MON wydał prawie sto miliardów. Zastrzeżenia NIK

Ministerstwo Obrony Narodowej w poprzednim roku za podstawowe kierunki swoich działań obrało:

• wzmocnienie zdolności operacyjnych jednostek wojskowych na wschodzie kraju poprzez formowanie i ukompletowanie struktur organizacyjnych 18. i 16. Dywizji Zmechanizowanej;
• osiągnięcie gotowości operacyjnej do wykonywania działań przez dowództwo komponentu wojsk obrony cyberprzestrzeni i jednostki podległe;
• osiągnięcie przez WOT pełnej gotowości do reagowania kryzysowego oraz do współdziałania z jednostkami wojsk operacyjnych;
• wzrost liczebności Sił Zbrojnych RP;
• tworzenie warunków dla zwiększenia liczebności wojsk Stanów Zjednoczonych w Polsce;
• realizację szkolenia Sił Zbrojnych RP, szczególnie w ramach międzynarodowych ćwiczeń.

Realizacja budżetu MON

Dochody Ministerstwa Obrony Narodowej za rok 2023 wyniosły 203% zakładanego na wstępie planu. Na jego realizację przeznaczono 97 mld 115 mln zł z czego:

• dotacje i subwencje blisko 4 mld zł;
• świadczenia 12,7 mld zł;
• wydatki bieżące 37,9 mld zł;
• wydatki majątkowe 42,5 ,mld zł.

Sam budżet zaś został wykonany w niemal 100%. Z kolei wydatki w części 29. (Obrona Narodowa) prezentowały się w następujący sposób:

• wydatki objęte centralnymi planami rzeczowymi 39,1 mld zł, co stanowi niemal 100% zakładanego wstępnie planu;
• wydatki na modernizację techniczną Sił Zbrojnych RP wyniosły 28,7 mld zł, co stanowiło 29,6% ogółu wydatków;
• w tej samej sekcji wydatki majątkowe zostały zrealizowane kwocie 42,5 mld zł, co oznaczało 43,8% ogółu wydatków.
• związane z umową pomiędzy Rządem Rzeczypospolitej Polskiej i Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki o wzmocnionej współpracy obronnej 498 mln zł, głównie w ramach zapewnionej infrastruktury;

Liczebność Sił Zbrojnych RP

Opierając się o dane komisji liczebność Sił Zbrojnych RP prezentowała się na koniec 2023 roku w następujący sposób:

• liczebność żołnierzy zawodowych Sił Zbrojnych RP na koniec 2023 roku wyniosła 134 362 żołnierzy (przyrost 16 022 w stosunku do roku 2022);
• do Dobrowolnej Zasadniczej Służby Wojskowej wstąpiło 34 384 żołnierzy;
• stan ewidencyjny Dobrowolnej Zasadniczej Służby Wojskowej wyniósł 14 531 żołnierzy;
• Stan osobowy żołnierzy WOT na 31 grudnia 2023 roku wyniósł 34 945 żołnierzy.

Przeciętne miesięczne wydatki na uposażenie, wynagrodzenie i świadczenia wynosiły:

• w przypadku żołnierzy zawodowych 7848 zł;
• pracowników resortu obrony 6664 zł;
• na świadczenia emerytalne 5281 zł.

Ustalenia Najwyższej Izby Kontroli

W ramach kontroli NIK wskazano na następujące naruszenia bądź wątpliwości co do wykonanych wydatków:

• wydano niewłaściwie 1,732 mld złotych, co daje 12% przebadanej próby wydatków, a także 262 tysięcy złotych w sposób niegospodarny;
• negatywnie zostało ocenione wykonanie budżetu państwa w części 29. (Obrona Narodowa), a wpływ na ocenę miały: oceny poszczególnych dysponentów środków budżetowych, wysoka wartość nieprawidłowości w ramach badanej przez NIK próby oraz systemowy charakter stwierdzonych nieprawidłowości;
• wzrost dochodów budżetowych MON wynika z ulepszonej ściągalności należności, która nie wystąpiła w roku 2022. Uzyskano przede wszystkim dochody z tytułu zwrotów z lat ubiegłych;
• nadpłaty wyniosły 1,8 mld zł na poczet kontraktów wieloletnich, z czego 1,3 mld zł to nadpłaty na poczet kontrahentów zagranicznych. To, zdaniem NIK, świadczy o niewystarczającej kontroli szefa MON nad wydatkami;
• znaczne opóźnienia w niektórych projektach oraz opóźnienie w rozbudowie systemu monitoringu użytkującego dane satelitarne;

NIK zwraca uwagę na pozytywne sprawy:

• odbiorcami wydatków w znacznej części byli wykonawcy polscy;
• w samej Agencji Uzbrojenia 80% ogółu wydatków do kontrahentów polskich;
• rosnąca liczba żołnierzy zawodowych.

Do kwestii przedpłat odniósł się szef Agencji Uzbrojenia gen. Kuptel - „Przedpłaty wykonywane były na system obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej Wisła czy samolotu wielozadaniowego F-35 pozyskiwanego w ramach programu FMS. Na kierunku polskim płatność dotyczyła dywizjonowego modułu ogniowego Regina. Miało to jak najbardziej celowe działanie, tylko ta celowość nie mogła być wykazana w perspektywie 12 miesięcy a w perspektywie wieloletniej.” Wpłacone na uzbrojenie zaliczki pozwolą bowiem spełnić harmonogramy wpłat z USA, a także odciążą budżet MON w kolejnych latach, gdy będą planowane dostawy.

Pomimo zastrzeżeń NIK, podkomisja pozytywnie zaopiniowała wykonanie budżetu.