"Turecki FA-50" oblatany

Samolot wzbił się w powietrze z lotniska należącego do Turkish Aerospace Industries (TAI) 23 kwietnia bieżącego roku i w czasie trwającego 26 minut lotu towarzyszył mu myśliwiec F-16. Hürjet osiągnął pułap około 4200 metrów i prędkość maksymalną 463 km/h.

Dziewiczy lot oznacza osiągnięcie kolejnego kamienia milowy w prowadzonym od 2017 roku programie i kolejny sukces przemysłu tureckiego, który takich „kamieni" przygotował na ten rok wyjątkowo dużo. Próby na ziemi rozpoczął turecki myśliwiec przyszłości TF-X i mówi się że do końca roku ma on szansę wzbić się w powietrze, podobnie sytuacja wygląda w przypadku bojowego bezzałogowca Kizilelma oraz trudnowykrywalnego bezzałogowca Anka-3. Uruchomiono też po raz pierwszy silniki na tureckim ciężkim śmigłowcu bojowym „przyszłości" ATAK-2. Wojsku przekazano też pierwsze dwa seryjne egzemplarze tureckiego czołgu nowej geenracji Altay. Nagromadzenie tych wszystkich „sukcesów" nie jest przypadkowe. 14 maja w Turcji mają się odbyć wybory prezydenckie, które prezydent Erdogan, po kompromitacji jaka miała miejsce przy okazji tragicznego trzęsienia ziemi na południu Turcji, ma realną szansę przegrać. Obecne władze robią więc wszystko aby pokazać społeczeństwu plusy prowadzonej przez siebie w ostatnich latach polityki w tym najjaskrawsze owoce polityki obronnej.

Hürjet to samolot szkolny, który ma zastąpić w służbie stare amerykańskie T-38 Talon, użytkowane w Turcji w zmodernizowanej wersji T-38M (68 w służbie), a także samoloty akrobacyjne NF-5 (19 w służbie, wariant myśliwca F-5). Maszyna ta powstała w układzie klasycznym, bardzo podobnym do koreańskiego T-50 i również napędza ją amerykański silnik F404, wykorzystywany także m.in. w lekkich myśliwcach Tejas. Potencjalne potrzeby rodzimego rynku, jeżeli chodzi o ten tworzony przez Turkish Aerospace Industries samolot, mogą więc być dość duże co ma pozwolić na osgnięcie efektu skali, potrzebnego do uzyskania satysfakcjonującej ceny. Ma to szczególne znaczenie ponieważ, podobnie jak w przypadku T-50, w oparciu o który budwany jest lekki samolot bojowy FA-50, także w przypadku konstrukcji tureckiej warto będzie pokusi się o opracowanie wersji bojowej albo szkolno-bojowej. Obecnie dużo mówi się np. o wykorzystaniu tego samolotu jako maszyny pokładowej dla śmigłowcowca Anadolu. Jego grupa lotnicza będzie składała się -jak na razie- tylko ze śmigłowców i bojowych bezzałogowców krajowej produkcji. Okręt ten, duma tureckiej marynarki, został pozbawiony najważniejszego przewidywanego dla niego statku powietrznego z powodu wyrzucenia Anakary z programu F-35. Oznaczało to koniec marzeń o jedynym dostępnym obecnie na świecie samolocie krótkiego startu i pionowego lądowania czyli F-35B. A tylko taka maszyna mogłaby operować z Anadolu. Co innego Hürjet, który jest samolotem lekkim i jego wersja morska potencjalnie mogłaby korzystać z relatywnie małego okrętu lotniczego.

Hürjet może być także odpowiedzią na tureckie niedostatki jeżeli chodzi o samoloty bojowe. Obecnie Ankara ma do dyspozycji około 300 samolotów bojowych, w tym 250 F-16C/D i około 50 zmodernizowanych F-4 Phantom II. Flota ta miała być rozbudowywana i zastepowana przez F-35 w liczbie około 120 egzemplarzy wariantu A oraz rodzimy samolot 5. generacji – efekt programu TF-X. Obecnie F-35 dla Turcji nie są już dostępne e , a czasu wejścia do s łużby TF-X nie da się przewidzieć, podobnie jak czasu potrzebnego ns zbudowaie ich floty/ Nie wiadomo też, czy Ankarę w ogóle będzie stać na dużą liczbę tych maszyn.

Hürjet mógłby w związku z tym powstawać także jako lekki samolot wielozadaniowy, dopełniający flotę F-16, co byłoby pomysłem podobnym do tego co przedsięwzięto w Polsce w przypadku dokupienia do F-16 FA-50.

Trzeba tu jednak podkreślić, że turecki samolot w porównaniu do FA-50 będzie miał skromniejsze parametry typowo bojowe. Pułap operacyjny tej maszyny jest dzisiaj określany na zaledwie 13,7 km, prędkość maksymalna jest określaba jako "między Ma 1,2 a Ma 1,4", przelotowa na 460 km/h, a zasięg na 2220 km. Z kolei maksymalna masa startowa jest szacowana na zaledwie  6,5 tony. Tymczasem T-50 będzie nieco szybszy (prędkość maksymalna to Ma 1,5), dysponuje nieco lepszym pułapem operacyjny (14,6 km) i wyraźnie niższym zasięgiem (1850 km). Mimo podobieństwa sylwetki koreański samolot jest niemal dwukrotnie cięższą konstrukcją od Hürjet – jego maksymalna startowa to 12,3 tony. Sugeruje to jednak znacznie mniejsze możliwości przenoszenia uzbrojenia przez wersję bojową konstrukcji tureckiej. Z drugiej strony Turcja dysponuje ogromną rodziną rodzimych środków bojowych, które mogą być przenoszone przez statki powietrzne. Wiele z nich to bron precyzyjna,i lekka bo stworzona z myślą o będących obecnie światowym hitem eksportowym – tureckich bezzałogowcach.

TAI planuje rozpoczęcie seryjnej produkcji Hürjetów już w 2026 roku i oddawaniu klientowi średnio dwóch maszyn miesięcznie, a zatem 24 rocznie. Można to ocenić jako tempo przyzwoite, ale nie jakieś szczególnie wielkie. Z czasem, jeżeli Ankarze uda znaleźć się klientów eksportowych, np. w krajach, które obecnie kupują popularne Bayraktary TB2, tempo produkcji może się zwiększyć.