Nowe Gripeny lecą do Szwecji – a starsze na Ukrainę?

Komentując dostawę seryjnego Gripena E jeden z przedstawicieli Saab stwierdził, że agencja FMV – odpowiadająca w Szwecji za koordynację procesu pozyskiwania uzbrojenia – ma już cały zestaw narzędzi do obsługi Gripena, bo wcześniej przeprowadzono szkolenia personelu naziemnego i dostarczono sprzęt do wsparcia eksploatacji. Co więcej, część z wyposażenia dostarczonego w 2022 roku wraz z prototypowymi Gripenami została zmodyfikowana, by móc obsługiwać seryjne maszyny.

Agencja FMV będzie teraz przygotowywać i testować myśliwce Gripen E przed przekazaniem ich siłom powietrznym. W komunikacie Saab zaznaczono, że rozmieszczenie Gripenów E planowane jest na 2025 rok, w skrzydle myśliwskim F7 w Såtenäs.

Ta data jest bardzo istotna i to nie tylko dlatego, że szwedzkie siły powietrzne otrzymają nowe samoloty zdolne do lotu z naddźwiękową prędkością przelotową (supercruise), przenoszące radar z aktywnym skanowaniem elektronicznym (AESA) oraz znacznie większą ilość uzbrojenia. Dostawy myśliwców Gripen E, których jak na razie zamówiono 60, mogą „uwolnić” starsze myśliwce Gripen C w celu dostarczenia ich Ukrainie.

Pierwotnie zakładano, że w budowie nowych Gripenów zostaną wykorzystane elementy starszych maszyn, ale zgodnie z aneksem do umowy podpisanym w 2021 roku Gripeny E będą budowane jako całkowicie nowe maszyny. Szwecja może więc dysponować pewną liczbą samolotów dostępnych do przekazania Ukrainie bez naruszania własnych zdolności bojowych.

Dodajmy, że Gripeny C to wciąż nowoczesne myśliwce (mogą przenosić np. rakiety powietrze-powietrze dalekiego zasięgu Meteor oraz inne typy uzbrojenia europejskiego i amerykańskiego). Jednocześnie nie wymagają one rozbudowanego zabezpieczenia logistycznego.

Rząd Szwecji już obecnie prowadzi analizy w sprawie przekazania Ukrainie Gripenów, ukraińscy piloci wykonują na nich loty zapoznawcze. Jak na razie jednak warunkiem dostarczenia Kijowowi tych maszyn jest wejście do NATO, na co zgodę muszą wyrazić Turcja oraz Węgry. Choć oficjalnie nie wiąże się tych kwestii, to spór Turcji z państwami zachodnimi w sprawie konfliktu izraelsko-palestyńskiego może więc negatywnie oddziaływać również na przyjęcie Szwecji do Paktu Północnoatlantyckiego, a co za tym idzie – na możliwość udzielenia ważnego wsparcia dla Ukrainy.