Nowa konfiguracja Patriota dla Polski. Zgoda Departamentu Stanu [AKTUALIZACJA]

Zgodnie z wydanym w piątek komunikatem agencji DSCA stosowne dokumenty przesłano do Kongresu we wtorek 14 listopada. Podkreśla się, że rząd Polski wnioskował o realizację pierwszej z dwóch faz programu zakupów systemu Patriot PAC-3+, dostosowanego do współdziałania w ramach przyszłej zintegrowanej architektury obrony powietrznej US Army (Integrated Air and Missile Defense), której elementem jest system zarządzania obroną powietrzną IBCS.

Maksymalną wartość pakietu wyceniono na 10,5 mld USD, czyli ponad 37 mld zł. Jak w każdym wypadku transakcji w systemie FMS, dokument określa maksymalne zakresy i kwoty kontraktu, realna cena może być więc znacznie niższa.

W jego ramach wyrażono zgodę na dostawę „zmodernizowanych” sensorów i komponentów, w tym czterech zestawów stacji radiolokacyjnych AN/MPQ-65, czterech stacji kontroli i kierowania ogniem systemu Patriot, takiej samej liczby systemów Radar Interface Unit (łączących radar Patriot z siecią IFCN), 18 zestawów Launcher Integration Network Kit (LINK), w tym dwóch zapasowych – przeznaczonych do łączenia wyrzutni z systemem IFCN, i szesnastu wyrzutni M903.

W skład pakietu wchodzi też 208 pocisków PAC-3 MSE (na jednej wyrzutni mieści się do 12 pocisków), jak i 11 rakiet testowych. Oprócz tego w skład pakietu wchodzą liczne elementy systemu IBCS, w tym oprogramowanie, jednostki koordynujące Engagement Operations Center w kilku wariantach (łącznie 14 jednostek), piętnaście jednostek systemu łączności nowej generacji IFCN używanego w systemie IBCS, cztery jednostki generowania energii Electrical Power Plant III, i pięć terminali systemu MIDS-LVT, przeznaczonych do łączności z systemem Link 16.  

Oprócz tego zatwierdzony przez Departament Stanu wniosek zawiera m.in. systemy łączności, wyposażenie przeznaczone do testów, sprzęt wsparcia, szkolny, części zamienne czy usługi wsparcia technicznego i logistycznego oraz realizację prac integracyjnych i testowych.

Czytaj więcej: IBCS połączy polską tarczę [WYWIAD]

Agencja DSCA podkreśla, że głównymi wykonawcami programu będą koncerny Raytheon (producent Patriotów), Lockheed Martin (dostawca rakiet PAC-3 MSE), i Northrop Grumman (odpowiedzialny za system zarządzania obroną powietrzną IBCS. „Kupujący wnioskował o (transakcje) offsetowe. Do chwili obecnej zakres porozumień offsetowych nie został określony, i będzie zdefiniowany w negocjacjach między kupującym a dostawcami” – czytamy w komunikacie.

Do notyfikacji Kongresu w komunikacie odniósł się Raytheon. Koncern przypomniał, że powiadomieni parlamentu jest "kluczowym krokiem" w procedurze FMS i może być wystosowane przez złożeniem oficjalnych ofert czy negocjacjami kontraktu: "Jak pokazuje doświadczenie Raytheona, szacunkowe koszty podawane w powiadomieniu mogą przekraczać finalny koszt zawarty w wynegocjowanym kontrakcie. Raytheon i jego partnerzy w przemyśle rozumieją wymogi budżetowe Polski i prowadząc negocjacje w ramach programu WISŁA, będą ściśle współpracowali z rządami Polski i Stanów Zjednoczonych, aby zagwarantować Polsce możliwość zakupu systemu po obopólnie akceptowalnej cenie."

Czytaj więcej: Macierewicz krytycznie o systemie zakupów. Narew z Brytyjczykami?

W komunikacie agencji DSCA bardzo wyraźnie zwraca się uwagę na fakt, że proponowana transakcja wesprze cele polityki bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych poprzez wzmocnienie zdolności członka NATO który był, i pozostaje, ważną siłą dla politycznej stabilności i rozwoju ekonomicznego w Europie. "Sprzedaż jest spójna z inicjatywami USA w celu udostępnienia kluczowym sojusznikom w regionie nowoczesnych systemów, zwiększających interoperacyjność z wojskami USA i bezpieczeństwo" - zaznaczono.

Proponowana sprzedaż zwiększy zdolności obronne Wojska Polskiego do ochrony przed nieprzyjazną agresją i (pozwoli na) ochronę sojuszników NATO, którzy często ćwiczą i operują w granicach Polski. Polska nie będzie mieć trudności z przyjęciem systemu do sił zbrojnych

Dodano, że Polska wykorzysta system Patriot do wzmocnienia zdolności obrony przeciwrakietowej, obrony integralności terytorialnej i obrony przed zagrożeniami w regionie. 

Notyfikowanie Kongresu jest ważnym krokiem na drodze do finalizacji pierwszego etapu pozyskania systemu obrony powietrznej Wisła przez Polskę. Akceptacja transakcji przez Kongres jest w zasadzie formalnością. Na przełomie listopada i grudnia powinna zostać złożona oferta rządowa Letter of Acceptance (LOA). Jej zatwierdzenie przez polskie władze będzie równoznaczne z rozpoczęciem realizacji transakcji. MON podkreśla, że w najbliższych dniach Polsce zostanie przesłany projekt umowy (draft LOA), a potem będą realizowane uzgodnienia jej treści. Ostateczna LOA zostanie przesłana do akceptacji rządowi RP.

Oznacza to, że w ciągu najbliższych dni strona polska otrzyma projekt umowy LOA (draft LOA), zawierający przedmiot umowy wraz z opisem, koszty oraz standardowe warunki sprzedaży w systemie FMS (Foreign Military Sales). Następnie rozpocznie się finałowy proces uzgadniania zapisów LOA (Line by Line Review). Dopiero uzgodniona przez obie strony umowa LOA zostanie przedstawiona do podpisania przez rząd RP.

Jak wspomniano, notyfikacja Kongresu określa maksymalną kwotę i zakres transakcji. Przykładowo, w wypadku zakupu pocisków JASSM i modernizacji myśliwców F-16 w 2014 roku, również w systemie FMS cena była niższa od notyfikowanej o około połowę. Potwierdził to wydany komunikat Ministerstwa Obrony Narodowej, odnoszący się zarówno do zakupów systemów JASSM jak i późniejszego JASSM-ER. MON zaznaczyło też, że Polska pozyskuje najnowszą wersję Patriotów, a pierwsza faza obejmuje też elementy kompletnego systemu Wisła.

Ministerstwo Obrony Narodowej posiada należyte doświadczenie w realizacji tego typu zamówień, czego przykładem mogą być procedury zakupu pocisków rakietowych JASSM oraz JASSM-ER. Ówczesna notyfikacja opiewała na kwotę 500 mln USD, natomiast w wyniku prowadzonych przez przedstawicieli MON uzgodnień ostateczna kwota umowy była blisko 48% niższa. (...) W ramach przedmiotowej procedury, strona polska zamierza pozyskać najnowszą dostępną wersję systemu Patriot. Zakup podzielony został na dwie, wzajemnie zależne fazy. Podkreślić należy, że w ramach fazy pierwszej pozyskiwane są także niektóre elementy kompletnego programu WISŁA, tj. wszystkich 8 baterii.

Do tej kwestii odniósł się również szef resortu obrony Antoni Macierewicz podczas Tweet Up MON, w trakcie którego przedstawiciele resortu informowali o planie notyfikacji Kongresu. Zaznaczył, że zgoda na sprzedaż i wcześniej złożona oferta offsetowa będą bazą do finalizacji kontraktu. Podkreślił jednocześnie, że "nie ma wymogu", aby cała propozycja została przyjęta przez stronę polską.

Z jednej strony jest strony jest to kwestia zgody na sprzedaż systemu Patriot, a z drugiej strony oferta offsetowa, z której wybierzemy te systemy, zdolności offsetowe, technologie, które są po pierwsze najbardziej konieczne polskiej armii, no i które sprawiają, że będziemy zdolni rozszerzać polskie zdolności przemysłowe i realizować to, co jest nam najbardziej potrzebne. Ale zapewne nie cała ta oferta będzie przez nas przyjęta, bo też nie ma takiego wymogu, bo to już nie są negocjacje

Minister dodał też: "Tak, jak od początku zakładaliśmy, na ten system przeznaczamy 30 mld zł. Wybierzemy te technologie offsetowe, które są niezbędne Polsce i mieszczą się w zakładamy z góry przez nas budżecie finansowym.". Zgodnie z deklaracjami przekazywanymi na początku roku, kwota 30 mld zł dotyczy dwóch etapów programu Wisła. Notyfikowana wartość za pierwszą fazę przekracza założony budżet, ale prawdopodobnie realna cena będzie znacznie niższa. 

Czytaj więcej: Program Wisła: Polska stawia na nowe rakiety i system dowodzenia [ANALIZA]

Rumuński system Patriot, obejmujący siedem jednostek ogniowych ze standardowymi dla PAC-3+ komponentami dowodzenia i łączności oraz 168 pociskami PAC-3 MSE i 56 tańszymi GEM-T został wyceniony na maksymalnie 3,9 mld USD, przy czym w tamtej transakcji nie uwzględniono offsetu. Należy jednak pamiętać, że podana w wydanym dziś komunikacie cena jest wartością maksymalną i prawdopodobnie zostanie obniżona. 

Czytaj więcej: Zbrojenie Międzymorza. Rumunia kupuje Patrioty [KOMENTARZ]

Polska jako pierwsze państwo uzyskała zgodę na dostawę baterii z systemem IBCS, stąd w notyfikacji obok standardowych elementów jak radar Patriot (AN/MPQ-65), czy pociski przechwytujące (wyłącznie PAC-3 MSE, w liczbie nieco ponad 200) znalazły się elementy IBCS - centra kontroli operacji EOC, systemy łączące radary i wyrzutnie z siecią IFCN, oprogramowanie IBCS, czy elementy łączności sieciowej IFCN. Te elementy będą bazą dla integracji polskich Patriotów z planowanym do wprowadzenia w Stanach Zjednoczonych systemem IBCS.

Czytaj więcej: Zielone światło dla polskiej tarczy. Macierewicz: „Nie więcej” niż 30 mld zł na Wisłę

W przyszłości do IBCS powinny zostać podłączone inne warstwy obrony powietrznej (system Narew, czy Homar - ten ostatni jako element służący zwalczaniu systemów uderzeniowych przeciwnika, aby uniknąć saturacji obrony przeciwrakietowej). Sam IBCS pozwala na skokowe wzmocnienie potencjału obrony powietrznej, gdyż każda z wyrzutni może korzystać z dowolnego sensora zintegrowanego z IBCS, a nie tylko z radaru własnej baterii Patriot. Amerykanie prowadzili już testy ze stacjami Sentinel, używanymi w systemie obrony krótkiego zasięgu.

Wdrożenie tego systemu, pomimo opóźnienia pozostaje podstawowym priorytetem najwyższych dowódców wojsk obrony przeciwlotniczej Stanów Zjednoczonych, a polskie baterie będą mogły bezpośrednio współdziałać z amerykańskimi systemami podłączonymi do IBCS. Jeżeli amerykańskie baterie Patriot, czy systemu krótkiego zasięgu IFPC Inc-2 I znalazłyby się w Polsce, wyrzutnie i radary działałyby w ramach jednej sieci, na zasadzie "każdy sensor, każdy pocisk". W rozmowie z Defence24.pl szef MON Antoni Macierewicz mówił niedawno o planie stworzenia polsko-amerykańskich jednostek wyposażonych w systemy Patriot i HIMARS (docelowo również ten ostatni, będący bazą dla Homara, zostanie zintegrowany z IBCS).

Czytaj więcej: Macierewicz dla Defence24.pl: Polsko-amerykańskie jednostki Patriot i HIMARS 

Polska uzyskała więc zgodę na zakup systemu Patriot w najnowocześniejszej, perspektywicznej konfiguracji i ma szansę jako pierwsza zakontraktować system obrony powietrznej, uznawany za przyszłościowy dla US Army, czy w ogóle charakteryzujący się podobnymi zdolnościami. Odbywa się to w ramach specjalnej procedury yockey waiver, na którą uzyskano już wcześniej wstępną zgodę.

Z drugiej strony, maksymalna cena za pierwszy etap - nawet jeżeli wziąć pod uwagę, że zawiera pewne elementy całego systemu Wisła - jest wysoka i jej znaczące obniżenie w negocjacjach będzie w zasadzie koniecznym warunkiem powodzenia realizacji programu, a dwie baterie nawet w tej konfiguracji trudno uznać za wystarczające zwłaszcza, że nie ma decyzji w sprawie systemu Narew. Ostateczny zakres pierwszej fazy Wisły zostanie dopiero określony, choć notyfikacja Kongresu to bardzo duży krok na drodze do wprowadzenia bardzo potrzebnych wielokanałowych systemów przeciwlotniczych nowej generacji do Wojska Polskiego. 

Czytaj więcej: IBCS na złożonym polu walki [Defence24.pl TV]