101 lat Sztabu Generalnego

Na Placu Józefa Piłsudskiego przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie odbyły się uroczyste obchody 101 rocznicy powołania do życia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Wydarzenie zgromadziło licznych przedstawicieli wszystkich rodzajów sił zbrojnych w postaci starszych oficerów i generałów, a także Szefa Sztabu Generalnego generała broni Rajmunda Andrzejczaka i sekretarza stanu Ministerstwa Obrony Narodowej Marka Łapińskiego. Oprawę honorową uroczystości zapewniał Pułk Reprezentacyjny Wojska Polskiego w składzie trzech pododdziałów reprezentujących Wojska Lądowe, Siły Powietrzne i Marynarkę Wojenną oraz Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego.

Po uroczystej zmianie warty przy Grobie Nieznanego Żołnierza oraz oficjalnym powitaniu zgromadzonych gości głos zabrał szef Sztabu Generalnego generał broni Rajmund Andrzejczak, który dokonał podsumowania ostatniego roku po stuleciu istnienia SG WP i odzyskaniu przez Polskę niepodległości.

Polska jest postrzegana jako państwo odpowiedzialne, dojrzałe, inwestujące ogromne środki w bezpieczeństwo, ale również mające pomysł, jak to bezpieczeństwo ma być budowane.

W swojej przemowie podkreślił również, że Rzeczpospolita Polska jest postrzegana "jako regionalny lider" w Europie Środkowo-Wschodniej. Powiedział też, że istotną rzeczą jest poprawa zdolności do kooperacji i komunikacji z Siłami Zbrojnymi Finlandii i Szwecji w kwestii Morza Bałtyckiego, a także utrzymanie bardzo dobrych relacji z Siłami Zbrojnymi Ukrainy. Jego zdaniem "wspólne ćwiczenia, inicjatywy, plany operacyjne, budują coraz silniejsze, bezpieczne środowisko Rzeczypospolitej", a to z kolei pozwala Polsce budować silną pozycję w Grupie Wyszehradzkiej, która ma także swój wojskowy wymiar w Inicjatywie Trójmorza.

Na arenie międzynarodowej zarejestrowaliśmy bardzo wiele sukcesów w postrzeganiu Rzeczypospolitej jako regionalnego lidera, zarówno w ramach państw NATO, jak i u sąsiadów którzy nie są członkami paktu północnoatlantyckiego.

Generał Andrzejczak podkreślił także znaczenie relacji ze Stanami Zjednoczonymi, w tym stałej obecności wojsk amerykańskich w Europie. Przypomniał także dwudziestolecie Wielonarodowego Korpusu Północ-Wschód, dzięki któremu są utrzymywane dobre relacje z armią duńską i niemiecką. Nowa strategia zatwierdzona przez Komitet Wojskowy NATO ma "uwzględniać również polską rację stanu i nasze argumenty". Z kolei polskie zaangażowanie we wspólne działania sojusznicze, takie jak szpica NATO, jest dostrzegana i doceniana w ramach Sojuszu.

Szef Sztabu Generalnego wspomniał także o swoim celu, jakim są "nowoczesne, wysoce mobilne siły zbrojne, gotowe do natychmiastowego podjęcia operacji i zwycięstwa w wielodomenowej operacji połączonej". Wśród celów wyznaczonych SZ RP w przyszłym roku wymienił "kulturę gotowości bojowej, aby siły zbrojne były gotowe dziś tu i teraz", podkreślając przy tym znaczenie sprawności fizycznej wszystkich żołnierzy. Zapowiedział też działania mające na celu zmiany o charakterze legislacyjno-organizacyjnym, które mają mieć na celu ułatwienie szkolenia rezerw kadrowych dla wojska.

Z kolei prezydent Andrzej Duda, który nie był obecny na uroczystościach z powodów służbowych, w liście z okazji święta Sztabu Generalnego Wojska Polskiego wspomniał o zmianach, do jakich doszło w systemie kierowania i dowodzenia siłami zbrojnymi w ostatnich latach. Podkreślił szczególnie istotną kwestię przywrócenia Sztabowi Generalnemu funkcję wyższego organu dowódczego obok dotychczasowego organu planowania strategicznego.

Od blisko roku Sztab Generalny Wojska Polskiego ponownie wypełnia tę zasadniczą rolę, do której został przeznaczony – dowodzi Siłami Zbrojnymi RP. Pierwszy etap przywracania sprawdzonego systemu kierowania i dowodzenia pozwolił na powrót do efektywnego podziału kompetencji, w którym Sztab Generalny zajmuje najwyższą pozycję.

Swój list wystosował także premier Mateusz Morawiecki, który podkreślił, że "Sztab Generalny realizuje kluczowe i wymagające zadanie, jakim, jest przewidywanie przyszłych zagrożeń oraz przygotowanie strategii przeciwdziałania im". Wśród wyzwań stojących przed SG WP premier wymienił zacieśnienie współpracy z sojusznikami, prowadzenie intensywnego szkolenia w jednostkach wojskowych, kontynuacje modernizacji technicznej SZ RP i doskonalenie kooperacji między poszczególnymi rodzajami sił zbrojnych.

Z kolei Minister Obrony Narodowej Mariusz Błaszczak w swoim liście przypomniał, że SG WP "jest instytucją istniejącą dłużej niż odrodzoną niepodległa Polska" oraz dodał, że jest to "nieodłączny element naszego wojska, jego mózg, decydujący o skuteczności bieżących działań i – przede wszystkim – o przyszłości obronności naszego państwa".

Historia Sztabu Generalnego Wojska Polskiego rozpoczęła się 25 października 1918 z chwilą powołania przez Radę Regencyjną Królestwa Polskiego urzędu Szefa Sztabu Wojsk Polskich, którym został mianowany trzy dni później jako pierwszy gen. por. Tadeusz Rozwadowski. Z tego powodu dzień ten został przyjęty jako święto tego wyższego organu dowódczego Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej.

Kolejna kluczowa zmiana w funkcjonowaniu tego dowództwa została wprowadzona 22 grudnia 1928 roku przez ówczesnego ministera spraw wojskowych marszałka Polski Józefa Piłsudskiego. Z jego inicjatywy wtedy to doszło do zmiany dotychczasowej nazwy "Sztab Generalny" na "Sztab Główny". Nowa nazwa nawiązywała do tradycji Sztabu Głównego Wojska Polskiego, który istniał w armiach Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego.

Po 1 września 1939 roku Sztab Główny został przeformowany w Sztab Naczelnego Wodza zgodnie z organizacją czasu wojny i pod tą nazwą funkcjonował jako najwyższy organ dowódczy w Armii Polskiej we Francji oraz Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie w Wielkiej Brytanii. 8 sierpnia 1944 roku w Lublinie równolegle rozpoczęto formowanie Sztabu Głównego, w ramach Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego. 10 lipca 1945 roku został on przeformowany na organizację czasu pokoju i przemianowany na Sztab Generalny Wojska Polskiego i od tej pory nieprzerwanie funkcjonuje pod tą nazwą.