Nieodpowiedzialna bezbronność. Jak Irlandia (nie) broni Europy?

16 procent unijnych wód terytorialnych należy do Irlandii, a wiele podmorskich kabli telekomunikacyjnych przechodzących przez Ocean Atlantycki przebiega przez te wody. To ogromna odpowiedzialność – szczególnie w obecnej sytuacji geopolitycznej. Problem w tym, że władze Irlandii robią niewiele, aby temu wyzwaniu sprostać.

Pomijanie zbrojeń

Według danych zaprezentowanych przez „Politico” Dublin jest zupełnie nieprzygotowany do obrony podmorskiej infrastruktury. Irlandzka marynarka ma być w posiadaniu zaledwie sześciu okrętów patrolowych, a z powodu niedoboru personelu działać ma jedynie jeden irlandzki okręt operacyjny. „Irlandia wydaje zaledwie 0.2 proc PKB na obronność. Właściwie nie ma żadnych zdolności podmorskich. W ten sposób abdykuje ona z odpowiedzialności za obronę północno-zachodniej granicy Europy” – czytamy.

Słabość irlandzkiej marynarki to nie jedyny problem dotyczący bezpieczeństwa Irlandii. Równie niedobra sytuacja panuje w powietrzu. Dublinowi brakuje odrzutowców bojowych i podstawowych systemów radarowych pozwalających na skuteczne monitorowanie własnej przestrzeni powietrznej (kontrola scedowana jest na Królewskie Siły Powietrzne Wielkiej Brytanii). Opisane braki powodują, że Irlandia niejednokrotnie była zmuszona do proszenia o pomoc sojusznicze siły powietrzne (np. w przypadku ewakuacji personelu z Afganistanu w 2021 roku).

Niebezpieczna abdykacja

Wspomniana abdykacja jest niebezpieczna z kilku względów. Po pierwsze, daje to większe pole manewru Rosji. Biorąc pod uwagę ostatnią zintensyfikowaną działalność sabotażową i dywersyjną Rosjan na terenie Europy (w tym w Polsce) nie trudno domyślić się, że także morska infrastruktura krytyczna może stać się w najbliższym czasie celem Moskwy. Drugi problem dotyczy działalności gangów narkotykowych. Słabo chroniona przestrzeń może być dla nich zachętą do zwiększenia przemytu właśnie w tych rejonach świata.

Czy Irlandia weźmie na siebie większą odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoje, ale również swoich sojuszników? Czy trwanie przy szeroko pojętej „neutralności” w obecnych czasach jest możliwe i ma sens? Przykład Finlandii i Szwecji dołączających do NATO pokazuje, że zaangażowanie we wspólną obronę staje się koniecznością. Co może sprawić, że do podobnych wniosków dojdą Irlandczycy?

Jak zauważa Jacek Raubo (Szef Działu Analiz Defence24), „Republika Irlandii jest rzeczywiście wysoce pasywnym (mówiąc dyplomatycznie) państwem, jeśli chodzi o podejście do kwestii bezpieczeństwa i obronności. Co więcej, można to powiedzieć względem nawet całej współczesnej Europy. Najprawdopodobniej, dlatego, że nadal istnieje przekonanie o możliwości odizolowania się od zagrożeń militarnych, bowiem nie mówimy o państwie biednym. Chociaż obronność przegrywała dotychczas w Irlandii z wydatkami na kwestie społeczne i socjalne, to nie da się ukryć, że jest to efekt braku woli politycznej. Przekłada się to na zdolności militarne oraz właśnie elementy kooperacji z partnerami z innych państw. Dodatkowo, Irlandczycy zapewne uznają, że jeśli znajdują się obok ich granic Brytyjczycy z ich kluczową pozycją, jeśli chodzi o bezpieczeństwo obszaru transatlantyckiego, to można sobie żyć w cieniu tego parasola jądrowego. Oczywiście w obu przypadkach mówimy o kultywowaniu pewnych złudzeń politycznych i strategicznych względem sytuacji międzynarodowej oraz przede wszystkim wizji architektury bezpieczeństwa europejskiego, która wraz z lutym 2022 r. zawaliła się na naszych oczach”.

Jacek Raubo podkreśla także, iż ” Musimy pamiętać, że właśnie w lutym 2022 r. Rosjanie mieli niejako straszyć wspomnianą Irlandię swoimi manewrami morskimi, na które Irlandczycy nie byliby w stanie w żadnym razie zareagować. Ostatecznie, władze na Kremlu miały wysłać „gest dobrej woli” wobec Irlandii i zrezygnować z, co by nie mówić, upokorzenia tamtejszych sił zbrojnych i władz za nie odpowiadających. Nie zaskakuje, iż rodzą się pytania, czy w kolejnych latach pojawią się podobne „gesty dobrej woli”. Obecnie Irlandia jest w sytuacji, gdy musi zdecydować się odnośnie do swojej podmiotowości militarnej. Raczej na szybkie powtórzenie drogi Finlandii i Szwecji nie ma co liczyć, brak bowiem czynnika bezpośredniego zagrożenia rosyjskiego. Nie można też liczyć na lessons learned w sferze obserwacji działań na flance wschodniej, gdyż Irlandia nie jest członkiem NATO i nie ma takiego obrazu rzeczywistości militarnej. Jest to trochę błędne koło”.

Zdaniem Jacka Raubo: „wspomniane błędne planowanie w przypadku Irlandii mogą przerwać sytuacje ekstremalne, takie, jak chociażby jakiś atak lub akt dywersji o szerszym znaczeniu dla ekonomii kraju. Lecz z drugiej strony należy się spodziewać, że Rosjanie będą raczej traktować to jako ostateczność, widząc słabość Irlandii w kategorii wrażliwości strategicznej na wypadek większych turbulencji międzynarodowych. Nie mówiąc już zupełnie o irlandzkich zdolnościach do osłony kontrwywiadowczej. Tak czy inaczej, zaskakuje podjęcie decyzji UE o wskazaniu reprezentanta właśnie Irlandii na przewodniczącego Komitetu Wojskowego UE. Pytanie czy to wprost oznaka słabości tego gremium, a może bardziej zawoalowana forma przypomnienia Irlandczykom o ich zaniedbanych obowiązkach względem bezpieczeństwa i obronności”.