Czy Ukraina produkuje 40 haubic miesięcznie? [OPINIA]

Informacja ta padła podczas Forum Przemysłu Obronnego DFNC³ i była cytowana przez wiele portali branżowych (jak chociażby DefenceBlog. „Już produkujemy 40 systemów Bohdana miesięcznie. To poważny wynik. Dziękujemy producentom” – mówił Zełeński. Wspomniał on także, że krajowy sektor zbrojeniowy obecnie pokrywa 40% potrzeb frontu, a do końca roku może zostać to zwiększone do 50%. Wysoka wydajność ma przekładać się na nadwyżki produkcyjne, które mogłyby zostać sprzedane klientom eksportowym, a fundusze pozyskane w ten sposób pozwoliłyby na dalszą rozbudowę zdolności lokalnego przemysłu.

Wróćmy jednak do Bohdany i przedstawmy tło towarzyszące temu skokowemu zwiększaniu jej miesięcznej produkcji. Ukraiński przemysł zbrojeniowy w kwietniu 2024 roku miał mieć wydajność na poziomie 10 sztuk 2S22 Bohdana miesięcznie. Już we wrześniu pułap ten został zwiększony do 16 dział, zaś w październiku prezydent Ukrainy poinformował o zwiększeniu tempa produkcji Bohdan do 18-20 haubic na miesiąc. Pozwoliło to na zastępowanie z nawiązką strat oraz przezbrajanie kolejnych jednostek w artylerię o większych zdolnościach niż np. ta w standardzie radzieckim lub natowskim z lat 70. i 80. XX wieku.

W drugiej połowie marca 2025 roku dyrektor wykonawczy ukraińskiej Rady Rusznikarzy Ihor Fedirko w wywiadzie z Radiem NV poinformował, że przemysł produkuje więcej niż wspomniane 18 armatohaubic miesięcznie. Zrodziło to pytanie, czy oznacza to drugą wartość podaną przez prezydenta Ukrainy (20 dział), czy też jeszcze większą. Ze słów dyrektora miano wyciągnąć wnioski, że obecnie potencjał ukraińskiego przemysłu pozwala na zwiększenie produkcji Bohdan nawet dwu- lub trzykrotnie, zatem mowa byłaby tu o 36–40 lub nawet 60 armatohaubicach miesięcznie. Wartości te wydawały się wręcz nierealne.

Pod koniec kwietnia za sprawą serwisu Army Technology (powołującego się na swoje nieokreślone źródła) pojawiła się informacja, że poziom produkcji Bohdany osiągnął już 36 sztuk miesięcznie. Dane te nie zostały wtedy zweryfikowane ani nawet potwierdzone przez oficjeli lub przedstawicieli przemysłu.

Podczas tegorocznych targów MSPO 2025 dowiedzieliśmy się, że obecnie Ukraińcy mają produkować ponad 30 Bohdan miesięcznie, z czego 10 sztuk to ciągnione 2P22 Bohdana-BG. Cała produkcja ma być ulokowana na Ukrainie, a proces wytwarzania wielu elementów kluczowych dla niej został zdublowany w celach bezpieczeństwa. Jako jeden z problemów dotyczących produkcji wymieniono brak odpowiedniej wielkości zamówień, które nie pozwalają na stworzenie długoterminowych łańcuchów dostaw.

I teraz doszliśmy do wspomnianej konferencji oraz określenia przez prezydenta Ukrainy zdolności produkcyjnych na poziomie 40 Bohdan miesięcznie. Czy jest to realne? Może i tak, ale podobnie jak w przypadku poprzednich wielkich skoków tylko wtedy, jeżeli przyjdzie z zagranicy niespotykanie wielka dostawa luf oraz podwozi. Wartości te są po prostu nieprawdopodobne, zważywszy na to, ile czeka się na same odkuwki do luf, jak zwiększane są zdolności produkcyjne przez innych producentów oraz to, że Ukraińcy już coraz częściej posługują się zbyt mocną propagandą sukcesu.

Nie można jednak odebrać ukraińskiemu przemysłowi tego, że stale zwiększa swoją produkcję artylerii (chociaż nie na takim poziomie, jaki jest deklarowany). Widoczne jest to chociażby na socialach poszczególnych jednostek artylerii, które są stopniowo przezbrajane na Bohdany. Wszystko to odbywa się dzięki ciężkiej pracy Ukraińców oraz środkom od zachodnich sojuszników.

Dotychczas powstało aż 6 odmian wspomnianej artylerii w wersji samobieżnej oraz jedna ciągniona. Na horyzoncie zaś są kolejne odmiany na nowych nośnikach (np. niemieckim Mercedesie Zetros oraz południowokoreańskim Daewoo), a nawet takie wykorzystujące podwozie samochodu ciężarowego 4x4 z lufą o długości 39 kalibrów (o czym dowiedzieliśmy się na MSPO).

2S22 Bohdana to ukraińska armatohaubica samobieżna kalibru 155 mm o trakcji kołowej. System uzbrojenia wraz z zabudową opracował Nowokramatorski Zakład Budowy Maszyn (NKMZ) z Kramatorska. Uzbrojenie główne pierwotnie osadzono na wojskowym samochodzie ciężarowym KrAZ-6322 w układzie 6x6 z opancerzoną kabiną, będącym wariantem pojazdu wykorzystywanego przez Zbrojne Siły Ukrainy. Wobec problemów strukturalnych w zakładach KrAZ po rosyjskiej inwazji nośnik wymieniono. Podwozie nowszych egzemplarzy stanowi białoruski samochód ciężarowy MAZ-6317 (produkowany na licencji pod nazwą Bogdan-6317) o napędzie 6x6. Pojazd otrzymał kabinę o kształcie zbliżonym do tej zastosowanej w wozie dowodzenia RKP-360, wchodzącym w skład dywizjonów systemu przeciwokrętowego R-360 Neptun (2.0).

Kolejnym alternatywnym nośnikiem jest Tatra T815-7T3RC1 z napędem 8x8, wyposażony w modułową, opancerzoną kabinę Puma (3.0). Obecnie armatohaubica jest także integrowana z cywilnymi modelami samochodów ciężarowych Tatra (np. Phoenix) wyposażanymi w kabinę podobną do tej w wersji 2.0. Ten podwariant określa się mianem wersji 4.0. System może być także osadzany na samochodach ciężarowych innego typu, choćby na pojazdach marki MAN.

W pierwotnej konfiguracji (na podwoziu KrAZ-6322) masa całkowita pojazdu wynosi 28 ton, a zapas amunicji to 20 pocisków i kompletów ładunków miotających. Armatohaubica jest wyposażona w nowoczesny system kierowania ogniem, a jej teoretyczna szybkostrzelność maksymalna ma wynosić 5-6 strzałów na minutę. Maksymalna donośność wynosi odpowiednio 40 km przy stosowaniu amunicji z gazogeneratorem dennym i 50-60 km dla pocisków ze wspomaganiem rakietowym.