Modernizacja wojska i zbrojeniówka pod lupą NIK

Zgodnie z planem pracy NIK Departament Obrony Narodowej przeprowadzi w 2025 roku trzy kontrole. Będą one dotyczyć:

• Osiągnięcia zdolności do realizacji zadań przez Wojska Obrony Terytorialnej. Będzie to kontrola wykonania zadań, a głównym pytaniem definiującym cel kontroli będzie – „Czy Wojska Obrony Terytorialnej osiągnęły zdolność do realizacji zadań zgodniez założeniami?"
• Pozyskania i wdrażania na potrzeby Sił Zbrojnych RP armatohaubic K9. To również będzie kontrola wykonania zadań, a głównym pytaniem definiującym cel kontroli będzie „Czy pozyskanie i wdrożenie do Sił Zbrojnych RP armatohaubic samobieżnych K9 było realizowane w sposób właściwy?"
• Oszacowania, gromadzenia i wydatkowania środków z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych. To z kolei będzie kontrola zgodności, a głównym pytaniem definiującym będzie „Czy oszacowanie, gromadzenie i wydatkowanie środków z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych były realizowane w sposób prawidłowy i gospodarny?"

Inną ważną kontrolą, bezpośrednio związaną z obronnością, będzie „Funkcjonowanie Polskiej Grupy Zbrojeniowej i podmiotów zależnych”. Ta kontrola nie będzie jednak prowadzona bezpośrednio przez Departament Obrony Narodowej, a Departament Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji. Będzie to kontrola zgodności, mająca odpowiedzieć przede wszystkim na pytanie „Czy działalność PGZ jest zgodna z wymogami bezpieczeństwa państwa i czy zapewnia realizację celów ekonomicznych i gospodarczych”?

NIK kontroluje także corocznie wykonanie budżetu MON (i innych części budżetowych). W 2023 roku po raz pierwszy negatywnie oceniono wykonanie budżetu. Obok kontroli ujętych w planie kontroli NIK może prowadzić w określonych sytuacjach także kontrole doraźne, taką prowadzono kilka lat temu m.in. w zakresie programu czołgu Leopard 2PL.

W latach ubiegłych przedmiotem kontroli NIK, których przynajmniej część wyników została podana do publicznej wiadomości, były między innymi realizacja procesu szkolenia (m.in. szeregowych i podoficerów w jednostkach szkolnych oraz w ramach innej kontroli pilotów wojskowych, przygotowanie fizyczne żołnierzy w jednostkach podległych Dowództwu Generalnemu Rodzajów Sił Zbrojnych, a także prowadzenie prac badawczo-rozwojowych na potrzeby obronności, działalność PGZ i spółek zależnych (planowana w 2025 kontrola będzie więc kolejną), offset za KTO Rosomak czy proces profesjonalizacji polskiej armii.