziom, który umożliwia zagwarantowanie bezpieczeństwa Rosji”. Według rosyjskiego prezydenta, tempo tych zmian było „kosmiczne” i będzie ono podtrzymywane dalej. Ma to pozwolić osiągnąć w przyszłym roku poziom 88,3% nowoczesnego sprzętu w siłach strategicznych i poziom 75,9% nowoczesnego wyposażenia w siłach ogólnego przeznaczenia.

Przez cały 2020 rok „wysoka gotowość bojowa wojsk oraz umiejętność efektywnego wykonywania złożonych, niestandardowych zadań została zademonstrowana w trakcie ponad 5700 ćwiczeń i szkoleń na różnych poziomach – w tym w zakrojonym na szeroką skalę ćwiczeniu „Kaukaz-2020” z udziałem kontyngentów wojskowych z pięciu obcych krajów”.

Putin przypomniał również, że rosyjscy żołnierze działają także „odpowiedzialnie i odważnie” w Syrii, a ich codzienna praca „jest najważniejszym czynnikiem zapewniającym stabilność na syryjskiej ziemi i w całym regionie”. Dodatkowo od 10 listopada 2020 r. rosyjskie siły wykonują pokojową misję w Górskim Karabachu: „gwarantując przestrzeganie porozumień o zaprzestaniu działań wojennych, poprawiając sytuację humanitarną i pomagając uchodźcom, likwidując miny i odnawiając infrastrukturę socjalną oraz zachowując kulturowe, historyczne i religijne zabytki”.

Przy okazji rozbudowano infrastrukturę wojskową i socjalną w rosyjskich bazach w Syrii. Przykładowo na lotnisku Hmejmim wzniesiono schrony dla wszystkich samolotów bojowych. W tym roku dodatkowo zbudowano jeszcze dziewięć takich konstrukcji dla śmigłowców. Natomiast w porcie Tartus przeprowadzono modernizację koszar, mieszkań oraz bazy materiałowo-technicznej.

 Czytaj też: Koronawirus w Rosji. Niewiarygodne statystyki, spóźnione działania

Walka z koronawirusem

Rosyjska armia miała też ogromna rolę w opanowaniu pandemii w Rosji budując w ciągu ostatnich dziewięciu miesięcy trzydzieści placówek medycznych dla zarażonych koronawirusem oraz osiem mobilnych szpitali rozmieszczonych w najtrudniejszych regionach. Dzięki podjętym działaniom, zapadalność na koronawirusa w rosyjskich siłach zbrojnych na sto tysięcy osób była niższa o 37 proc., niż w kraju. Od kwietnia 2020 roku zwiększono 2,5 krotnie liczbę laboratoriów badawczych i siedmiokrotnie liczbę dziennie wykonywanych testów. Czas otrzymania wyników badań został przy tym skrócony z dwóch dni w kwietniu do czterech godzin w czerwcu.

W sumie wojskowe ośrodki zdrowia przyjęły do leczenia szpitalnego prawie trzydzieści siedem tysięcy pacjentów z koronawirusem, w tym około trzynaście tysięcy cywilów. W zwalczaniu pandemii uczestniczyło ponad osiemnaście tysięcy wojskowych pracowników medycznych – w tym działając również w zespołach mobilnych. Według Putina miało to potwierdzić zasadę, że „Naród i armia – to jedno”.

To właśnie w myśl tej idei, pomimo zagrożenia epidemiologicznego zorganizowano: paradę z okazji 75 rocznicy Zwycięstwa w Wojnie Ojczyźnianej na Placu Czerwonym w Moskwie i 27 innych miastach kraju, doprowadzono do otwarcia Głównej cerkwi Sił Zbrojnych oraz muzeum „Droga Pamięci”.

Szczególnej pomocy udzielono przemysłowi obronnemu. W szczytowym okresie pandemii w izolacji znajdowało się bowiem 2,3 miliona specjalistów, przez co większość przedsiębiorstw przestała działać. Według ministra Szojgu dopiero interwencja orezydenta Putina pozwoliła na przywrócenie procesów produkcyjnych i zapobiegła spadkowi ilości przekazywanych wojsku produktów obronnych.

Przeszkody w rosyjskiej „walce o pokój”

W przemówieniu Putina szczególnie interesująca była ocena militarno-politycznej sytuacji zewnętrznej, która według jego oceny jest nadal trudna. Wskazywał on, że „istnieje duże ryzyko pogorszenia sytuacji na Zakaukaziu, na Bliskim Wschodzie, w Afryce i w innych regionach świata”. Wpływ na to ma mieć nieustająca działalność militarna NATO i postępująca degradacja systemu kontroli zbrojeń. Według Putina Stany Zjednoczone „pod naciąganym pretekstem wycofały się z traktatów ABM [ograniczenia budowy systemów antyrakietowych], INF [o całkowitej likwidacji pocisków rakietowych pośredniego zasięgu] i Otwarte Niebo” i „nie ma też pewności co do traktatu START, który wygasa w lutym 2021 roku”. Rosjanie mieli wielokrotnie deklarować gotowość do przedłużenia tej umowy, ale na swoje propozycje mieli nie otrzymać odpowiedzi.

Ocenę Putina potwierdził w czasie kolegium resortu rosyjski minister obrony Siergiej Szojgu wskazując przede wszystkim na zagrożenie związane z przenoszeniem do Polski z Niemiec wojsk amerykańskich jak również na zwiększenie o 15 proc. intensywności działań amerykańskich samolotów i okrętów w pobliżu granic Rosji. Ten wzrost miał być szczególnie widoczny w regionie Arktyki.

Co ciekawe Szojgu wyraźnie „zwiększył” zasięg działania sił Paktu Północnoatlantyckiego wskazując, że szkolenia sił NATO nabrały charakteru systemowego i są prowadzone jednocześnie na zachodnich, południowych, a nawet przy wschodnich granicach Rosji (a więc w rejonie Kamczatki). Wskazał przy tym, że tylko w okresie sierpień – wrzesień 2020 roku wzięło w nich udział 55 samolotów bojowych, w tym bombowce strategiczne oraz 12 okrętów - nosicieli broni precyzyjnej.

Najważniejsze zadania na kolejne pięć lat

Prezydent Putin kończąc swoje wystąpienie poinformował, że wychodząc naprzeciw istniejącym prognozowanym zagrożeniom bezpieczeństwa Rosji, w 2020 roku zakończono planowanie obronności państwa na najbliższe pięć lat. Jego głównym celem było dalsze rozwijanie rosyjskich sił zbrojnych, doprowadzając do zwiększania ich gotowość bojowej i efektywności. Skupiono się przy tym na realizacji sześciu zadań:

• utrzymaniu wysokiej gotowości bojowej sił nuklearnych i rozwoju wszystkich elementów triady jądrowej, co „ma fundamentalne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa naszego kraju i utrzymania strategicznego parytetu na świecie”. Putin zastrzegł się jednak że rosyjskie podejście ma charakter czysto obronny i zostało przedstawione w dokumencie „O podstawach polityki państwa w dziedzinie odstraszania jądrowego” przyjętym w 2020 r.
• wzmocnieniu potencjału niejądrowych sił odstraszających, przede wszystkim broni precyzyjnej. I znowu Putin zastrzegał, że „nie zamierzamy produkować i rozmieszczać pocisków średniego i krótszego zasięgu w europejskiej części Rosji i innych regionów kraju, ale musimy być gotowi do szybkiego reagowania na rozmieszczenie podobnej broni przez kraje zachodnie w pobliżu naszych granic”. Ma to polegać na gotowości do podjęcia wszelkich działań zaradczych, w tym atakowania zagrażających Rosji systemów - ze wskazaniem na ich stanowiska dowodzenia;
• kontynuowaniu rytmicznego wyposażania wojska i marynarki wojennej w nowoczesną broń i sprzęt, czyli precyzyjne i terminowe wykonywanie zamówień obronnych. Putin pochwalił się, że w rosyjskich siłach strategicznych udało się stworzyć „poważną rezerwę naukowo-techniczną na broń i sprzęt, które nie mają odpowiedników na świecie”. Do takiej samej sytuacji ma dojść również w siłach ogólnego przeznaczenia. Ma się to odbywać m.in. poprzez zawieranie przez resort obrony długoterminowych kontraktów na wszystkie, najważniejsze typy uzbrojenia („dzięki czemu przedsiębiorstwa przemysłu obronnego będą mogły spokojnie zaplanować swoją pracę na siedem lat do przodu, zakupić niezbędne materiały i efektywnie prowadzić działalność gospodarczą”) - bezwzględnie wykluczając przy tym nieuzasadniony wzrost wartości zamówień i stosując efektywne metody wyceny;
• niezbędnym rozwoju nauk wojskowych, ponieważ „modernizacja techniczna wojska i marynarki wojennej wymaga wprowadzenia nowych form i metod działania wojsk”. Ten rozwój ma być oparty na analizie „wniosków ze współczesnych konfliktów zbrojnych i lokalnych wojen”, jak również na sporządzaniu „prognoz na przyszłość, uwzględniających pojawianie się w armiach szeregu obcych państw uzbrojenia opartego na nowych zasadach fizycznych”.
• wprowadzaniu i opanowaniu wykorzystywania broni i sprzętu z elementami „sztucznej inteligencji” takich jak „kompleksy robotyczne, bezzałogowe statki powietrzne i zautomatyzowane systemy kierowania”.
• wypracowaniu w czasie ćwiczenia „Zapad-2021” nowego podejścia do wykorzystania ugrupowania regionalnego sił państwa sojuszniczego.

 Czytaj też: Armia i Gwardia. Jakie siły Rosja może wysłać na Białoruś? [MAPA]

Co zrobiono w 2020 roku?

Więcej szczegółów na temat rozwoju rosyjskich sił zbrojnych przekazał Siergiej Szojgu. Poinformował on, że odpowiedni poziom odstraszania w 2020 roku:

• w przypadku lądowych, strategicznych sił rakietowych polegał na utrzymywaniu ponad 95 procent wyrzutni w ciągłej gotowości do użycia bojowego;
• w przypadku lotnictwa dalekiego zasięgu polegał na stałym prowadzeniu lotów patrolowych (w 2020 roku strategiczne nosiciele uzbrojenia rakietowego wykonały pięćdziesiąt lotów);
• w przypadku atomowych okrętów podwodnych z rakietami balistycznymi polegał na pełnieniu w sposób ciągły rutynowej służby bojowej w wyznaczonych obszarach Oceanu Światowego.

Jeżeli chodzi o modernizację armii, to Szojgu ujawnił, że w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy w siłach strategicznych: przezbrojono trzy pułki na rakiety „Jars”, rozpoczęto przezbrajanie jednego pułku na rakiety z hipersoniczną głowicą „Awangard”, wprowadzono pięć zmodernizowanych samolotów – nosicieli rakiet Tu-95MS, wprowadzono pierwszy zmodernizowany atomowy okręt podwodny typu Boriej-A „Kniaź Władimir”, uzbrojony w pociski balistyczne „Buława” oraz zmodernizowano infrastrukturę budując dla strategicznych sił rakietowych ponad 950 budynków i konstrukcji.

W przypadki wojsk lądowych dostarczono ponad 3,5 tysiąca nowego i zmodernizowanego uzbrojenia, w tym 220 czołgów i innych bojowych pojazdów opancerzonych oraz ponad półtora tysiąca różnego rodzaju pojazdów kołowych. Utworzono dzięki temu nową dywizję zmechanizowaną oraz brygady artylerii rakietowej.

Z kolei w wojskach powietrzno-kosmicznych dostarczono 147 statków powietrznych, ponad 150 sztuk uzbrojenia przeciwlotniczego, a w tym cztery rakietowe kompleksy dalekiego zasięgu S-400 i 24 rakietowo-artyleryjskie zestawy krótkiego zasięgu Pancyr-S. Do końca 2024 roku przewiduje się dostawy 94 samolotów i śmigłowców, w tym 22 samolotów Su-57, których liczba wzrośnie do 76 sztuk do 2028 r. M.in. dzięki tym zakupom w 2020 roku utworzono trzynaście jednostek wojskowych - w tym pułk lotnictwa transportowego i pułk rakiet przeciwlotniczych. Siły powietrzno-kosmiczne zaczęły dodatkowo otrzymywać pierwsze, „nowoczesne” kompleksy rozpoznania i uderzenia bezzałogowych statków powietrznych średniego zasięgu „Inochodiec” i „Forpost”. Trwa także modernizacja infrastruktury lotniczej, w ramach której przebudowano pasy startowe na 14 lotniskach oraz wybudowano ponad 270 budynków i konstrukcji.

W przypadku systemów kosmicznych przypomniano, że w maju 2020 roku został umieszczony na orbicie czwarty satelita „Kupoł”, kończąc tym samym drugi etap rozmieszczania „konstelacji orbitalnej wczesnego ostrzegania” EKS. Dodatkowo zrekonstruowano kompleks startowy rakiet „Sojuz-2” oraz kompleks montażowo-testowy ciężkich rakiet nośnych. Z powodzeniem zakończono również ćwiczebny start rakiety „Angara-A5” z wagowym i przestrzennym modelem ładunku.

Z kolei Wojenno-Morska Flota otrzymał dwa nowoczesne okręty podwodne, siedem okrętów nawodnych, dziesięć kutrów bojowych oraz dziesięć okrętów i łodzi pomocniczych. W budowie jest obecnie szesnaście, a modernizowanych jest dziewiętnaście pełnomorskich okrętów nawodnych. Przy czym zakłada się podpisanie sześciu kolejnych kontraktów rządowych w 2021 roku.

Dodatkowo w siłach morskich odbudowano kwaterę główną Floty Czarnomorskiej wraz z głęboką modernizacją systemu dowodzenia, modernizowano infrastrukturę Flotylli Kaspijskiej, sformowano jedną dywizję zmechanizowaną i jedną nadbrzeżną brygadę rakietową. Szojgu pochwalił się przy tym, że udało się jak dotąd wprowadzić 74% zaplanowanych docelowo nadbrzeżnych systemów rakiet przeciwokrętowych „Bał” i „Bastion”.

Jeżeli chodzi o szkolenie wojsk to w czasie pandemii rosyjskie siły zbrojne przeprowadziły wszystkie zaplanowane działania – w tym dwie nagłe, kompleksowe kontrole gotowości bojowej wojsk, realizowane nieprzerwanie od siedmiu lat. W 2020 roku było ich mniej, ale za to bardziej ambitnych niż wcześniej. Sprawdzono wszystkie okręgi wojskowe, Flotę Północną (która od 2021 roku stanie się okręgiem wojskowym) i rodzaje sił zbrojnych. W sumie w ciągu tego roku przeprowadzono ponad 18,5 tysiąca ćwiczeń na różnych poziomach, których intensywność wzrosła o 5-6%.

Rosyjskie ministerstwo obrony kontynuuje także systematyczny rozwój infrastruktury wojskowej i społecznej w strefie arktycznej. W ciągu ostatnich dwóch lat oddano do użytku ponad 360 budynków i budowli o łącznej powierzchni ponad 413 tys. m². Na wyspie Ziemia Aleksandra zakończono budowę bazy wojskowej, która ma 334 budynki i budowle. Jest ona jedynym obiektem wojskowym na świecie położonym na 80 stopniach szerokości geograficznej północnej. Wydłużono pas startowy lotniska Nagurskoje do 3,5 kilometra oraz oddano do użytku obiekty drugiego etapu obozu wojskowego w Tiksi dla 300 żołnierzy obrony przeciwlotniczej.

Kontynuowano działania mające na celu wyeliminowanie szkód wyrządzonych środowisku naturalnemu w Arktyce, kończąc prace porządkowe na przylądku Marre-Sale, wyspie Kildin i na terenie parku narodowego wyspy Szantar. W ciągu tylko 2020 roku zebrano 2830 ton złomu, co zwiększyło tą liczbę do 26 tysięcy ton złomu (przy czym wywieziono ponad 20 tysięcy ton metalowych śmieci).

 Co zaplanowano w 2021 roku?

Według ministra Szojgu w wojskach strategicznego przeznaczenia planuje się w 2021 roku:

• wprowadzić do bojowego dyżuru trzynaście wyrzutni międzykontynentalnych rakiet balistycznych „Jars” i „Awangard”;
• osiągnąć poziom 88,3% nowoczesnego sprzętu;
• zakończyć budowę infrastruktury dla kompleksów „Jars” i „Awangard” w Kozielsku, Jasnym, Użurze, Nowosybirsku i Joszkar-Ola;
• wyposażyć stanowisko testowe do prób w locie systemu rakietowego „Sarmat” na poligonie w rejonie osady Siewierno-Jenisiejskiej;
• rozpocząć testy państwowe zmodernizowanego samolotu Tu-160;
• wprowadzić do marynarki wojennej dwa okręty podwodne o napędzie atomowym typu „Boriej-A” (Kniaź Olieg” i „Generalissimus Suworow”) uzbrojone w rakiety balistyczne „Buława”.

 Z kolei w siłach ogólnego przeznaczenia planuje się w 2021 roku:

• wprowadzenie ponad pięciuset nowoczesnych pojazdów opancerzonych;
• utworzenie brygady przeciwlotniczej w Południowym Okręgu Wojskowym;
• dostarczenie ponad stu nowych i zmodernizowanych statków powietrznych;
• zakończenie budowy fabrycznie nowej stacji radiolokacyjnej dalekiego zasięgu w Workucie i przekazanie jej do próbnej służby w siłach wczesnego ostrzegania;
• rozpoczęcie budowy radaru „Jachroma” w Sewastopolu oraz pojedynczych elementów radarowego systemu pozahoryzontalnego wykrywania celów powietrznych – m.in. w Obwodzie Kaliningradzkim;
• wprowadzenie do marynarki wojennej czterech okrętów podwodnych, sześciu okrętów nawodnych oraz dwudziestu dwóch jednostek pomocniczych.