Maksymilian Dura: W Polsce jak na razie planuje się zakup dwóch różnych systemów przeciwlotniczych Wisła i Narew. W jaki sposób IBCS pozwala na połączenie tych dwóch elementów? Czy umożliwia stworzenie z nich jednego systemu obrony?

Tarik Reyes, Vice President, Missile Defence & Protective Systems Division, Northrop Grumman: Rzeczywiście, jest to możliwe. W przeszłości, w Stanach Zjednoczonych pozyskiwano zamknięte systemy, które nie mogły ze sobą „rozmawiać”. Jeden sensor, jedna wyrzutnia, jedno stanowisko dowodzenia i kontroli. Przykładem jest obecna konfiguracja systemu Patriot.

Według US Army wprowadzenie zestawu IBCS ma oznaczać zmianę sposobu funkcjonowania obrony powietrznej. 

IBCS zmienia paradygmat budowy obrony powietrznej w strukturze hierarchicznej, wokół konkretnych zestawów. Możemy zwalczać cele na krótkich i średnich odległościach, w systemie strategicznym. Założeniem jest, by zmaksymalizować zasięg określonych systemów uzbrojenia które posiadamy, dzięki wykorzystaniu informacji gromadzonej przez IBCS. Na rozpoznany obraz sytuacji powietrznej budowany przez IBCS i przekazywany (do różnych systemów – red.) na polu walki składają się również możliwości sensorów i efektorów, które nie są organicznymi dla systemu dowodzenia i kontroli C2. Nasz system dowodzenia i kontroli tworzy wspólną świadomość sytuacyjną umożliwiającą użytkownikowi podjęcie decyzji o wyborze efektora optymalnego do zlikwidowania konkretnego zagrożenia.

Taki wspólny system dowodzenia i kontroli zbiera oraz analizuje wszystkie dane, pozwalające operatorom podejmować optymalne decyzje. Żołnierze mają do dyspozycji obraz sytuacji powietrznej utworzony ze wszystkich dostępnych sensorów. Wcześniej nie było takich możliwości. I znowu weźmy jako przykład obecny system Patriot. Zestaw ten może tylko zobaczyć to, co widzi sensor systemu Patriot i może wykorzystać tylko te efektory, które są dedykowane dla tego systemu. 

IBCS działa optymalnie wykorzystując wszystkie elementy podłączone do sieci. Ich liczba może się zmieniać, ponieważ dodawanie elementów jest dość proste, w ramach zasady „Plug and Fight” („Podłącz się i walcz”). Jeżeli więc dostępny jest sensor z określoną specyficzną charakterystyką, to system dowodzenia może być wsparty również zapewnianą (przez niego – red.) informacją.

Według deklaracji producentów, coraz więcej współczesnych systemów obrony przeciwlotniczej jest budowanych w oparciu o otwartą architekturę. Czym wyróżnia się wśród nich moduł dowodzenia i kontroli IBCS? 

Jeżeli słyszymy pojęcia „otwarta architektura” lub „otwarta modułowa architektura systemowa”, należy wiedzieć wystarczająco dużo, aby móc spytać, co dokładnie kryje się pod tymi pojęciami. Zakres i poziom, na którym system jest „otwarty” może się znacząco różnić. Wielu producentów deklaruje, że ma otwarte systemy, ale trudno integrować z nimi elementy pochodzące na przykład od innych dostawców.  Nasza koncepcja jest taka, że „otwartość” jest wdrażana na już na istotnie niskim poziomie, w ramach systemu zarządzanego poprzez wspólny standard podłączenia. To wtedy można bez problemu podłączyć jakikolwiek sensor lub wyrzutnię. Byłoby to bardzo trudne dla zdecydowanej większości dotychczasowych systemów obrony powietrznej.

Chciałem podkreślić, że pierwsze strzelanie wykonane z systemem IBCS odbywało się dokładnie tak, jak działa system Patriot. Używając naszego systemu dowodzenia i kontroli, skorzystaliśmy z danych z sensorów systemu Patriot i kierowaliśmy strzelaniem rakiet PAC-2 z systemu Patriot. Realne korzyści zostały zademonstrowane w drugim udanym testowym strzelaniu rakietowym programu, w trakcie którego sensor spoza systemu Patriot przekazał wszystkie dostępne dane, wykorzystane do namierzenia zagrożenia i naprowadzenia pocisku Patriot PAC-3, w celu przeprowadzenia przechwycenia z powodzeniem. 

Wspólny standard komunikacji został opracowany przez Northrop Grumman? 

Northrop Grumman w ramach współpracy z rządem Stanów Zjednoczonych wykonał prace inżynierskie i projektowe dotyczące sposobu komunikacji wszystkich części systemu. Jednakże, wykorzystaliśmy gotowy, dostępny otwarty standard i nie tworzyliśmy nowego we własnym zakresie. Nie wchodząc w szczegóły my skorzystaliśmy z rozwiązania podobnego do systemu LINUX OS. Każda ze stron ma więc dostęp do tego, co zastosowaliśmy, a wszystko się mieści w standardach Stanów Zjednoczonych. Przy czym właścicielem IBCS jest rząd amerykański. 

Jakie ograniczenia wiążą się z zastosowaniem tego rodzaju otwartego systemu?

Ograniczenia nie wynikają z samej technologii, ale są w pewnym sensie efektem możliwości podłączenia wszystkiego co jest dostępne. Część specjalistów nie wierzy, że zdolność włączenia dowolnego sensora czy wyrzutni do IBCS jest bezpieczna. Jednakże, nie jest to prawda, gdyż system jest ciągle ulepszany, a prace są realizowane pod ścisłym nadzorem rządu Stanów Zjednoczonych. Różnica, jeżeli chodzi o IBCS polega na tym, że projektujemy konieczne elementy ochrony bezpieczeństwa i protokoły w systemie od podstaw, a nie jako dodatek, jak próbuje to czynić wielu innych w naszej branży.

Potrzebna jest zmiana podejścia do budowy systemów przeciwlotniczych? 

Tak. Przede wszystkim jeżeli chodzi o dwie dziedziny. Bezpieczeństwo oraz wiarygodność danych. Jeżeli połączymy różne sensory, to (w systemie – red.) część informacji trzeba będzie odrzucić, aby zapewnić prawidłowość i jasność wspólnego obrazu operacyjnego sieci. Jednakże, świadome zrezygnowanie z części dostarczanych informacji nie oznacza, że system jest zły. To jest bardzo podobne do standardów, jakie są wprowadzane w sieciach jeżeli chodzi o cyberbezpieczeństwo. To krytyczny komponent, na który mocno zwraca obecnie uwagę rząd USA.

Czy proponowano stronie polskiej podłączenie do IBCS zarówno elementów wchodzących w skład systemu średniego jak i krótkiego zasięgu?

Demonstrowaliśmy polskiemu Ministerstwu Obrony Narodowej że w systemie IBCS istnieje zdolność integrowania zestawów obrony powietrznej średniego i krótkiego zasięgu, jak przewidziano w programach WISŁA i NAREW. Amerykańskie wojska lądowe dążą do skonsolidowania systemów dowodzenia i kontroli różnych elementów w ramach IBCS. Strategia modernizacji Zintegrowanej Obrony Powietrznej i Przeciwrakietowej US Army polega na podłączeniu wszystkich systemów C2 do jednego, wspólnego systemu dowodzenia i kontroli, który można wykorzystać na przykład do treningu lub do tworzenia wspólnej świadomości sytuacyjnej na polu walki. 

Owszem, demonstrowaliśmy już możliwość podłączenia systemów obrony powietrzenej krótkiego zasięgu (SHORAD) do sieci IBCS: sensorów i efektorów; jak również możliwość połączenia ich z systemem średniego zasięgu. Jeżeli dysponujemy nawet trzema różnymi, oddzielnymi i odrębnymi systemami rakietowej obrony przeciwlotniczej: krótkiego, średniego i dalekiego zasięgu to przecież bardzo trudno jest prawidłowo i optymalnie rozdzielać cele do odpowiednich środków ogniowych. Z kolei oddzielne wykorzystanie trzech systemów jest nieefektywne i kosztowne.

Dla żołnierzy jest bardzo ważne, by mieli oni jeden system dowodzenia i kontroli, w którym tworzona jest jednolita świadomość sytuacyjna dla całego pola walki. Tylko w takiej sytuacji można bowiem skoordynować działania operacyjne. Poszczególne elementy systemów obrony nie powinny przeszkadzać sobie nawzajem, a współdziałać poprzez optymalne wykorzystanie dostępnych środków bojowych. Jest to osiągalne, gdy wykorzystujemy jeden system dowodzenia i kontroli, taki jak IBCS.

Czy w ramach IBCS mogą współdziałać ze sobą różne rodzaje sił zbrojnych: wojska lądowe, siły powietrzne i marynarka wojenna? 

Jednostki obrony przeciwlotniczej US Army współdziałały i nadal bardzo blisko współpracują z innymi rodzajami sił zbrojnych – marynarką wojenną (US Navy), korpusem piechoty morskiej (US Marine Corps) i siłami powietrznymi (US Air Force), jak i z partnerami koalicyjnymi. Z uwagi na to założenie, IBCS może się komunikować i dzielić danymi w ramach wielu wspólnych interfejsów, co przyczynia się do znacznie lepszego zrozumienia całego środowiska operacyjnego. 

Amerykańska marynarka wojenna tworzy inne systemy w celu wskazywania celów poza horyzontem (NIFC-CA). 

Tak to prawda. Trwają między innymi prace nad zintegrowaną obroną powietrzną US Navy. Obecnie nie ma jednak wymagań, by dokonać połączenia tych systemów, chociaż jest to możliwe i byłoby korzystne z punktu widzenia zdolności obronnych. 

Założeniem w tym zakresie jest wyłącznie wymiana świadomości sytuacyjnej, czy również rozdzielenie celów dla systemów ogniowych? 

Wszystkie rodzaje sił zbrojnych USA dzielą się obrazem sytuacji powietrznej za pośrednictwem LINK 16, tak jak NATO. Zarówno US Army, jak i US Navy dochodzą do punktu, w którym można w tym zakresie zrobić więcej, niż pozwala na to obecnie LINK 16. Jeżeli chodzi o przyszłe koncepcje takie jak połączona, zintegrowana kontrola ognia, IBCS jest przygotowany do ich wsparcia. 

Czy po wprowadzeniu w Polsce systemu średniego zasięgu Wisła wraz z IBCS będzie możliwość pozyskania jedynie wyrzutni i radarów krótkiego zasięgu, zamiast oddzielnego systemu Narew, i połączenia ich za pomocą IBCS?

Tak, ta kwestia jest w trakcie dyskusji, rozważana przez rządy Polski i Stanów Zjednoczonych. Jak mówiłem, otwarta modułowa architektura systemowa IBCS (Modular Open Systems Approach architecture) pozwala na podłączanie dowolnych efektorów (zarówno wyrzutni rakietowych, jak i środków artyleryjskich) i sensorów. Aby stworzyć wielowarstwową obronę przeciwlotniczą wystarczy dodać niezbędne komponenty, zabezpieczające jej najniższą warstwę. Zasada działania jest bowiem jednolita. Ten sposób myślenia przyjęliśmy w Stanach Zjednoczonych. To, że na początku do systemu włączamy sensory i efektory opracowane w USA nie oznacza, że rozwiązania opracowane w kraju użytkownika nie mogą być zintegrowane w ramach IBCS. To jest osiągalne dla Polski, ale stosowna decyzja zależy od polskiego rządu.

Dziękuję za rozmowę.