Terytorium Polski, jego ukształtowanie, pokrycie i zasoby: czynniki determinujące strategiczne myślenie o obronie [OPINIA]

Z tego też powodu, historyczne kierunki działań wojennych przebiegały głównie w kierunku wschód-zachód i odwrotnie. Jeżeli formy terenowe mają układ równoleżnikowy, to główne przeszkody wodne mają układ zbliżony do południkowego. Rzeki, tak jak w przeszłości w skali strategicznej mają i dzisiaj bardzo ważne znaczenie. Rubież Wisły należy uważać za RUBIEŻ STRATEGICZNĄ. W oparciu o nią, siłą rzeczy, powinna być zorganizowana strategiczna rubież obronna Polski.

Duża liczba jezior wraz trudnymi do przebycia terenami przylegającymi do Pojezierza Mazurskiego – powoduje, że te obszary przy organizowaniu obrony przestrzennej należy potraktować szczególnie. Obszar ten powinien być broniony przez odpowiednio przygotowane i wyposażone Wojska Obrony Terytorialne (WOT) - na wzór doświadczeń w tym zakresie armii fińskiej. Ważne znaczenie dla obrony przestrzennej Polski mają kompleksy leśnie i zadrzewienia. Większość z nich występuje na terenach bagiennych, przy jeziorach, rzekach i przy innych przeszkodach wodnych, które zwiększają kilkakrotnie ich walory obronne.

Polska jest w europejskiej czołówce w powierzchni lasów, które zajmują 29,4% powierzchni naszego terytorium na obszarze 9,1 miliona hektarów. W północno-wschodniej Polsce istotne znaczenie dla jej obrony przestrzennej mają przyległe bezpośrednio do granicy z Białorusią i Obwodem Kaliningradzkim – Puszcza Augustowska, Knyszyńska, Białowieska oraz położone głębiej – Puszcza Piska, Zielona i Biała. Wszystkie one powiązane są rzadką siecią dróg. Tym samym, obszary te mają niezaprzeczalne walory obronne. Rozmieszczenie lasów w naszym kraju wyraźnie sprzyja skupieniu wysiłków w obronie przestrzennej w rejonie granicy z Białorusią i z Obwodem Kaliningradzkim. Stwarza to możliwość uwikłania potencjalnego agresora w przysłowiową sieć punktów i rejonów obrony, w niesprzyjających dla niego warunkach.

Masywy leśne umożliwiają w obronie przestrzennej paraliżowanie manewru agresora, a także zmniejszają możliwości wykorzystanie przez niego przewagi ilościowej i jakościowej, a szczególnie wykorzystanie w tym obszarze wojsk pancernych. Jest to natomiast środowisko, które sprzyja prowadzeniu obrony przez Wojska Obrony Terytorialnej we współdziałaniu ze Strażą Graniczną oraz ze Strażą Leśną. Warunki te, tym samym powinny być wykorzystane w czasie pokoju do przygotowania dobrze zorganizowanej obrony przestrzennej rejonów, węzłów, cieśnin między jeziornych i leśnych, oraz miast i miejscowości – w pasie na głębokość do 70 km od granicy z Obwodem Kaliningradzkim i od granicy z Białorusią.

Pokrycie terenu Polski to także miejscowości i miasta powiązane ze sobą siecią komunikacyjną państwa i z jego bazą ekonomiczną.

Baza ekonomiczna to materialna podstawa przygotowania i prowadzenia obrony przestrzennej Polski. Stanowiąca jeden z głównych elementów potencjału obronnego państwa, mówiąca najwięcej o jego odporności i możliwościach obronnych. Skupiska bazy ekonomicznej tworzą ośrodki i okręgi przemysłowe, które powstały głownie wokół źródeł surowców naturalnych, a także w pobliżu dużych portów i centrów handlowych. Usytuowanie ośrodków i okręgów przemysłowych na obszarze kraju jest nierównomierne. Zdecydowana ich większość leży w południowej i centralnej części. Biorąc pod uwagę naturalną osłonę naszej granicy z południa i stosunkowo niewielkie zagrożenie lądowe militarne z tego kierunku-to położenie jest korzystne. Korzystne jest także położenie zakładów polskiego przemysłu obronnego, które ma charakter rozśrodkowany, a zdecydowana ich większość znajduje się w obszarach także względnie bezpiecznych.

Z punktu widzenia strategicznej obrony przestrzennej Polski, niezmierne znaczenie ma rozmieszczenie zasadniczych elementów bazy ekonomicznej i infrastruktury krytycznej, przesądza ono bowiem o odporność i możliwości funkcjonowania i zabezpieczenia niezbędnych potrzeb wojennych państwa. Zatem głównymi elementami bazy ekonomicznej państwa determinującymi odporność i trwałość obrony przestrzennej są:

• infrastruktura krytyczna państwa;
• system zaopatrzenia (dostaw) w surowce strategiczne (gaz; ropa) z zagranicy i ich infrastruktura odbioru i przechowywania(Gazoport i Naftoport, itd.);
• surowce, przemysł w tym przemysł wydobywczy;
• przemysł obronny;
• energetyka;
• oraz centra administracyjne, komunikacyjne i handlowe.

Analiza rozmieszczenia bazy ekonomicznej pozwala wyodrębnić obszary, których ewentualna utrata lub zniszczenie mogłoby wpłynąć na zakłócenie lub wręcz załamanie się gospodarki i obrony państwa, a tym samym określenie koniecznych przedsięwzięć obronnych, by temu zapobiec i zagwarantować odporność państwa oraz potrzeby jego obrony przestrzennej.

Rozmieszczenie ludności na obszarze kraju

Od rozmieszczenia ludności na terenie kraju w znacznej mierze zależy funkcjonowanie państwa, jego regionów i obszarów – szczególnie w czasie kryzysu oraz w czasie wojny. Ma ono też istotne znaczenie dla potrzeb, możliwości przygotowania obrony przestrzennej oraz dla jej prowadzenia przez Wojska Obrony Terytorialnej. Ponieważ jest to fundamentalnym warunek tworzenia obrony na miejscu - punktów, rejonów, obszarów, miejscowości i miast; wsparcia efektywnego Wojsk Operacyjnych, a także ma istotne znaczenie dla gromadzenia rezerw osobowych.

Gęstość zaludnienia w Polsce wynosi 123 osoby na 1 kilometr kwadratowy. Najgęściej zamieszkałe są trzy województwa w Polsce południowej, jedno w Polsce centralnej (mazowieckie), a jedno w Polsce północnej (pomorskie), gdzie zaludnienie wynosi – średnio 200 mieszkańców na kilometr kwadratowy. Ani jedno z tych województw nie leży przy granicy wschodniej, gdzie w dwóch województwach -podlaskim i warmińsko-mazurskim, zaludnienie wynosi 59 mieszkańców na kilometr kwadratowy i jest ono najniższe w Polsce. Niekorzystna jest zatem sytuacja dla tworzenia obrony przestrzennej w pasie przygranicznym tam, gdzie jej potrzeby osobowe są duże. Stąd też obszary te nie powinny być rezerwuarem osobowym dla wojsk operacyjnych, a jedynie dla Wojsk Obrony Terytorialnej.

W Strategii Bezpieczeństwa Narodowego i Koncepcjach obrony Polski nie można w żaden sposób pomijać (a tak, to na dzień dzisiejszy jest) nie zagospodarowując adekwatnie do naszych możliwości, potrzeb i warunków prawie 20 milionów Polaków zamieszkujących za granicą. W tej sprawie, pomimo, że mamy doskonałe historyczne wzorce, współcześnie nie uczyniono nic co, by stanowiło jakąkolwiek wartość dodaną dla bezpieczeństwa i obrony Polski, której przestrzenne skrzydła, dzięki naszym rodakom, powinny być rozpostarte globalnie.

Ten ogromny ludzki i najważniejszy potencjał dla obrony nie jest nadal objęty obronnym i psychologicznym przygotowaniem. Nie jest on tym samym zagospodarowany w ramach militarnego i niemilitarnego systemu obrony powszechnej. Ten stan nie pozwala przekształcić ten potencjał w SIŁĘ OBRONNĄ POLSKI i wykorzystać w go masowo w ramach WOT oraz w Obronie Cywilnej Kraju (której też nie ma). Jest to wyjątkowo niedopuszczalne marnotrawstwo, którego skutki mogą być brzemienne dla naszego bezpieczeństwa. Bez obronnie zagospodarowanego potencjału społecznego, Polska będzie pozbawiona swojej SIŁY OBRONNEJ!

Zabudowa przestrzeni obszaru naszego kraju, którą stanowią miasta i miejscowości ze względu na swoje walory obronne i zasoby ludzkie (pod warunkiem, że ich mieszkańcy są obronnie i psychologicznie do tego przygotowani i zagospodarowani), stanowi olbrzymi potencjał siły obronnej. Tym samym, mowa jest o fundamentalnych elementach, często o znaczeniu strategicznym w obroni przestrzennej. W Polsce jest 944 miast, tym samym jedno miasto przypada na 335 kilometrów kwadratowych. W miastach skupia się większa część ludności, w ich obrębie znajdują się zakłady przemysłowe, węzły komunikacyjne, ośrodki kulturalne, obiekty obronne, a także siedziby władz administracji samorządowej, a w wielu z nich i administracji rządowej. Natomiast miejscowości, które nie są miastami w Polsce jest 52 529, czyli jedna miejscowość przypada na 5,72 kilometra kwadratowego. Z tego też wynika, że średnia odległość pomiędzy centrami sąsiednich miejscowości wynosi nieco powyżej 2 kilometrów. Tym samym, miejscowości w naszym kraju tworzą gęstą sieć terenową, stanowiącą doskonała materialną bazę dla przestrzennej obrony Polski.

Miast i pozostałe miejscowości zajmują prawie 4% powierzchni kraju, a wraz z zabudową komunikacyjną 6,49 %. Jeżeli uwzględnimy, że lasy i zadrzewienia zajmują 29,4 % powierzchni naszego terytorium, to możemy stwierdzić, że 2/5 powierzchnia naszego kraju jest pokryta lasami oraz zabudową. Ta informacja jest ważna dla organizacji obrony przestrzennej, a także dla sposobów użycia i wykorzystania w obronie SZ RP, ich potencjału bojowego, a szczególnie środków rażenia i rozpoznania.

Niestety, w naszych miastach piwnice i garaże w budynkach mieszkalnych nie spełniają wymogów i nie są przygotowane do funkcji schronów dla ludności cywilnej. Na dobra sprawę ludność cywilna w wypadku ataku rakietowego lub lotniczego nie ma gdzie się ukryć i nie wie jak to zrobić. Jest to skutek wieloletnich zaniedbań i zaniechań, które trzeba bezwzględnie odrobić, jeżeli poważnie mówimy o obronie państwa i o zapewnienie bezpieczeństwa dla społeczeństwa.

Mając zatem na uwadze powyższe oraz mechanizmy współczesnych i przyszłych zagrożeń należy stwierdzić, że podstawowymi wymogami w przygotowaniu zawczasu przestrzennej obrony państwa są:

• Nie dać się zaskoczyć uderzeniami lotniczo -rakietowymi oraz uniemożliwić uchwycenie z powietrza ważnych obiektów w głębi państwa;
• Naruszyć, obezwładnić system dowodzenia zgrupowaniami uderzeniowymi agresora;
• Zatrzymać, związać, uwikłać, sparaliżować lądowe ugrupowania uderzeniowe agresora w pasie przygranicznym – siłami i środkami obrony stałej tam rozmieszczonymi oraz zgrupowaniami szybkiego użycia;
• Posiadać i zachować ofensywne odstraszające siły i środki do wykonania kontrprzygotowania ogniowego lub uderzenia uprzedzającego w ramach NATO na cele i elementy ugrupowania strategicznego agresora na jego terytorium oraz do manewru na kierunkach jego uderzeń w celu wzmocnienia miejscowej obrony lub wykonania przeciwuderzeń;
• Przygotować obronę przestrzenną na całym terytorium państwa, przewidując wydzielenie określonych sił do jej prowadzenia – samodzielnie przez Wojska Obrony Terytorialnej lub wspólnie z Wojskami Operacyjnymi, zapewniając warunki do wykonania uderzeń, a także natychmiastowego podjęcia na masową skalę działań nieregularnych na obszarach zajmowanych lub zajętych przez agresora.

Ażeby wyżej wymienionym wymaganiom sprostać należy wypracować odpowiednie zdolności i sposoby działania w obronie przestrzennej państwa :

• Spójny, sprawny, właściwie oprzyrządowany i odporny, sieciocentryczny system kierowania i dowodzenia obroną przestrzenną Polski;
• Wielopłaszczyznowy autonomiczny system wywiadowczo-rozpoznania, gwarantujący w realnym czasie dostarczenie informacji o potencjalnych i bezpośrednich zagrożeniach dla bezpieczeństwa Polski oraz danych o celach i obiektach znajdujących się w przestrzeni strategicznej, operacyjnej i taktycznej potencjalnego agresora w celu ich rżenia w realnym czasie przez siły i środki rażenia będące na wyposażeniu SZ RP;
• Przygotowanie, utrzymanie skutecznej i odpornej obrony powietrznej (w przyszłości i przeciwkosmicznej) oraz ukryć dla sił i środków będących obiektami pierwszej kolejności rażenia;
• Przygotowanie w pasie do 70 kilometrów od granicy wschodniej i północnej kraju taktyczno-operacyjnej obrony przestrzennej przez Wojska Obrony Terytorialnej i Wojska Operacyjne (WO) oraz osiągnięcie w tej przestrzeni gotowość oraz zdolność do prowadzenia obrony na miejscu (przez WOT) i działań uderzeniowych (przez WO);
• Przygotowanie obronne terytorium (infrastruktura komunikacyjna, ukrycia, systemy zapór i niszczeń, itd.);
• Przygotowanie i zachowanie zdolności ogniowych do kontrprzygotowania lub uderzenia uprzedzającego (ramach NATO) oraz do manewru siły obronno-uderzeniowej wojsk operacyjnych;
• W sytuacji kiedy nie powiedzie się operacja wyparcia agresora własnymi siłami – zespolenie działań wojsk operacyjnych z siłami obrony terytorialnej oraz działań regularnych z działaniami nieregularnymi na obszarach zajmowanych lub zajętych przez przeciwnika do czasu podejścia sił głównych NATO zgodnie z Planami Ewentualnościowymi.

Komponenty obronnej przestrzeń Polski – terytorium lądowe; pas wód terytorialnych i przestrzeń powietrzna; cyberprzestrzeń, są tym samym czteroma wymiernymi komponentami obrony przestrzennej kraju i walki zbrojnej na poziomie strategicznym i operacyjno-taktycznym. Na poziomie strategicznym obrona przestrzenna jest obroną państwa obejmująca swym zasięgiem – obronne przygotowanie i wykorzystanie całego potencjału obronnego do jednoczesnej obrony Polski we wszystkich jej przestrzeniach.

Obrona ta składa się z trzech etapów:

1. Odparcie lądowych, powietrznych i cybernetycznych uderzeń na rejony obiekty, wojska będące celami pierwszej kolejności rażenia na całym bronionym obszarze. Obrona na miejscu – fundamentem obrony przestrzennej – realizowana w pasach przesłaniania przez dyslokowane zawczasu (w okresie pokoju) w rejonach obrony siły i środki obrony terytorialnej i wydzielone siły i środki Wojsk Operacyjnych, przygotowane do działań regularnych i nieregularnych. Obrona na miejscu, to obrona, obiektów w tym miejscowości, miast raz ważnych cieśniny terenowych, mostów, węzłów komunikacyjnych itp., a także umocnień obronnych przygotowanych do prowadzenia obrony okrężnej o charakterze przeciwpancernym przez Wojska Obrony Terytorialnej wraz z wydzielonymi siłami i środkami Wojsk Operacyjnych. Celem tego etapu jest zminimalizowanie strat od uderzeń ogniowych i cybernetycznych; zachowanie zdolności do kontrprzygotowania ogniowego i cybernetycznego oraz utrzymanie ważnych rejonów i obiektów w pasach przesłaniania, a także w głębi kraju.
2. Uporczywa obrona rejonów (obiektów) na kierunkach (obszarach) wtargnięcia agresora, wykonanie kontrprzygotowania ogniowego i cybernetycznego na całą głębokość strategicznego ugrupowania agresora w celu obezwładnienia jego systemu dowodzenia oraz zadania mu maksymalnych strat, podjęcie działań nieregularnych w masowej skali, wykonanie manewru wojskami operacyjnymi na kierunki uderzeń głównych zgrupowań uderzeniowych agresora. Celem tego etapu jest osłabienie, załamanie uderzeń zgrupowań ofensywnych agresora i przejęcie inicjatywy.
3. Obrony operacyjnej – dynamicznej. Tworzą ją działania manewrowe i uderzeniowo-obronne Wojsk Operacyjnych, ściśle powiązane z obroną na miejscu. Celem tej obrony operacyjnej być powinno wykorzystanie efektów obrony na miejscu, do wykonania manewru Wojskami Operacyjnymi dla wzmocnienia obrony na kierunkach (rejonie lub obszarze) wtargnięcia głównego zgrupowania agresora, bądź wykonanie uderzenia dla jego rozbicia i odzyskania czasowo utraconych rejonów lub ważnych obiektów. Celem tego etapu jest ostateczne załamanie ofensywy agresora oraz stworzenie warunków do przejęcie inicjatywy. Przejście do działań regularnych i nieregularnych w celu wykonania uderzeń na ugrupowanie agresora w połączeniu z uporczywą obroną ważnych obiektów i rejonów umożliwiających podejście głównych sił NATO i wejście ich do bitwy w celu rozgromienia głównego zgrupowania agresora i odzyskania utraconego terytorium. Celem tego etapu jest stworzenie warunków do podejścia i wejścia do działań bojowych głównych sił NATO; ostateczne przejęcie inicjatywy; wykonanie uderzeń i we współdziałaniu z wojskami NATO; rozbicie zgrupowań agresora i odzyskanie czasowo utraconych obiektów i rejonów.

Czy zatem jest obrona przestrzenna w skali operacyjno- taktycznej?

Przestrzenny charakter obrony w tej skali określają:

• Przestrzeń obronna Polski, wyrażająca się kilkusetkilometrowymi frontami obrony od wschodu i północy Polski, które mają kilkusetkilometrową głębokość wraz z ich warunkami terenowymi;
• Zagrożenia i szanse dla tej obrony wynikające z sposobu natarcia prowadzonego przez przeciwnika w ramach agresji na nasz kraj;
• Wielkość i możliwości Sił Zbrojnych RP oraz możliwości pozamilitarnego potencjału państwa, a także wsparcie obrony militarnej przez świadome swych zadań i obowiązków obronnych społeczeństwo;

Obrona przestrzenna – to główny współczesny sposób obrony Polski , który zakłada skupienie jej wysiłków nie wzdłuż linii, ale w wybranych w terenie punktach, węzłach , rejonach , miejscowościach i miastach , rozrzuconych w bronionej przestrzeni, a połączonych ze sobą w wymiarze terenowym i powietrznym systemem ognia przeciwpancernego, zapór przeciwczołgowych oraz w przestrzeni powietrznej uwiązanymi dronami. Obrona ta jest tym jest przysłowiową siecią rozpostartą na lądzie i w przestrzeni powietrznej na bardzo krótkiej wysokości.

Obrana ta składa się z dwóch elementów :

Obrony stałej – na miejscu

Podstawą tego sposobu obrony jest obrona na miejscu i sieć przeciwpancerna, którą tworzą przygotowane i bronione przez Wojska Obrony Terytorialnej i wydzielone siły i środki Wojsk Operacyjnych – węzły lub rejony okrężnej obrony przeciwpancernej, zorganizowane w ważnych punktach terenowych albo w małych miejscowościach. Elementem manewrującym w tej obronie powinny być odwody przeciwpancerne, zaporowe i ogólne. W toku natarcia przeciwnika węzły i rejony przeciwpancerne prowadzą uporczywa obronę, nawet po przerwaniu się czołowych zgrupowań nacierających wojsk. Zwalczając od czoła, a następnie ze skrzydeł i od tyłu obchodzące je zgrupowania przeciwnika. Ograniczając lub uniemożliwiając ruch kolejnych elementów ugrupowania bojowego przeciwnika oraz sił i środków wsparcia, równocześnie powinny one stwarzać warunki do manewru swoimi odwodami i przechodzenia przez nie do obrony, względnie do wykonania uderzeń. Przeciwnik po wejściu w taką obronę powinien wpaść w sieci przeciwpancerną i nie mieć swobody ruchu w każdym kierunku, a jego zgrupowanie ostrzeliwane z każdej strony, powinno ulec rozdrobnieniu i rozbiciu.

Celem obrony na miejscu jest – w okresie pokoju i zagrożenia – zapewnienie stałej osłony strategicznej, a w czasie agresji – sparaliżowanie ruchu zgrupowań agresora, osłabienie ich siły uderzeniowej (zadawanie strat, wiązanie sił, rozdrobnienie wysiłków). Jak również obrona i utrzymanie ważnych rejonów (obiektów) oraz stworzenie warunków do manewru i uderzenia (obrony) Wojsk Operacyjnych. Obrona ta powinna być ściśle powiązana z działaniami pozamilitarnymi ogniw obronnych oraz z obroną czynną i bierną miejscowego społeczeństwa.

Obrony operacyjnej – dynamicznej.

Obronę operacyjną – dynamiczną obrony przestrzennej, tworzą działania manewrowe i uderzeniowo-obronne Wojsk Operacyjnych, ściśle powiązane z obroną na miejscu. Celem tej obrony jest, wykorzystując efekty obrony na miejscu, wykonać manewr Wojskami Operacyjnymi w celu wzmocnienia obrony na kierunkach (rejonach) wtargnięcia zgrupowań agresora, lub wykonania uderzeń w celu jego rozbicia i odzyskania czasowo utraconych rejonów (obiektów). Bardzo ważnym elementem tej obrony, w wymiarze strategicznym i operacyjnym, jest obrona miejscowości i miast, które są źródłem olbrzymich możliwości i zdolności obronnych, które można względnie szybko przekształcić w siłę obronną

Współczesna obrona miast, skupiających w sobie duży potencjał ludnościowy, produkcyjny i materialny państwa i mieszkańców, stanowi ważny klucz, który może rozstrzygać o losach obrony państwa. Dlatego też w przygotowaniu obrony przestrzennej Polski, miasta nie mogą być pomijane, a powinny stanowić ważne jej elementy. Współczesna obrona miast to przede wszystkim obrona na przedpolu, podejściach do miasta, a w ostateczności w obrębie zabudowań. Samo miasto, jego zasoby ludzkie i materialne służyć powinny, jako baza logistyczna i dogodny obszar manewrowania siłami i środkami na zagrożone kierunki.

Obrona miejscowości stanowi w warunkach przestrzennych, podstawę tej obrony, tworząc skuteczne elementy jej ugrupowania obronnego. Stąd też, przygotowanie zawczasu do obrony większości miast i miejscowości w planowanych strefach, pasach obrony, a szczególnie pomiędzy Bugiem a Wisłą, na Warmii i Mazurach i pasie nadmorskim, powinno stanowić skuteczne źródło siły obronnej i ogromny czynnik odstraszania w obronie Polski.

Współczesna obrona Polski, to jak najpełniejsze przestrzenne zagospodarowanie i przygotowanie jej ogromnego potencjału. Uwzględniając potencjał agresora, jego możliwości oraz sposób nienowomodnej agresji (wojny). Trzeba pamiętać, że współczesna i przyszła wojna to kompilacją wszystkich poprzednich wojen. Przyszła wojna nie będzie to wojna wymyślona przez generała, a szczególnie tego, który reprezentując potencjalnego agresora. Szczególnie, gdy on „zaszył” w rozsianej i w naszej przestrzeni dezinformacyjną wizję wojny bezkontaktowej. Dlatego Polska i jej Siły Zbrojne, mają być przygotowane i gotowe, całym swym potencjałem, popartym mądrością, wyobraźnią, wiedzą, doświadczeniem, rozsądkiem i odpowiedzialnością elit i najwyższych wojskowych do obrony powszechnej państwa, w każdej przestrzeni obrony Polski. Tak, aby odstraszyć potencjalnego agresora, utrzymać pokój, zapewniając przetrwanie, rozwój narodu i jego siłę w bezpośrednim otoczeniu i w Europie.

Zatem system obrony powszechnej państwa, żeby to gwarantować, w naszych warunkach, powinien składać się z pięciu zasadniczych filarów:

1. POLITYKI ZAGRANICZNEJ;
2. POTENCJAŁU GOSPODARCZEGO I NAUKOWEGO (W TYM I PRZEMYSŁU OBRONNEGO);
3. SYSTEMY KIEROWANIA I DOWODZENIA OBRONĄ KRAJU;
4. SIŁ ZBROJNYCH SKŁADAJĄCYCH SIĘ Z DWÓCH KOMPONENTÓW ZDOLNYCH I GOTOWYCH DO OBRONY PRZECIWZASKOCZENIOWEJ I ODSTRASZAJĄCEJ, O CHARAKTERZE PRZESTRZENNYM;
5. PRZYGOTOWANEGO DO OBRONY PRZERSTRZENNEJ TERYTORUIM WRAZ Z JEGO ZASOBAMI MATERIALNYMI ;
6. OBRONY CYWILNEJ KRAJU I INNYCH ELEMENTÓW SYSTEMU POZAMILITARNEGO PAŃSTWA .

Fundamentem, na którym ten system zbudowanym być musi, jest psychologicznie, obronnie przygotowane, skonsolidowane, obronnie zagospodarowane oraz zabezpieczone społeczeństwo. Od trwałości tego fundamentu zależy bowiem będzie trwałość, stabilność, odporność i zdolność gmachu bezpieczeństwa Rzeczpospolitej Polski i jej obrona, która powinna gwarantować odstraszanie i utrzymanie pokoju.

gen. dyw. w st. spocz. Leon Komornicki (Członek Rady Fundacji Instytut Bezpieczeństwa i Strategii)