Zielone światło dla zwiększenia budżetu obronnego. Kownacki: Chcemy, by polska armia się rozwijała, miała najlepszy sprzęt

Zgodnie z nowelą przyjętą zdecydowaną większością głosów przez posłów w ubiegłym tygodniu, wydatki na obronność mają w 2018 r. wynieść co najmniej 2 proc. PKB roku bieżącego, w roku 2020 wzrosnąć do 2,1 proc. PKB, a docelowo - do minimum 2,5 proc. PKB w 2030 r. 

Wiąże się to z ustaleniami państw NATO, podjętymi na szczycie w Newport w 2014 r., a potwierdzonymi w 2016 r. na szczycie w Warszawie, wcześniejszymi deklaracjami rządu i prezydenta o zwiększeniu wydatków obronnych do 2 proc. PKB (liczonych wg metodologii NATO, tj. w odniesieniu do budżetu roku bieżącego), jak i założeniami Strategicznego Przeglądu Obronnego. W przyjętej w lutym br. przez rząd Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju zakładano zwiększenie wydatków obronnych do 2,2 proc. PKB roku bieżącego do 2020 roku i 2,5 proc. PKB roku bieżącego do roku 2030.

"2 proc. PKB liczone do danego roku planistycznego. To dopiero jest realizacja postanowień szczytu w Newport, to jest dopiero realizacja naszych zobowiązań sojuszniczych, to dopiero pozwoli zaplanować tak budżet, żeby nie było problemów z realizowaniem tych 2 proc." - mówił sekretarz stanu w MON Bartosz Kownacki. Dodał, że w poprzednich latach trzeba było prosić ministra finansów o dodatkowe pieniądze, by móc realizować NATO-wskie zobowiązanie 2 proc. PKB. "Teraz od roku 2018 nie będzie takiego problemu w sensie formalno-prawnym. Jest to zwiększenie wydatków na obronność o 2 miliardy złotych, liczone rok do roku" - zaznaczył.

Wiceszef MON Bartosz Kownacki, który w imieniu resortu przedstawiał senatorom ustawę podkreślił, że to, iż zapisano w niej, że w 2018 r., wydatki na obronność mają wynieść co najmniej 2 proc. PKB jest "dla ministra obrony narodowej rzeczą niesamowicie ważną".

Ustawa ma szczególne znaczenie, jeśli chodzi o bezpieczeństwo państwa polskiego.

Wiceszef MON zauważył, że "jest szansa, żeby Polska po raz pierwszy od 30 lat była w stanie bronić się samodzielnie do czasu wsparcia przez naszych sojuszników". "Chcemy modernizować polską armię. Chcemy, by polska armia się rozwijała, miała najlepszy sprzęt" - mówił wiceminister.

Również senator Bogdan Klich (PO), były minister obrony narodowej mówił, że "dobrze, iż w budżecie są środki, by zwiększyć wydatki na obronność kiedy mamy do czynienia z pogarszającą się sytuacją w naszym otoczeniu". Jako największe zagrożenie wskazał Federację Rosyjską.

Obawy senatorów PO wzbudził jednakże fakt, że z art. 3 ust. 2 Ustawy o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej znika zapis mówiący, że spośród stanowisk etatowych żołnierzy nie więcej niż 1/3 [przeznacza się] dla oficerów. Zdaniem opozycji rezygnacja z tego ograniczenia może prowadzić do zaburzenia właściwej konstrukcji struktury dowódczej Sił Zbrojnych RP.

Jedyna zmiana, przegłosowana przez członków senackiej komisji obrony przed skierowaniem noweli ustawy pod obrady senatu dotyczy przyszłego brzmienia art. 3. ust. 2 Ustawy o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Komisja poparła mianowicie poprawkę przewodniczącego, Jarosława Rusieckiego, który wnioskował, by wskazanemu zapisowi nadać brzmienie: W ramach liczby stanowisk, o których mowa w ust. 1, nie więcej niż sto pięćdziesiąt tysięcy przeznacza się dla żołnierzy zawodowych. Tekst nowelizacji, przyjęty wcześniej przez sejm, mówił w tym miejscu o 130 tys. etatów.

Czytaj więcej: Budżetowy plan MON w Sejmie. Poprawki Rady Ministrów

Ważnym elementem procedowanej nowelizacji jest zwiększenie – z 25 proc. do 33 proc. wartości zamówienia – maksymalnej wysokości zaliczek, które ministerstwo może udzielać, zamawiając uzbrojenie i sprzęt wojskowy. W założeniu ma to m.in. umożliwić przyśpieszenie procesu modernizacji technicznej armii. Jak tłumaczył wiceminister Kownacki, chodzi o uwolnienie polskich podmiotów, dostarczających sprzęt dla armii, od konieczności posiłkowania się komercyjnymi kredytami, których koszt musiałoby i tak, w ostatecznym rozrachunku, pokryć ministerstwo obrony.

Koszt pieniądza pozyskanego przez państwo polskie jest niższy, aniżeli koszt pieniądza pozyskanego na rynku. Ostatecznie przecież płatnikiem byłoby i tak Ministerstwo Obrony Narodowej, bo oferent, czyli Polska Grupa Zbrojeniowa, czy jakakolwiek inna firma wliczy sobie cenę zaciągniętego kredytu w koszt produktu, który dostarcza polskiej armii. Nie ma "darmowych obiadów" (...) W związku z tym nieznaczne zwiększenie zaliczek przy tak dużych projektach modernizacyjnych jak chociażby Homar, później Narew, i inne programy realizowane przy udziale polskiej armii; pozwoli pozyskać pewne systemy od poddostawców bez obciążania dodatkowego i tak nadwyrężonej, bo dopiero tworzącej się PGZ, czy innych przedsiębiorstw prywatnych, które biorą udział w tych postępowaniach.

Zwiększenie wydatków obronnych ma umożliwić reorganizację struktury i systemu dowodzenia sił zbrojnych i przyspieszyć modernizację "przy aktywnym zaangażowaniu polskiego przemysłu obronnego". Zwiększenie stanu etatowego sił zbrojnych wiąże się z formowaniem Wojsk Obrony Terytorialnej, które docelowo mają liczyć ponad 50 tys. osób. 

Według rządowych szacunków dołączonych do projektu, zmiana przepisów spowoduje wzrost wydatków obronnych o ok. 111,5 mld zł w ciągu 10 lat. Pierwotnie, w opublikowanej 21 kwietnia wersji projektu MON szacowało wzrost wydatków w ciągu 10 lat na 117,2 mld zł. Jednak 26 czerwca, dzień przed przyjęciem projektu przez rząd resort zaproponował autopoprawkę zmniejszającą tempo wzrostu wydatków obronnych o 0,1 proc. PKB w 2019 r. (pierwotnie projekt przewidywał minimum 2,1 proc. PKB). Natomiast wersja projektu przesłana przez rząd do Sejmu (i przyjęta przez Sejm) zawiera jeszcze jedną analogiczną zmianę - w 2020 r. wydatki obronne mają wynieść co najmniej 2,1 proc. PKB, a nie jak pierwotnie chciało MON - 2,2 proc. PKB.

Czytaj więcej: Mamy ustawę Komorowskiego-Macierewicza. Wydatki obronne mają być wyższe [KOMENTARZ]

PAP/PZ