Turecka bomba szybująca wystartuje z lądu

W 2023 roku na kieleckim MSPO polskiej publiczności zaprezentowano bomby szybujące tureckiej firmy Aselsan: Tolun oraz Tolun-IIR. Tolun stanowi koncepcyjny odpowiednik amerykańskiej GBU-39/B Small Diameter Bomb (SDB).

Bomba o masie 139 kg i zasięgu 100 km może być przenoszona przez bezzałogowe lub załogowe statki powietrzne na wielozamkowych belkach uzbrojenia. Podstawowa wersja posiada układ nawigacji bezwładnościowej i satelitarnej. Kołowy błąd trafienia wynosi ok. 10 m. W wariancie Tolun-IIR zastosowano także głowicę śledząco-naprowadzającą z detektorem podczerwieni, która redukuje kołowy błąd trafienia do ok. 1 m i umożliwia rażenie ruchomych celów.

Kolejnym wariantem tureckiej bomby szybującej jest Tolun-S, który zintegrowano z wystrzeliwanym z lądowej wyrzutni pociskiem Göktan. Napędza go opracowany przez firmę DeltaV silnik rakietowy na paliwo stałe. Göktan został zintegrowany z opracowanym przez Aselsan zestawem kierowania ogniem. Kompletne pociski są przewożone i wystrzeliwane z kontenerów transportowo-startowych. Po odłączeniu się od nośnika Tolun-S może kilkukrotnie zmienić kurs przed uderzeniem we współrzędne. To umożliwia zaatakowanie jednego celu wieloma bombami z różnych kierunków w trakcie jednego zadania ogniowego, a także utrudnia zadanie wrogiej obronie powietrznej.

Według danych producenta zasięg bomby Tolun-S wyniesionej przez pocisk Göktan wynosi 115 km. Masa głowicy bojowej opracowanej przez państwowy instytut TÜBİTAK SAGE z siedzibą w Ankarze wynosi 105 kg. Standardowa bomba Tolun po przebyciu 55 km jest zdolna do perforacji 1 m żelbetu przed detonacją. Podobnie jak podstawowy wariant Tolun także bombę Tolun-S wyposażono w układ nawigacji bezwładnościowej oraz satelitarnej. Jak dotąd z pociskiem Göktan nie zintegrowano bomby w wariancie Tolun-IIR – obecnie ta jest przenoszona wyłącznie drogą lotniczą. Tolun-IIR wyposażono w dwukierunkowe łącze danych, które umożliwia nosicielowi zmianę celu już w trakcie lotu.

Wyrzutnia zaprezentowana na tegorocznych targach IDEF w Stambule stanowi opracowanie własne firmy Aselsan. Nie jest spokrewniona technicznie z powstałymi w przedsiębiorstwie Roketsan wieloprowadnicowymi wyrzutniami rakiet T-122 Sakarya, TRG-230 ani TRG-300 Kasırga (ta ostatnia stanowi efekt chińsko-tureckiej współpracy przemysłowej). Jak dotąd nie zaprezentowano wystrzelenia pocisku Göktan z nowej wyrzutni. Warto dodać, że w ubiegłym roku bomba szybująca Tolun doczekała się pierwszego klienta eksportowego – Azerbejdżanu, który pozyskał to uzbrojenie do bezzałogowców Bayraktar Akıncı. Pod koniec ubiegłego roku doszło do próbnego zrzutu bomby z bezzałogowca Anka-3.

Nośnikiem systemu uzbrojenia jest terenowy samochód ciężarowy Anadolu Isuzu Seyit 8x8, czyli produkowany na licencji wariant czeskiej Tatry Force (typ 815-7) w konfiguracji czteroosiowej. Pojazd wyposażono w opancerzoną, odchylaną kabinę zapewniającą ochronę balistyczną na poziomie 2 według normy STANAG 4569. Silnik wysokoprężny Cummins o mocy 700 KM sprzężono z siedmiostopniową, automatyczną przekładnią Allison. Ten zespół napędowy umożliwia ciężarówce z napędem na wszystkie osie rozpędzenie się do 90 km/h. Masa własna pojazdu wynosi 19 100 kg, zaś dopuszczalna masa całkowita to 46 ton.

Göktan jest turecką odpowiedzią na amerykańsko-szwedzki system Ground-Launched Small Diameter Bomb (GLSDB). W środku bojowym opracowanym przez firmy Boeing i Saab połączono bombę szybującą SDB z silnikiem rakietowym na paliwo stałe pochodzącym z wycofanej z użycia niekierowanej rakiety M26. W ten sposób powstał efektywny kosztowo system uzbrojenia przeznaczony do wyrzutni rakiet M270 MLRS i M142 HIMARS, a przy tym gotowy do integracji z innymi systemami artyleryjskimi. Pocisk GLSDB zadebiutował w boju na Ukrainie. Teraz jest oferowany także Wojsku Polskiemu, które wdrożyło do służby 20 wyrzutni M142 HIMARS i niespełna setkę systemów Homar-K (z 290 zamówionych).