Widzieć dalej. Bezzałogowce rozpoznawcze w działaniach małych pododdziałów cz. 1

Działania armii amerykańskiej i francuskiej wpisują się w pełni w koncepcję poszerzenia możliwości małych pododdziałów pozyskiwania informacji rozpoznawczej w czasie rzeczywistym poprzez zastosowanie mikro-BSP w działaniach taktycznych. Zastosowanie tych systemów skokowo zwiększy świadomość sytuacyjną pododdziałów (situational awareness), co przekładałoby się na większą efektywność działań na polu walki, a także zwiększałoby ochronę pododdziałów i bezpieczeństwo żołnierzy (force protection).

Amerykanie problem implementacji BSP na poziom plutonu i drużyny piechoty traktują szeroko, mają one stanowić uzupełnienie istniejących bezzałogowych środków rozpoznawczych, którymdysponują  pododdziały wyższego szczebla. W efekcie stworzono warstwowy system rozpoznania powietrznego pododdziałów piechoty, złożony z następujących elementów:

a. na szczeblu batalionu środek rozpoznawczy o zasięgu do 15 km (Long Range Reconnaissance Surveillance, LRRS);

b. na szczeblu kompanii środek rozpoznawczy o zasięgu do 10 km (Medium Range Mobile, MRM);

c. na szczeblu plutonu środek rozpoznawczy o zasięgu do 3 km (Short Range Micro, SRM);

d. na szczeblu drużyny środek rozpoznawczy o zasięgi do 500 m (Soldier Borne Sensor, SBS)².

Implementacja środków rozpoznawczych na szczeblu plutonu i drużyny piechoty (mikro- i nano-BSP) w założeniu ma zlikwidować problem braku możliwości szybkiego pozyskania informacji rozpoznawczej przez pododdziały wynikający z rozbieżności potrzeb informacyjnych różnych szczebli dowodzenia. Przy efektywnym zarządzaniu informacja pośrednio stanowi również wsparcie systemu ISR batalionu, a także umożliwia również uzyskanie efektu redundancji pozyskiwania informacji rozpoznawczej.

Według założeń U.S. Army bezzałogowy system SRM w plutonie ma być kwadrokopterem, którego potencjał oceniono wyżej niż używanego RQ-11 Raven ze względu na krótki czas przygotowania do lotu oraz funkcjonalności określane przez Amerykanów jako hover & stare, oraz perch & stare rozumiane jako zdolność obserwacji z zawisu, a także zdolność do lądowania na obiekcie terenowym i prowadzenie obserwacji stacjonarnej³. Nie oznacza to rezygnacji z Ravena, który pozostanie środkiem rozpoznawczym MRM szczebla kompanii.

Zastosowanie systemu SRM na poziomie plutonu piechoty daje pododdziałowi szereg możliwości ich zastosowania wynikających z charakterystyki taktyczno - technicznej:

a. zapewnienie możliwości rozpoznania w terenie zakrytym lub pociętym z ograniczoną możliwością prowadzenia obserwacji np. w terenie miejskim i górzystym;

b. zapewnienie możliwości prowadzenia obserwacji pól zakrytych i martwych;

c. rozpoznanie drogi marszu lub nadzorowanie odcinków dróg;

d. rozpoznanie i wskazywanie celów dla środków ogniowych (targeting);

e. rozpoznanie CBRN;

f. oddziaływanie kinetyczne i niekinetyczne na przeciwnika.

Ciekawą zdolnością jest możliwość kinetycznego i niekinetycznego oddziaływania na przeciwnika. Należy przypuszczać, że bezpośrednie kinetyczne oddziaływanie wynikające z potencjalnego przenoszenia przez mikro-BSP niewielkich ładunków np. granatów nie stanie się funkcją podstawową, choć nie należy wykluczyć powstania amunicji dedykowanej dla bezzałogowców tej klasy⁴. Tym bardziej że analogiczne efekty można uzyskać na drodze niekinetycznej. Pojawienie się BSP nad pododdziałem przeciwnika, który tego faktu nie będzie mógł zignorować ze względu na wykrycie i możliwość uderzenia ogniem artylerii czy moździerzy, o czym świadczą doświadczenia z konfliktu na Ukrainie. Obezwładnienie lub zakłócenie działania przeciwnika (tzw. SUAS suppression) może stanowić w rękach zdolnego dowódcy równie skuteczne narzędzie jak bezpośrednie oddziaływanie ogniowe.

Obecność mikro-BSP zwiększy również możliwości rażenia ogniowego pododdziałów piechoty, które dzięki obserwacji prowadzonej z powietrza pogłębią zdolności do wykrywania, określania położenia i selekcji celów. Oznacza to wyjście poza granice wyznaczane dotychczas przez zasięg obserwacji naziemnej i pozwala na efektywne użycie ognia wsparcia czy też systemów przeciwpancernych wobec celów znajdujących poza zasięgiem wzroku (beyond line of sight, BLOS)⁵.

System SBS na poziomie drużyny piechoty stanowi uzupełnienie systemu SRM poprzez dodanie pododdziałowi zdolności rozpoznawczych na bliskim zasięgu do 500 m, umożliwiając prowadzenie obserwacji niejako „zza węgła” czy też obserwację wnętrza budynków. Trudno wykrywalny, o minimalnych wymiarach oraz niskiej sygnaturze akustycznej nano-BSP np. PD-100 Black Hornet stanowić będzie nową jakość w działaniach piechoty w walce bezpośredniej, które dodatkowo mogą zostać pogłębione poprzez równoległe wdrożenie do pododdziałów naziemnych robotów taktycznych (Light Reconnaissance Robot, LR2)⁶.

Implementacja przez U.S. Army systemów BSP na szczebel małych pododdziałów tworzy nową jakość w działaniach taktycznych piechoty, która uzyska dotychczas niedostępne lub trudno dostępne zdolności rozpoznawcze, a także zdolności efektywnego targetingu celów znajdujących się poza zasięgiem obserwacji bezpośredniej.

Bezzałogowe środki rozpoznawcze w perspektywie kolejnych lat staną się integralną częścią środków bojowych pododdziałów piechoty, należy spodziewać się intensyfikacji prac nad nowymi procedurami taktycznymi, w których BSP nie będzie traktowany jako element pomocniczy, lecz krytyczny dla efektywności działań rozpoznawczych na szczeblu plutonu i drużyny piechoty. Posiadanie własnego BSP umożliwi również elastyczne reagowanie na dynamiczne zmiany sytuacji taktycznej. Nie mamy więc już do czynienia z pytaniem, czy należy, lecz w jaki sposób należy włączyć bezzałogowce do taktyki piechoty.

Dr Paweł Makowiec, Zakład Obrony Terytorialnej Akademii Wojsk Lądowych im. generała Tadeusza Kościuszki, Wrocław. Przedstawione w tekście opinie nie stanowią oficjalnego stanowiska AWL i są prywatnymi poglądami autora.

1) Zestaw tworzą dwa egzemplarze Parrot ANAFI USA oraz stacja kontroli, łącznie do armii francuskiej trafi więc 300 egzemplarzy najnowszej wersji drona.

2) Elementem dopełniającym systemy rozpoznawcze jest uniwersalny indywidualny kontroler bezzałogowców (SUAS Controller) wpisany w koncepcję otwartej architektury zarządzania systemami bezzałogowymi (Tactical Open Government Architecture, TOGA), która w założeniu pozwala adaptować BSL dowolnego producenta.

3) Perch & stare można przetłumaczyć dość obrazowo jako przysiąść na grzędzie i obserwować.

4) Możliwości zastosowania improwizowanych „bombowych” BSP przyniosły walki w Iraku i Syrii, gdzie adoptowane proste komercyjne zestawy do zrzutu ładunków. Analogiczną funkcją dysponuje dron Novadem NX70, który jest używany przez francuskie Wojska Lądowe. 5 Świadczą o tym udane próby PPK MMP w systemie LYNKEUS Dismounted.

6) Polskim odpowiednikiem tego typu systemu jest Taktyczny Robot Miotany (TRM) produkcji Sieci Badawczej Łukasiewicz – Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów PIAP (Łukasiewicz - PIAP).