Rekordowy budżet MON w 2023 roku. Prawie 100 mld złotych na obronę [ANALIZA]

Wojna na Ukrainie - raport specjalny Defence24.pl

Projekt budżetu państwa wpłynął do Sejmu 30 września i został skierowany do pierwszego czytania, które miało miejsce 7 października na jego posiedzeniu. Projekt nie został wtedy odrzucony, ale skierowany do Komisji Finansów Publicznych. Zanim komisja ta przedstawi ostateczne sprawozdanie, poszczególne komisje sejmowe i ich podkomisje zajmują się częściami budżetu dotyczącymi ich merytorycznie.

W trakcie posiedzenia Podkomisji stałej do spraw budżetu i finansów Sił Zbrojnych RP omówiono rządowy projekt ustawy budżetowej na rok 2023 w zakresie:

• części budżetowej 29 – Obrona narodowa;
• części budżetowej 85 – Budżety wojewodów ogółem, w zakresie działu 752 – Obrona narodowa;
• zadań z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego odrębnymi ustawami w części 85 – budżety wojewodów;
• dotacji podmiotowych;
• planu finansowego Agencji Mienia Wojskowego;
• planu finansowego Zakładu Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego.

Projekt budżetu referował wiceminister obrony narodowej Wojciech Skurkiewicz.

Najważniejszymi celami działalności MON w 2023 roku będą dalsze wzmocnienie zdolności operacyjnych jednostek wojskowych dyslokowanych na wschodzie kraju poprzez formowanie i ukompletowanie struktur organizacyjnych 18. i 16.Dywizji Zmechanizowanej, osiągnięcie gotowości operacyjnej do wykonywania działań przez Dowództwo Komponentu Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni i jednostki bezpośrednio mu podległe, osiągnięcie przez Wojska Obrony Terytorialnej pełnej gotowości do reagowania kryzysowego oraz współdziałania z jednostkami wojsk operacyjnych, zwiększenie liczebności Sił Zbrojnych RP, dalsze tworzenie warunków dla zwiększenia obecności wojsk USA w Polsce oraz realizacja procesu szkolenia Sił Zbrojnych RP w szczególności w ramach krajowych i międzynarodowych ćwiczeń oraz treningów.

Planowane wydatki na obronę w 2023 roku będą wynosiły 3 proc. planowanego PKB. Jest to wartość zgodna z zapisami zawartymi w Ustawie o obronie Ojczyzny z dnia 11 marca 2022 roku. Wartość PKB w założeniach do projektu budżetu państwa na 2023 rok określono na 3248 mld zł i dlatego na wydatki na obronę przewidziano 97,445 mld zł. Na kwotę tę składają się:

• 96,921 mld zł ujętych w części 29 budżetu państwa Obrona narodowa;
• 524 mln zł w dziale 752 Obrona narodowa, ujęte w innych częściach budżetu państwa.

Na tę kwotę składają się natomiast:

• 300 mln zł na wydatki na realizację projektów badawczych i celowych w dziedzinie obronności, ujęte w części 28 Szkolnictwo wyższe i nauka;
• 83 mln zł na wydatki na funkcjonowanie jednostek organizacyjnych prokuratury powszechnej właściwych w sprawach wojskowych, ujęte w części 88 budżetu państwa Powszechne jednostki organizacyjne prokuratury;
• 55 mln zł na wydatki na opłatę składki członkowskiej w związku z uczestnictwem RP w Europejskiej Agencji Kosmicznej, ujęte w części 20 Gospodarka;
• 48 mln zł na wydatki związane z realizacją Programu Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych RP w latach 2021-2035, ujęte w rozdziale 75212 Pozostałe wydatki obronne w innych niż obrona narodowa częściach budżetu państwa;
• 38 mln zł na wydatki na zabezpieczenie realizacji zadań związanych z przeprowadzeniem kwalifikacji wojskowej, w ramach rozdziału 75224 w ramach budżetów wojewodów.

Łączne wydatki majątkowe na obronę państwa zawarte we wszystkich częściach budżetu państwa mają wynosić 40,152 mld zł. W części 29 Obrona narodowa będzie ich 40,125 mld zł, a pozostałe 27 mln zł znajduje się w pozostałych częściach budżetu państwa. Wydatki majątkowe w wydatkach obronnych mają wynieść, aż 41,2 proc. co jest znacznie wyższym poziomem od wymaganych Ustawą o obronie Ojczyzny 20 proc.

W 2023 roku na wynagrodzenia i uposażenia wraz z pochodnymi zaplanowano w budżecie MON kwotę 16,817 mld zł. W tej kwocie uwzględniono wydatki na podwyższenie uposażeń żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy SWW i SKW oraz wynagrodzeń pracowników cywilnych wojska o 7,8 proc.

Kwota ta pozwoli na utrzymanie w 2023 roku:

• 125651 żołnierzy zawodowych;
• 1974 funkcjonariuszy SKW;
• 1047 funkcjonariuszy SWW;
• 25000 żołnierzy dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej;
• 6020 żołnierzy zawodowych w okresie kształcenia;
• 3580 żołnierzy dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej na potrzeby kształcenia;
• 15000 żołnierzy aktywnej i pasywnej rezerwy odbywających ćwiczenia wojskowe;
• 38000 żołnierzy terytorialnej służby wojskowej;
• 55843 pracowników wojska.

Przyjęta w pierwotnym projekcie budżetu kwota na wynagrodzenia żołnierzy może się jeszcze zwiększyć, bo podkomisja poparła wniosek o zwiększenie wydatków na wynagrodzenia, w celu podwyższenia kwoty dodatku dla żołnierzy służących w jednostkach bojowych, pierwotnie wynoszącego 450 złotych.

Planowana na 2023 rok liczba zwolnień żołnierzy zawodowych wynosi 7300 osób.

W 2023 roku na wypłatę świadczeń emerytalno-rentowych, dodatków do tych świadczeń oraz pozostałych wydatków z tytułu świadczeń społecznych dla osób uprawnionych do wojskowego zaopatrzenia emerytalnego zaplanowano kwotę 9,506 mld zł. Uwzględnia ona nominalny wskaźnik waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych o 13,8 % oraz wypłatę trzynastej emerytury. Przewiduje się, że średnioroczny poziom liczby osób uprawnionych do wojskowego zaopatrzenia emerytalnego będzie wynosił 157346 osób.

Dla podniesienia polskich zdolności obronnych konieczne jest nie tylko zwiększenie liczby żołnierzy, ale również sfinansowanie licznych uruchomionych programów zbrojeniowych i inwestycyjnych. Na realizację centralnych planów rzeczowych w 2023 roku planuje się wydzielić z budżetu MON w części 29 Obrona narodowa kwotę 36,616 mld zł. Na tę kwotę będą składały się:

• 29,97 mld zł wydatków majątkowych;
• 6,647 mld zł wydatków bieżących.

W kwocie wydatków majątkowych zawiera się:

• 15,988 mld zł na modernizację techniczną w ramach programów operacyjnych;
• 8,535 mld zł na modernizację techniczną poza programami operacyjnymi;
• 4,791 mld zł na inwestycje budowlane;
• 656 mln zł na inwestycje realizowane w ramach Programu Inwestycji NATO.

Natomiast wydatki bieżące obejmują:

• 2,736 mld zł na modernizację techniczną Sił Zbrojnych RP, z tego:
• 3,91 mld zł na zakupy środków materiałowych.

Wydatki bieżące na modernizację techniczną zawierają natomiast:

• 2,213 mld zł na remonty uzbrojenia i sprzętu wojskowego;
• 269 mln zł na zakupy sprzętu wojskowego;
• 255 mln zł na zakup usług dotyczących pozyskania sprzętu wojskowego w formie leasingu.

Leasing jest nową formą pozyskania wybranych zdolności obronnych, wprowadzoną do polskiego porządku prawnego Ustawą o obronie Ojczyzny. Pierwszym przykładem jego zastosowania jest podpisana 22 października 2022 roku umowa na leasing bezzałogowego systemu rozpoznawczego MQ-9A Reaper, a dokładniej umowa na usługę w postaci wykonywania lotów tymi maszynami i przekazywania Polsce informacji rozpoznawczych zebranych w ich trakcie.

Na zadania dotyczące modernizacji technicznej, a ujęte w programach operacyjnych planuje się w 2023 roku wydać 16,243 mld zł (czyli wspomniane 15,988 mld zł z wydatków majątkowych i 255 mln zł z wydatków bieżących). Będzie to:

• 4,443 mld zł na system obrony powietrznej;
• 3,54 mld zł na śmigłowce wsparcia bojowego, zabezpieczenia i VIP;
• 2,096 mld zł na modernizację wojsk rakietowych i artylerii;
• 1,295 mld zł na zintegrowane systemy wsparcia dowodzenia oraz zobrazowania pola walki C4ISR;
• 1,129 mld zł na zwalczanie zagrożeń na morzu;
• 1,018 mld zł na rozpoznanie obrazowe i satelitarne Obserwator;
• 720 mln zł na modernizację wojsk pancernych i zmechanizowanych;
• 556 mln zł na symulatory i trenażery;
• 508 mln zł na samoloty wielozadaniowe F-35 Harpia;
• 259 mln zł na cyberbezpieczeństwo w ramach programu CYBER.MIL 2.0;
• 255 mln zł na zakup usługi dotyczącej pozyskania zdolności rozpoznania w oparciu o leasing bezzałogowego systemu rozpoznawczego MQ-9A;
• 214 mln zł na kołowe transportery opancerzone Rosomak;
• 113 mln zł na rozpoznanie patrolowe;
• 94 mln zł na przeciwpancerne pociski kierowane;
• 5 mln zł na indywidualne wyposażenie i uzbrojenie żołnierza Tytan.

Na zadania dotyczące modernizacji technicznej poza programami operacyjnymi planuje się w 2023 roku wydać 11,016 mld zł (czyli wspomniane 8,535 mld zł z wydatków majątkowych i 2,481 mld zł z wydatków bieżących). Będzie to:

• 8,326 mld zł na zakupy sprzętu wojskowego oraz zakupy inwestycyjne;
• 2,213 mld zł na remonty sprzętu wojskowego;
• 269 mln zł na zakupy indywidualnego uzbrojenia i wyposażenia żołnierzy.
• 139 mln zł na dotacje celowe dla uczelni wojskowych (Wojskowej Akademii Technicznej, Akademii Marynarki Wojennej, Akademii Sztuki Wojennej, Lotniczej Akademii Wojskowej i Akademii Wojsk Lądowych).
• 31 mln zł na dotacje celowe na koszty realizacji zakupów inwestycyjnych wojskowych instytutów badawczych (Wojskowego Instytutu Medycznego, Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej i Wojskowego Instytutu Techniki Pancernej i Samochodowej);
• 30 mln zł na dotacje celowe dla jednostek wojskowej służby zdrowia czyli samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, dla których MON jest organem założycielskim;
• 6 mln zł na składki na programy NATO;
• 2 mln zł na dotacje celowe dla muzeów wojskowych.

Reasumując na modernizację techniczną z budżetu planuje się w 2023 roku wydać łącznie 27,259 mld zł. Większość tej kwoty zastała ujęta w dziale 752 Obrona narodowa, w poszczególnych rozdziałach:

• 25,86 mld zł w rozdziale 75204 Centralne wsparcie;
• 1,152 mld zł w rozdziale 75280 Działalność badawczo-rozwojowa;
• 22 mln zł w rozdziale 75217 SWW;
• 18 mln zł w rozdziale 7518 SKW.

Pozostała kwota 206 mln zł została zaplanowana w innych działach budżetu:

• 139 mln zł w dziale 730 Szkolnictwo wyższe i nauka;
• 60 mln zł w dziale 851 Ochrona zdrowia;
• 6 mln zł w dziale 750 Administracja publiczna;
• 2 mln zł w dziale 921 Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego;
• 0,5 mln zł w dziale 755 Sądy wojskowe.

Planowany duży wzrost liczby żołnierzy i eksploatowanego przez nich sprzętu wojskowego wymaga coraz większych inwestycji w infrastrukturę wojskową. Na 2023 rok zaplanowaną wydanie na nią 5,447 mld zł, z tego:

• 4,791 mld zł przeznaczonych zostanie na inwestycje budowalne narodowe (w tym 208 mln zł na realizację inwestycji na rzecz Sił Zbrojnych USA w Polsce);
• 656 mln zł przeznaczonych zostanie na inwestycje w ramach uczestnictwa Polski w Programie Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w Dziedzinie Bezpieczeństwa (w tym 65 mln zł na polską składkę członkowską w tym programie i 591 mln zł na realizację zadań).

Dodatkowo z budżetu NATO Polska otrzyma 310 mln zł na inwestycje w ramach Programu Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w Dziedzinie Bezpieczeństwa. Oznacza to, iż łączny budżet tego programu w Polsce w 2023 roku wyniesie 966 mln zł (z tego 901 mln zł bezpośrednio na realizację inwestycji).

Powiększające się Siły Zbrojne RP potrzebować będą w 2023 roku coraz większej ilości środków materiałowych na swoje bieżące potrzeby oraz na rotację i może powiększanie zapasów magazynowych. W 2023 roku planuje się wydać:

• 1,887 mld zł na amunicję i materiały wybuchowe;
• 951 mln zł na przedmioty umundurowania i wyekwipowania;
• 800 mln zł na materiały pędne i smary;
• 205 mln zł na produkty żywnościowe;
• 67 mln zł na medyczne środki materiałowe.

Część z tych wydatków zostanie przeznaczona na zabezpieczenie zgłoszonych potrzeb Sił Zbrojnych USA w Polsce w ramach Umowy o wzajemnej współpracy obronnej.

Polskie wydatki budżetowe w dziale 752 Obrona Narodowa można jeszcze przeanalizować pod innymi kątami. Składają się na nie następujące grupy wydatków:

• 39,057 mld zł na wydatki majątkowe;
• 38,694 mld zł na wydatki bieżące;
• 3,977 mld zł na świadczenia pieniężne na rzecz osób fizycznych;
• 3,245 mld zł na dotacje i subwencje.

Innym podziałem jest rozbicie działu 752 na poszczególne rozdziały. W 2023 roku w ich ramach planuje się wydać:

• 33,991 mld zł na rozdział 75204 Centralne wsparcie;
• 16,749 mld zł na rozdział 75220 Zabezpieczenie wojsk;
• 12,946 mld zł na rozdział 75295 Pozostała działalność;
• 7,05 mld zł na rozdział 75201 Wojska Lądowe;
• 2,714 mld zł na rozdział 75202 Siły Powietrzne;
• 2,435 mld zł na rozdział 75222 Agencja Mienia Wojskowego;
• 1,657 mld zł na rozdział 75211 Cyberbezpieczeństwo i wsparcie kryptologiczne;
• 1,464 mld zł na rozdział 75206 Wojska Obrony Terytorialnej;
• 1,254 mld zł na rozdział 75280 Działalność badawczo-rozwojowa;
• 1,006 mld zł na rozdział 75203 Marynarka Wojenna;
• 827 mln zł na rozdział 75213 Dowodzenie i kierowanie Siłami Zbrojnymi RP;
• 599 mln zł na rozdział 75219 Wojska Specjalne;
• 469 mln zł na rozdział 75207 Żandarmeria Wojskowa;
• 482 mln zł na rozdział 75218 Służba Kontrwywiadu Wojskowego;
• 410 mln zł na rozdział 75216 Wojskowe Misje Pokojowe;
• 364 mln zł na rozdział 75224 Kwalifikacja wojskowa;
• 300 mln zł na rozdział 75217 Służba Wywiadu Wojskowego;
• 225 mln zł na rozdział 75215 Zabezpieczenie potrzeb Sił Zbrojnych realizowanych przez przedsiębiorców;
• 31 mln zł na rozdział 75208 Duszpasterstwa Wojskowe.

Największą kwotę zaplanowano w rozdziale 75204 Centralne wsparcie gdzie umieszczono większość wydatków objętych centralnymi planami rzeczowymi.

Powyższe przewidywane wydatki są wydatkami budżetowymi. Na razie nie wiadomo jakie dodatkowe środki z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych zostaną wydane w 2023 roku. Ten nowy fundusz jest w rękach Banku Gospodarstwa Krajowego i w związku z tym jego plan finansowy nie jest już załącznikiem do budżetu państwa. Drugą na razie nie wiadomą jest realna inflacja w 2023 roku, a w związku z tym jak wzrost cen wpłynie na planowane wydatki.

Do tematu polskiego budżetu obronnego na 2023 rok będziemy jeszcze wracać przy okazji dalszych etapów jego procedowania w parlamencie.