Saudowie zainteresowani myśliwcem 6. generacji

Wojna na Ukrainie - raport specjalny Defence24.pl

Arabia Saudyjska, która ma wielkie ambicje w ramach Wizji 2030, a przede wszystkim zasobny portfel z petrodolarami, wyraziła zainteresowanie dołączeniem do programu budowy myśliwca nowej generacji, w który zaangażowana jest Wielka Brytania, Włochy i Japonia. Kraje te w grudniu ogłosiły, że będą współpracować w celu stworzenia myśliwca bojowego bardziej zaawansowanego niż amerykański F-35 i Eurofighter, z najnowocześniejszymi czujnikami i technologią. Celem jest dostarczenie ultranowoczesnej maszyny do 2035 roku.

Jak wynika z informacji Financial Times strona saudyjska w lipcu bieżącego roku rozpoczęła działania, by przyłączyć się do projektu, kiedy wysłała prośbę do rządu Japonii, by uczynić Global Combat Air Programme (GCAP) inicjatywą czterech państw. Oprócz pomocy finansowej Arabia Saudyjska zaoferowała wniesienie do projektu własnej wiedzy technicznej.

Jednak prośba dołączenia Arabii Saudyjskiej wywołała napięcia w gronie dotychczasowych partnerów. O ile Wielka Brytania i Włochy są otwarte na pomysł uczestnictwa Saudyjczyków w programie myśliwca 6. generacji, Japonia jest zdecydowanie przeciwna i jasno przedstawiła swoje stanowisko pozostałym członkom. Wielka Brytania argumentuje, że jeśli Rijad zostanie dopuszczony do udziału w projekcie, którego koszt szacowany jest na dziesiątki miliardów dolarów, to Saudowie zaoferują znaczący wkład finansowy. Pamiętajmy także o tym, że Wielka Brytania współpracuje z Arabią Saudyjską na wielu polach, w tym obronnym. Firma BAE Systems prowadzi poważną działalność w Arabii Saudyjskiej. Wielka Brytania dostarczyła do Królewskich Saudyjskich Sił Powietrznych 72 Typhoony i 81 myśliwców bombardujących Tornado IDS.

Znaczenie niemieckiego embarga

Wysokie rangą brytyjskie źródło zajmujące się obronnością powiedziało Financial Times, że "Królestwo Arabii Saudyjskiej jest jednym ze strategicznych partnerstw Wielkiej Brytanii, a brytyjska obrona jest chętna do pogłębienia prac nad GCAP. Postrzegamy Arabię Saudyjską jako kluczowego partnera w programie myśliwców i pracujemy nad zapewnieniem jak najszybszego postępu". W mediach spekuluje się, że saudyjskie zainteresowanie GCAP wynika z opóźnień w przekazaniu drugiej transzy samolotów Eurofighter Typhoon z Wielkiej Brytanii. Niemcy, jeden z czterech krajów partnerskich w konsorcjum Eurofighter, nałożyły embargo na eksport broni do królestwa w 2018 r. po zabójstwie dziennikarza Dżamala Chaszukdżiego przez saudyjskich agentów i zaangażowaniu kraju w wojnę w Jemenie. Berlin oświadczył w zeszłym miesiącu, że nie poprze dostawy samolotów Typhoon do Arabii Saudyjskiej w najbliższym czasie, wiążąc sprzedaż z zakończeniem wojny w Jemenie. Można więc sądzić, że to stąd wzięło się zainteresowanie Rijadu programem myśliwca 6. generacji. Obecnie Królewskie Saudyjskie Siły Powietrzne mają na wyposażeniu wielozadaniowe samoloty bojowe F-15C/D (80 egzemplarzy), F-15S/SA (144) oraz wspomniane Typhoony (72) i Tornado IDS (81).

Z kolei Japonia argumentuje, że przyłączenie Arabii Saudyjskiej tylko skomplikowałby rozmowy na temat tego, które kraje mogłyby kupić powstający samolot. Dodatkowo Tokio zwraca uwagę, że kolejny partner na tym etapie programu opóźniłoby produkcję myśliwca. Równie istotny jest podkreślany przez Japonię fakt, że poza wkładem finansowym Arabia Saudyjska nie ma nic do zaoferowania pod względem technicznym i technologicznym. Bogaty w ropę kraj jest jednym z największych na świecie importerów sprzętu wojskowego, a większość uzbrojenia saudyjskiej armii to produkty amerykańskie. Niemniej jednak Stany Zjednoczone aktywnie pomagają królestwu w budowaniu zdolności obronnych i wspierają jego wysiłki na rzecz lokalizacji produkcji.

Arabia Saudyjska inwestuje w obronność

W 2021 r. Arabia Saudyjska ogłosiła, że zainwestuje ponad 20 miliardów dolarów w krajowy przemysł zbrojeniowy, a do 2030 r. zamierza wydać około 50 procent budżetu wojskowego na sprzęt lokalnej produkcji. Wkrótce po objęciu prezydentury USA przez Joe Bidena państwowe przedsiębiorstwo Saudi Arabian Military Industries (SAMI) utworzyło spółkę joint venture z Lockheed Martin, który zgodnie z oświadczeniem SAMI "będzie rozwijać lokalne zdolności poprzez transfer technologii i wiedzy oraz szkolenie saudyjskiej siły roboczej w zakresie wytwarzania produktów i świadczenia usług na rzecz saudyjskich sił zbrojnych". Lockheed pomaga również Arabii Saudyjskiej w stworzeniu systemu obrony przeciwrakietowej o wartości 15 miliardów dolarów, który ma chronić kraj przed atakami Huti z Jemenu.

W marcu 2022 r. dyrektor generalny Saudi Arabian Military Industries ujawnił, że królestwo planuje wyprodukować lokalnie skonstruowanego drona i stworzyć jedną z największych na świecie fabryk amunicji. Rijad zwrócił się również do Chin o pomoc technologiczną. Według Banku Światowego Arabia Saudyjska wydała równowartość 6,6% swojego PKB na wojsko w 2021 r., w porównaniu z 2,2% w Wielkiej Brytanii, 1,5% we Włoszech i 1,1% w Japonii.

Petrodolary a wielka polityka

W marcu wypłynęła informacja z Arabii Saudyjskiej, że w ramach porozumienia o współpracy wojskowej z Wielką Brytanią państwo Saudów zostanie włączone w program Future Combat Air System (FCAS). Kilka godzin później komunikat ten został sprostowany przez Londyn. Brytyjczycy sprecyzowali, że podpisano wyłącznie list intencyjny, który jest zapowiedzią ewentualnej współpracy, a nie przyczynkiem do realizacji konkretnych postanowień w zbrojeniach. Dodano też, że porozumienie jest "dalekie od programów GCAP i FCAS", co oznacza, że wspomniany dokument jest na wysokim poziomie ogólności.

Pecunia non olet

Musimy także pamiętać, że ewentualne dołączenie Arabii Saudyjskiej do programu budzi wątpliwości z racji na współpracę Saudów z Rosją i Chinami. Dzielenie się z Saudami wrażliwymi informacjami dotyczącymi kluczowych technologii może narazić na szwank dotychczasowych członków programu. Jak już pisaliśmy na Defence24.pl, Pekin jest zainteresowany sprzedażą uzbrojenia Rijadowi oraz zacieśnianiem współpracy. Ponadto, według organizacji Freedom House Arabia Saudyjska należy do państw, w których prawa człowieka są notorycznie łamane, a wolność jednostki w praktyce nie istnieje. Kraj jest także zaangażowany w wojnę w Jemenie. Ciąży na nim odpowiedzialność za zabójstwo dziennikarza Dżamala Chaszukdżiego w 2018 r. Doprowadziło to do tego, że kraj i książę koronny Mohammed bin Salman zostali na krótko wykluczeni z międzynarodowych salonów. Jednak konsekwencje tej polityki, która z biedniejszego kraju uczyniłaby międzynarodowego pariasa, prędko załagodził szeroki strumień saudyjskich petrodolarów.