Pokaz prowadzony był w ramach cyklu szkoleń dla personelu Marynarki Wojennej RP i AMW mających na celu zapoznanie ich z okrętowymi systemami walki najnowszej generacji, które mogą się znaleźć na pokładach przyszłych okrętów podwodnych MW RP. Obecna prezentacja była kontynuacją podobnego cyklu szkoleń dotyczących systemu zarządzania platformą okrętu podwodnego prowadzonych wiosną 2012 r.

Testowany w AMW symulator SUBTICS został zbudowany w oparciu o rzeczywiste oprogramowanie okrętowego systemu walki i składał się trzech konsol wielofunkcyjnych (takich samych jak na rzeczywistych okrętach podwodnych) oraz symulatorów poszczególnych sensorów okrętowych i systemów uzbrojenia, których stan był zobrazowany na komercyjnych monitorach LCD.

Jest to pierwszy tego typu kompleks szkoleniowy prezentowany w Polsce, ponieważ istnieje w nim możliwość przeprowadzania ćwiczebnych ataków z użyciem torped i pocisków rakietowych – w tym rakiet manewrujących. Dane do przeprowadzenia zadania zbiera się w nim z symulowanych sensorów okrętowych (peryskopów, kompleksu sonarowego) tworząc na ich podstawie obraz sytuacji wokół „okrętu”.

W typowym scenariuszu ćwiczonym w AMW na lewej konsoli przedstawiany był obraz z peryskopu nawigacyjnego i bojowego. Na środkowym stanowisko przygotowywane było zadanie taktyczne (to stamtąd kierowano np. atakiem torpedowym). Na trzeciej konsoli przygotowano miejsce dla operatora sonaru. Przy czym na prośbę uczestników bardzo szybko zmieniono konfigurację i przygotowano trzy stanowiska dla hydroakustyków. Dzięki takiej wymienności symulator SUBTICS może służyć zarówno do szkolenia całej obsady centrali, jak i tylko wybranej grupy operatorów.

Stanowisko sonarzysty było połączone z generatorem sygnałów akustycznych, które mogą być tworzone przez instruktorów jak i odtwarzane z realnych nagrań, pozyskiwanych w czasie rejsów operacyjnych.

Poza trzema konsolami w symulatorze prezentowanym w AMW przygotowano dodatkowo: stanowisko podglądu sytuacji nawigacyjnej (na którym można było zmieniać m.in. kurs, głębokość, prędkość okrętu) oraz kontroli systemów uzbrojenia, na którym istniała możliwość: sterowania sześcioma wyrzutniami torpedowymi (z możliwością załadunku torped, min i rakiet przeciwokrętowych SM-39 Ecocet) oraz systemami w kiosku (wysuwanie peryskopów i masztów).

Jakie są zadania rzeczywistego systemu SUBTICS?

Rzeczywisty okrętowy system walki SUBTICS (SUBmarine Tactical Integrated Combat System) został opracowany przez spółkę UDS International (Underwater Defence System), która jest obecnie częścią francuskiego koncerny stoczniowego DCNS. Zadaniem tego systemu jest:

• wykryć, identyfikować, wskazywać, śledzić i lokalizować obiekty na podstawie analizy danych otrzymanych od sensorów okrętowych;
• opracować i zobrazować sytuację taktyczną poprzez tworzenie i kojarzenie tras, programowanie tras i trajektorii, zarządzanie sytuacją oraz jej wiązanie z globalną sytuacją taktyczna przekazywaną na okręt systemami transmisji danych;
• wesprzeć operatorów w procesie analizy sytuacji taktycznej, przy wypracowaniu decyzji i w trakcie działań z uwzględnieniem zarówno geograficznych jak i taktycznych uwarunkowań;
• kontrolować i kierować systemami uzbrojenia (wliczając w to wybór systemu, odpalenie uzbrojenia i jego naprowadzanie), w tym uzbrojenia dalekiego zasięgu (ciężkie torpedy i rakiety), dla którego nie wystarczają już sensory pokładowe;
• przygotować dane do precyzyjnego rażenia celów lądowych (za pomocą rakiet manewrujących).

Jest to system elastyczny, który można dopasować do konkretnego typu lub nawet wersji okrętu podwodnego. Dobór zależy bowiem zarówno od wielkości i zadań, jak konkretnego wyposażenia/uzbrojenia. SUBTICS został już wybrany jako wyposażenie 44 różnego typu okrętów podwodnych.

Jak jest zbudowany system SUBTICS?

Pomimo istnienia różnych wersji, każdy system SUBTICS zawiera te same moduły zadaniowe: podsystem zobrazowania i kontroli (z konsolami operatorskimi), podwodny podsystem obserwacji technicznej (z kompleksem hydroakustycznymi), nawodny podsystem obserwacji technicznej i łączności (z peryskopami i masztami łączności, radaru i walki elektronicznej), podsystem uzbrojenia (głównie z wyrzutniami torpedowymi) i podsystem nawigacji.

Wszystkie elementy łączy redundantna sieć Ethernet, z wykorzystaniem na dużą skalę sprzętu i oprogramowania komercyjnego (COTS). Sterowanie całością okrętowego systemu walki odbywa się z co najmniej sześciu identycznych konsol wielofunkcyjnych, z których każda posiada dwa płaskoekranowe monitory kolorowe HD o przekątnej 19” oraz wstrząsoodporną stację roboczą.

Zasadniczo nie ma ograniczeń co do podłączanego do SUBTICS uzbrojenia. Obecnie może on współpracować z torpedami: F17, SUT 266, TP617, Black Shark, F21, z akustycznymi pociskami zakłócającymi Contralto-S, z rakietami przeciwokrętowymi SM39 Exocet oraz z pociskami manewrującymi MdCN.

Jak działa rzeczywisty system SUBTICS?

Realizując podstawowe zadania system SUBTICS zbiera informacje o sytuacji wokół okrętu dostarczone z sensorów własnych i urządzeń łączności oraz wykorzystując te dane opracowuje i przedstawia na konsolach wielofunkcyjnych obraz sytuacji taktycznej, proponuje możliwy sposób działania, przygotowuje możliwe do użycia systemy uzbrojenia i pozwala na kierowanie nim w czasie ataku.

W sumie SUBTICS może śledzić ponad 100 obiektów kontrolując jednocześnie cztery naprowadzane przewodowo torpedy, albo dwie torpedy i dwie jednostki uzbrojenia działającego według zasady „wystrzel i zapomnij” (np. dwie rakiety przeciwokrętowe).

Przy czym część z tych zadań może być realizowana automatycznie – w tym przede wszystkim wykrywanie obiektów, wyliczanie ich tras i śledzenie. Operatorzy mogą więc się skupić na analizie sytuacji i szybciej reagować. Sposób komunikacji z systemem jest określany jako przyjazny dla użytkownika, przez co w założeniu operator ma się skupić na wykonywaniu zadania.

System może proponować rozwiązania (mod TDA - Tactical Decision Aids), dzięki czemu dowódca okrętu ma możliwość skorzystania z wcześniej przeanalizowanych i wypracowanych decyzji – np. z manewru ucieczki z wykorzystaniem systemów zakłócających lub manewru antykolizyjnego. Może dodatkowo zasymulować rozwój sytuacji pokazując, w jaki sposób będzie się ona rozwijała przy wcześniej założonych parametrach.

Częścią systemu zobrazowania jest stół taktyczno - nawigacyjny, tak więc system SUBTICS może zwiększyć bezpieczeństwo pływania, szczególnie na wodach płytkich, z nierównomiernym dnem (np. podczas współdziałania z siłami specjalnymi i w misjach rozpoznawczych). Pozwala na to m.in. wykorzystanie antykolizyjnego i przeciwminowego sonaru aktywnego.