Rosja wzmacnia wojska zmechanizowane na zachodzie [ANALIZA]

Powszechnie wydaje się, że najnowsze uzbrojenie kierowane jest do związków taktycznych Zachodniego i Południowego OW, co nie do końca jest prawdą. Faktem jednak jest, że dywizje uderzeniowe obu okręgów mają relatywnie duży współczynnik wyposażenia w zmodernizowane czołgi, będące ich główną siłą uderzeniową, natomiast na wyposażeniu jednostek zmechanizowanych wciąż są głównie BMP-2, BMP-3, BTR-80/82 i MT-LB.

Szacunkowo w całych SZ FR procentowy udział poszczególnych typów bojowych wozów piechoty i transporterów jest następujący: BMP-1 5%, BMP-2 37%, BMP-3 16%, BTR-82A 17%, BTR-80 5%, MT-LB 20%.

Nawet elitarne dywizje jak tamańska czy kantemirowska nie zostały jeszcze całkowicie przezbrojone na zmodernizowane typy transporterów i wozów bojowych, tyle że podstawowych wozów bojowych – BMP-2 czy BTR-80/82 jest w ich składzie dużo – zwłaszcza w dywizjach zmechanizowanych. Trzonem 1 Armii Pancernej są dywizje 2 i 4, a tutaj ewidentnie główną siłą ofensywną pozostały czołgi.

I tak 2 Tamańska Dywizja Strzelców Zmotoryzowanych wg opracowań ukraińskich ma szacunkowo:

- ok. 170 czołgów zmodernizowanych wersji – ok. 157 Т-72B3/Т-72B3М, ok. 5 Т-80BWM, ok. 10 Т-90М

- ok. 300 wozów bojowych piechoty i transporterów – ok. 166 BMP-2, ok. 4 BMP-3, ok. 132 BTR-80

- śladowe ilości BMPT Terminator (ok. 10?)

Natomiast 4 Kantemirowska Dywizja Pancerna:

- ok. 220 czołgów – ok. 200 T-80U/T-80BW i 20 T-80BWM

(założono, że 20 T-80BWM zastąpiły stare T-80U i liczba czołgów pozostała na niezmienionym poziomie; docelowo przezbrojony zostanie niedługo cały batalion (31 czołgów).

- ok. 200 wozów bojowych piechoty i transporterów — ok. 176 BMP-2 i ok. 22 BTR-82A

„Zwykłe” dywizje zmechanizowane z 20 Armii są słabsze, chociaż i tak dysponują potężnym kułakiem pancerno-zmechanizowanym, w dużym procencie odnowionym:

3 Dywizja Strzelców Zmotoryzowanych:

- ok. 156 czołgów T-72BM/T-72B3

- ok. 250 wozów bojowych piechoty i transporterów – ok. 136 BMP-2 i ok. 122 BTR-82A

144 Dywizja Strzelców Zmotoryzowanych:

- ok. 82 czołgi T-72B3

- ok. 170-180 wozów bojowych piechoty i transporterów – ok. 136 BMP-2 i ok. 40 BTR-82A

Na kierunku „ukraińskim”, a więc na zachodniej flance, chociaż formalnie w Południowym OW (w składzie 8A), jest formowana 150 Dywizja z dużą liczbą nowych BMP-3.

150 Dywizja Strzelców Zmotoryzowanych:

- ok. 215 czołgów T-72B3/T-72B3M

- ok. 170 wozów bojowych piechoty i transporterów – ok. 157 BMP-3 i ok. 10 BTR-82A.

Nie należy zapominać także o związkach taktycznych szczebla brygady, które mają kułak pancerny w postaci batalionów czołgów, ale również modernizowane jest wyposażenie batalionów strzelców zmotoryzowanych (zmechanizowanych).

Przykładowo, 27 Brygada Strzelców Zmotoryzowanych, przekazana niedawno pod dowództwo 1 APancGw, dysponuje relatywnie nowym sprzętem pancernym (czołgi T-90A) i wciąż na razie najnowszymi wozami piechoty — BTR-82A i BMP-3. W 2018 r. jej potencjał szacowano na ok. 31 T-90A, ok. 37 BMP-3 i ok. 120 BTR-82A.

Warto także wspomnieć o 6 Brygadzie Pancernej z trzema batalionami czołgów T-72B3M, a więc co najmniej ok. 93 czołgami T-72B3M, oraz ok. 55 BMP-2 i BTR-80.

W obwodzie Kaliningradzkim 79 Brygada Strzelców Zmotoryzowanych zaczęła w 2020 r. przezbrojenie z czołgów T-72B na T-72B3M, natomiast 11 samodzielny Pułk Pancerny 11 Korpusu Armijnego nie zakończył chyba jeszcze formowania – ocenia się, że tylko jeden batalion uzbrojony jest w czołgi T-72B3, a pozostałe dwa mogą otrzymać czołgi T-72B (?).

Podstawowym sprzętem batalionów zmechanizowanych są w obu przypadkach, tak jak i w 7 Pułku Zmechanizowanym, bwp BMP-2 (ok. 30-40 w batalionie), co w 2018 r. dawało szacunkowo: ok. 130 BMP-2 w 79 Brygadzie, 35 BMP-2 w 11 Pułku Pancernym i ok. 90 BMP-2 w 7 Pułku.

Pewnym zaskoczeniem może być — póki co — nieprzezbrajanie batalionów Zachodniego OW z BMP-2 na zmodernizowane BMP-2M z modułem bojowym "Bereżok" (pierwsze partie BMP-2M przekazano do Centralnego OW), ale to w kolejnych latach może ulec zmianie. Pewnym zaskoczeniem może być także pozostawanie w służbie liniowej w Zachodnim OW, np. w brygadach 25 i 138, starszych wielozadaniowych MT-LB (chociaż te próbowano modernizować np. do zróżnicowanego standardu MT-LBM).

Należy pamiętać, że powyższe dane mają charakter przybliżony i szacunkowy, oddają jednak pewne tendencje i potencjał tych wybranych związków taktycznych. Widać wyraźnie, że siłę ofensywną 1 Armia Pancerna ma zwiększyć — jak już powiedziano — dzięki modernizacji floty czołgów, w mniejszym stopniu floty transporterów i bojowych wozów piechoty. Przykładowo 4 Gwardyjska Kantemirowska Dywizja Pancerna przezbrajana jest powoli na czołgi T-80BWM - latem br. otrzymała drugą już partię z 10 T-80BWM (łącznie przezbrojono już więc dwie kompanie z batalionu), podczas gdy sprzęt batalionów zmechanizowanych pozostał na razie bez zmian.

Z kolei inne związki taktyczne otrzymujące zmodernizowany sprzęt BMP-2M, BTR-82A, czy nowe fabryczne BMP-3, znacząco podnoszą swoje walory bojowe (ofensywne). Należy przy tym pamiętać, że nowe wersje to nierzadko sprzęt skokowo lepszy od wariantów bazowych.

Realizowana od kilku lat modernizacja potencjału ofensywnego SZ FR — pięści pancerno-zmechanizowanej - opiera się na dwutorowym działaniu, czyli zarówno modernizacji istniejącego sprzętu, jak i produkcji nowych wozów bojowych. Pierwsza polega na modernizacji zwiększających siłę ofensywną, pancerz, świadomość sytuacyjną wozów itd., także czołgów i bojowych wozów piechoty ściąganych z baz chronienia (np. dla nowych związków taktycznych). Z drugiej strony w ostatnich latach podpisywane są duże kontrakty na dostawę wozów nowych, zazwyczaj w zmodyfikowanej, lepszej od pierwotnej, wersji.

Przykładem może być tutaj bwp BMP-3, którego produkcja seryjna w ostatnich latach, po długiej przerwie, liczona jest obecnie w setki. W 2019 r. podpisano kontrakt z zakładami kurgańskimi (KZM) na dostawę 168 zmodyfikowanych bwp typu BMP-3, z tego 53 wozy mają być dostarczone w 2020 r., a 115 w 2021 r. Jest to kontynuacja modernizacji floty BMP-3, bowiem wcześniej podpisano trzyletni kontrakt na dostawy ok. 200 BMP-3 w latach 2015-2017 i dwuletni na ok. 200 BMP-3 w latach 2018-2019 oraz na kapitalny remont 97 BMP-3 wczesnych serii produkcyjnych w latach 2019-2020.

Beneficjentem nowych kontraktów na BMP-3 jest przede wszystkim Południowy OW. W 2018 r. 23 nowe BMP-3 otrzymała m.in. 136 Brygada Zmechanizowana 58 Armii przezbrajana od lat z BMP-2 na BMP-3. Nowe bwp dostarczane są jednakże przede wszystkim do nowych związków taktycznych nowoformowanych brygad na kierunku „ukraińskim”. I tak na przykład nowe BMP-3 otrzymał formowany od 2016 r. 102 Pułk Zmechanizowany 150 Dywizji Zmechanizowanej 8 Armii. W 2018 r. pułk miał otrzymać co najmniej batalionowy komplet wozów BMP-3 z nowym systemem celowniczym Sodema (z termowizorem WOMZ).

Warto także zwrócić szczególną uwagę na duże, rzędu setek pojazdów, transfery do armii tańszych wobec bojowych wozów piechoty transporterów BT-82A/BTR-82AM. Według niektórych analityków takie szybkie tempo przezbrajania na BTR-82 związane jest nie tylko z przezbrajaniem z BTR-80, ale także z formowaniem nowych batalionów piechoty zmotoryzowanej. Oficjalna informacja MO FR z maja br. o planach pozyskania w 2020 r. ok. 460 BTR-82A/AM (ok. 130 nowych BTR-82A i 330 zmodernizowanych BTR-82AM) może być ich zdaniem związana z planami rozwijania na bazie istniejących brygad nowych dywizji (np. 19 Dywizji Zmechanizowanej w Południowym OW z rozwinięcia 19 brygady) i relatywnie szybkim wyposażeniu ich pułków zmechanizowanych.

Według źródeł ukraińskich tylko w 2019 r. Zachodni OW miał otrzymać m.in. do 90 nowych i zmodernizowanych czołgów i wozów piechoty, w tym ok. 40 T-72B3M, do 10 BMP-3 i BTR-82A i ponad 35 BMP-2M, co jest zbliżone do dostaw sprzętu dla Południowego OW (do 100 nowych i zmodernizowanych czołgów i wozów piechoty — ok. 40 T-72B3, 30 BMP-3 i 40 BTR-82A).

Z nowych kontraktów podpisanych na "Armija-2020" warto zaznaczyć umowę na remont i modernizację ok. 60 czołgów T-80BW do wersji T-80BWM oraz umowę na kapitalny remont dowódczych bojowych wozów rozpoznawczych BRM-1K. Oczywiście nie wszystkie wspomniane wyżej plany dotyczą wzmocnienia konkretnie Zachodniego OW, ale generalnie dotyczą flanki zachodniej (okręgi zachodni i południowy). Poza wojskami lądowymi warto odnieść się krótko także do potencjału piechoty morskiej i wojsk powietrzno-desantowych (WDW).

W ostatnim czasie wzmocniono poważnie potencjał bojowy wszystkich brygad piechoty morskiej przezbrajając je z BTR-80 na BTR-82A oraz przezbrajając organiczne jednostki pancerne. Dynamikę zmian można prześledzić na przykładzie samodzielnego batalionu pancernego ze składu 200 Brygady Piechoty Morskiej Floty Północnej. Batalion w latach 2012-2013 przezbrojono z czołgów T-72B na T-72B3, a w latach 2018-2019 przezbrojono na czołgi T-80BWM (31 sztuk). Jeśli chodzi o 336 Brygadę Piechoty Morskiej Floty Bałtyckiej, to jej trzon bojowy stanowi według dostępnych informacji, co najmniej ok. 140 BTR-82A.

Cały czas trwa także proces przezbrajania związków taktycznych WDW, w tym także formowania batalionów pancernych. I tak na przykład w 2019 r. sformowano samodzielny batalion czołgów 76 Pskowskiej Dywizji Desantowo-Szturmowej z czołgami T-72B3.

Pełną parą idzie także przezbrajanie dywizji WDW w nowe bojowe wozy desantu. Latem br. na wozy BMD-4M przezbrojono drugi już batalion 234 Pułku Pskowskiej 76 Desantowo-Szturmowej Dywizji. W ramach batalionowego kompleksu przekazano ok. 40 bojowych maszyn desantu BMD-4M i transporterów gąsienicowych BTR-MDM. Pierwszy batalion otrzymał taki sam sprzęt już w styczniu 2020 r. Wraz z przekazanym w lipcu br. batalionowym kompleksem wozów bojowych desantu do 2016 r. WDW przezbroiły już w sumie 9 batalionów desantowo-szturmowych (kompleks batalionowy to 31 BMD-4M i 8/16 BTR-MDM).

W kolejnych latach będziemy obserwować nie tylko proces przezbrajania jednostek pancernych, ale także zmechanizowanych. Nawet po wejściu do służby nowych rodzajów uzbrojenia na platformie Armata, czy Kurganiec, wciąż podstawą floty zmechanizowanej, przez wiele lat, będą zmodernizowane czołgi T-72, T-80 i T-90 oraz wozy BMP-2, BMP-3 i BTR-82.