Armie Świata: Australijska Marynarka Wojenna [Defence24 TV]

Australia jest jednym z tych państw, które konsekwentnie realizując program modernizacji swoich sił zbrojnych, dbają również o rozwój własnego przemysłu obronnego. W ten sposób olbrzymie środki finansowe, przeznaczone na obronność w ciągu kolejnej dekady, zwiększą nie tylko zdolności australijskiej marynarki wojennej, sił powietrznych i wojsk lądowych, ale również wzmocnią rodzime firmy, dając im szanse na samodzielny rozwój w przyszłości oraz odporność na nagle pojawiające się kryzysy – w tym niemilitarne – takie jak nagłe zerwanie łańcucha dostaw, czy nawet światowa pandemia.

By zrealizować swoje plany, rząd Australii zwiększył w 2020 roju wydatki na siły zbrojne do 2 procent PKB,  co oznacza możliwość wydania w ciągu najbliższej dekady na modernizację armii ponad 270 miliardów dolarów australijskich dolarów – a więc o 70 miliardów więcej niż planowano w 2016 roku.

Znaczna część z tej puli pieniędzy zostanie przekazana na potrzeby marynarki wojennej oraz na inwestycje związane z infrastrukturą krytyczną państwa, której bardzo ważnymi elementami są porty i bazy morskie. Jest to działanie stymulowane przede wszystkim przez coraz bardziej agresywną politykę Chin i chińskie zbrojenia, obejmujące często rozwój zupełnie nowych środków i technologii, takich jak: uzbrojenie hipersoniczne, bojowe systemy satelitarne, broń energetyczna, systemy walki elektronicznej, a nawet … broń biologiczna.

Odpowiedzią na to ma być m.in. silna i nowoczesna, australijska marynarka wojenna. Już obecnie zalicza się ona do najnowocześniejszej w rejonie Oceanu Indyjskiego. Australijskie siły morskie składają się obecnie z 46 okrętów i służy w nich około 14000 osób.

Dowódca w stopniu wiceadmirała kieruje podległymi mu siłami za pomocą sztabu marynarki wojennej który ma swoją siedzibę w Canberze. Sztab ten spełnia rolę koordynatora i łącznika pomiędzy Departamentem Obrony oraz dwoma podległymi mu dowództwami:

• Dowództwem Floty (Fleet Command) - kierowanym przez kontradmirała, które odpowiada za codzienne dowodzenie i utrzymywanie sił w gotowości do prowadzenie operacji po podporządkowaniu pod Dowództwo Operacji Połączonych;
• Oraz Dowództwem Strategicznym Marynarki Wojennej (Navy Strategic Command) – kierowanym przez kontradmirała, które jest ośrodkiem administracyjnym zabezpieczającym potrzeby logistyczne niezbędne dla szkolenia i wykonywania zadań.

Dowództwo Floty ma obecnie pod sobą cztery mniejsze dowództwa

 zarządzające działaniem:

• Floty bojowych okrętów nawodnych;
• Floty okrętów podwodnych;
• Sił pomocniczych: przeciwminowych, hydrograficznych, meteorologicznych, patrolowych, i nurkowych.
• Lotnictwa morskiego;

W skład floty podwodnej wchodzi obecnie sześć konwencjonalnych okrętów podwodnych typu Collins. Są to jednostki wprowadzone do służby w latach 1996-2003, o wyporności w zanurzeniu 3400 ton oraz uzbrojone w torpedy i rakiety przeciwokrętowe Harpoon.

 Trzon floty nawodnej stanowią:

• dwa nowe okręty śmigłowcowe – doki typu Canberra o wyporności 27000 ton (przyjęte do marynarki wojennej w latach 2014-2015);
• trzy nowe niszczyciele przeciwlotnicze klasy AEGIS typu Hobart o wyporności 7700 ton (przyjęte w latach 2017-2020)
• i osiem fregat rakietowych typu Anzac o wyporności 4000 ton (przyjmowanych w latach 1996-2006).

Siły wspomagające obejmują m.in.:

• Trzynaście okrętów patrolowych typu Armidale wybudowanych w latach 2005-2008,
• cztery niszczyciele min typu Huon z lat 1999-2003,
• dwa okręty hydrograficzne typu Leeuwin wprowadzone w 2000 roku,
• cztery okręty hydrograficzne typu Paluma wprowadzone w latach 1989 -1990,
• oraz ex-brytyjski duży okręt transportowy-dok typy Bay o wyporności 17800 ton z 2006 roku sprzedany australijskiej marynarce wojennej w 2011 roku.

W przypadku lotnictwa morskiego, Australia ograniczyła je głównie do:

• dwóch operacyjnych eskadr śmigłowców (z których jedna specjalizuje się w zwalczaniu okrętów nawodnych i podwodnych, a jedna w zadaniach transportowo - łącznikowych);
• dwóch eskadr szkoleniowych
• oraz jednej eskadry eksperymentalnej.

Nie oznacza to wcale, że australijska marynarka wojenna nie posiada lotniczego systemu rozpoznania dalekiego zasięgu. Morskie lotnictwo patrolowe wchodzie jednak organizacyjnie w skład australijskich sił powietrznych. Obecnie opiera się ono głównie na dwóch starych samolotach MPA typu AP-3C „Orion” oraz dwunastu nowej generacji samolotów patrolowych P-8A „Poseidon”.

 Liczba Poseidonów ma być jednak zwiększona do piętnastu, a dodatkowym wzmocnieniem będzie wprowadzenie w przyszłości sześciu bezzałogowych aparatów latających MQ-4C „Triton” (których budowa w Stanach Zjednoczonych dla Australii już się rozpoczęła).

Jak widać, zarówno morskie lotnictwo patrolowe  jak i siły okrętowe są stosunkowo nowe, co w przypadku głównych okrętów przekłada się na wiek nie większy niż dwadzieścia pięć lat. Pomimo tego ujawniony w 2017 roku plan modernizacji australijskich sił morskich zakłada przeznaczenie na ten cel ponad 89 miliardów dolarów australijskich i budowę co najmniej pięćdziesięciu czterech nowych jednostek pływających. Zgodnie z generalną polityką zakładał on nie tylko wprowadzenie nowych okrętów, ale również modernizację własnego przemysłu stoczniowego i ośrodków badawczych we współpracy z podmiotami zagranicznymi.

W planie modernizacji australijskich sił morskich zaplanowano zbudowanie siłami własnych stoczni w najbliższych dwóch dekadach czterech rodzajów okrętów:

• dwunastu okrętów podwodnych z napędem diesel-elektrycznym w ramach program SEA 1000;
• dziewięciu fregat wielozadaniowych w ramach programu SEA 5000;
• dwunastu pełnomorskich okrętów patrolowych w ramach programu SEA 1180;
• oraz dziewiętnastu przybrzeżnych jednostek patrolowych Pacific w ramach program SEA 3036.

Budowa nowych okrętów podwodnych ma się rozpocząć w 2023 r., głównie w oparciu o stocznię Osborne koło Adelajdy w południowo-wschodniej Australii. W stoczni tej w 2018 r. zaczęła się również budowa pełnomorskich okrętów patrolowych typu Arafura, którą po rozpoczęciu programu fregat w 2020 r. przeniesiono do stoczni Austal w Henderson w zachodniej Australii, gdzie zresztą później ma ruszyć produkcja jednostek patrolowych Pacific.

By zrealizować te plany zakłada się wydanie 1,3 miliarda dolarów na modernizację zakładów stoczniowych w Osborne i Henderson. W ramach tych środków będą tam zbudowane nie tylko nowe dźwigi, nabrzeża i hale, ale przede wszystkim zostanie tam podwojona lub nawet potrojona liczby miejsc pracy – do 15 000 osób pracujących przy programach okrętowych – w tym w zakładach kooperujących. W tym celu otworzono nawet specjalną szkołę dla pracowników stoczniowych oraz Centrum Rozwoju Zdolności Przemysłu Obronnego w Adelajdzie.

Cechą charakterystyczną praktycznie wszystkich, najnowszych, australijskich programów okrętowych jest i realizowanie ich we współpracy z zewnętrznymi podmiotami stoczniowymi. Tak było wcześniej, czego przykładem są:

• Okręty podwodne typu Collins, które powstały więc dzięki współpracy ze szwedzką stocznią Kockums (obecnie wchodzącą w skład koncernu Saab).
• Dwa okręty śmigłowcowe – doki typu Canberra oraz trzy niszczyciele przeciwlotnicze klasy AEGIS typu Hobart zbudowane dzięki transferowi technologii z hiszpańskiej stoczni Navantia.
• osiem fregat rakietowych typu Anzac, które są tak naprawdę dopracowanym pod australijskie wymagania projektem MEKO 200 niemieckiej stoczni Blohm+Voss,
• oraz cztery niszczyciele min typu Huon czyli projekt okrętów przeciwminowych typu Gaeta włoskiej stoczni Intermarine SpA.

W podobny sposób mają być realizowane cztery kolejne programy okrętowe. 15 listopada 2018 r. w stoczni ASC w Adelaidzie rozpoczęto budowę pierwszego z dwunastu pełnomorskich patrolowców typu Arafura. W przetargu ogłoszonym przez australijską marynarkę wojenną wygrał projekt PV80 niemieckiej stoczni Lürssen.

 Dzięki temu w Australii mają zostać zbudowane wielozadaniowe jednostki pływające o długości 80 m i wyporności około 1640 ton, zdolne do wykonywania misji realizowanych obecnie przez 24 okręty aż czterech różnych klas i typów:

• patrolowce typu Armidale;
• niszczyciele min typu Huon;
• okręty hydrograficzne typu Leeuwin;
• i okręty hydrograficzne typu Paluma.

Program oszacowany na około 4 miliardy dolarów australijskich zakłada wprowadzenie pierwszego patrolowca już w 2021 roku. Stałe uzbrojenie okrętów typu Arafura będzie się składało tylko z armaty kalibru 40 mm i dwóch ciężkich karabinów maszynowych kalibru 12,7 mm. Ważnymi elementami stałego wyposażenia mają być jednak także:

• aż trzy abordażowo-inspekcyjne łodzie motorowe RHIB (w tym jedna opuszczana ze slipu rufowego);
• lądowisko dla śmigłowca lub dronów;
• dwa kontenery zadaniowe;
• dodatkowe miejsce dla ponad 60 osób personelu specjalistycznego (poza stałą załogą liczącą 40 osób).

Kolejnym programem modernizacyjnym australijskiej marynarki wojennej jest program budowy fregat typu Hunter, którego realizację zlecono koncernowi BAE Systems. Kontrakt o wartości około 35 miliardów dolarów australijskich jest dla Australii bardzo ważny, i to z kilku powodów.

Po pierwsze wynika z szacunków, że na obszarze Indo-Pacyficznym do 2030 roku będzie działała połowa światowych okrętów podwodnych. Tymczasem od dawna wiadomo, że to właśnie fregaty są jednym z najskuteczniejszych środków do ich zwalczania.

Program fregat jest również ważny ze względu na kondycję własnego przemysłu. Nowe fregaty powstaną w spółce ASC Shipbuilding w stoczni w Osborne. Jest to państwowa firma, która na czas budowy okrętów stanie się spółką zależną BAE Systems. Dzięki temu Brytyjczycy będą mogli planować i odpowiadać za program – ale realizowany przez australijskich pracowników i tworzący australijskie miejsca pracy. Rząd Australii cały czas będzie zachowywał przy tym pakiet kontrolny w spółce, a po zakończeniu budowy stanie się ponownie właścicielem kompletnego pakietu akcji.

Dzięki temu w kraju zostanie utrzymany odpowiedni potencjał, złożony z pracowników i odpowiedniego wyposażenia, ale też (a może przede wszystkim) zachowane zostaną prawa własności intelektualnej.

Program już ruszył w grudniu 2020 roku w stoczni Osborne w Australii Południowej, w której zorganizowano uroczystość cięcia blach pod pięć reprezentatywnych modułów fregaty. W sumie Australijczycy zamierzają u siebie zbudować dziewięć takich jednostek w oparciu o projekt brytyjskiego okrętu Global Combat Ship koncernu BAE Systems. Projekt ten wcześniej posłużył jako baza do budowy fregat typu 26 dla Royal Navy i Surface Combatant dla Kanady.

Australia zakłada tutaj ścisłą współpracę operacyjną i szkoleniową z brytyjską oraz kanadyjską marynarką wojenną. Siły morskie tych trzech państw wybrały bowiem ten sam wariant fregaty GCS wyspecjalizowanej w zwalczaniu okrętów podwodnych. Udział przemysłowy firm australijskich w tym programie ma wynieść około 65-70 proc. Wybór będzie duży, ponieważ chęć uczestniczenia w tych pracach zgłosiło prawie 1400 miejscowych przedsiębiorstw.

Największym przedsięwzięciem morskim australijskiego ministerstwa obrony jest jednak budowa w Australii dwunastu konwencjonalnych okrętów podwodnych. W tym celu, pod koniec 2016 roku, rządy Australii i Francji podpisały umowę międzyrządową, a w 2019 roku kontrakt z francuskim koncernem Naval Group o wartości około 50 miliardów dolarów australijskich.

Zakłada on budowę w australijskich stoczniach dwunastu konwencjonalnych okrętów podwodnych typu Attack z napędem niezależnym od powietrza. Zostaną one zaprojektowane na bazie atomowego, uderzeniowego okrętu podwodnego typu Barracuda, produkowanego przez francuski koncern Naval Group dla Marine nationale.

Australijski rząd zobowiązał się do maksymalizacji udziału krajowego przemysłu. Projekt pozwoli utworzyć i następnie utrzymać średniorocznie 2,8 tys. miejsc pracy. Francuzi zobowiązali się przy tym do transferu zarówno wiedzy: „know-how”, jak i „know-why” (czyli „wiedzieć jak” i „wiedzieć dlaczego”). Przewiduje się, że dostawa pierwszej australijskiej Barracudy nastąpi tuż po 2030 roku, a więc kiedy najstarszy Collins nie będzie miał nie więcej niż 35 lat.

Działania realizowane przez australijską marynarkę wojenną mogą być wzorem dla wielu innych, również mniejszych państw. Widoczna u Australijczyków konsekwencja w realizacji programów jest bowiem gwarancją, że:

• średni wiek okrętów nie spadnie poniżej dwudziestu lat;
• procent nowoczesnego sprzętu będzie zawsze na wysokim poziomie;
• załogi okrętów będą cały czas szkolone i będą dumne z wykonywanej przez siebie pracy;
• przemysł nie będzie musiał zmniejszać zatrudnienia…
• a własne ośrodki badawcze będą miały możliwość rozwijania się w oparciu o technologię i wiedzę pozyskane z zagranicy.