MON: Będzie nowa amunicja do Twardych. Zmiana planu na bazie SPO?

W komunikacie MON podkreśla się, że podjęte decyzje pozwolą „w ciągu kilkunastu miesięcy” uzupełnić brakujące zapasy amunicji, aby czołgi starszej generacji (PT-91 Twardy i T-72M1) mogły stanowić realne wsparcie dla wozów Leopard 2A4 i 2A5. Rzeczniczka resortu mjr Anna Pęzioł-Wójtowicz zaznaczyła, że „trwają prace nad produkcją czołgu nowej generacji.”.

Resort obrony wydał komunikat w następstwie publikacji artykułu przez tvn24.pl, opisującego obecny stan zapasów amunicji dla czołgów T-72M1 i PT-91 Twardy. Obecnie zdecydowana większość amunicji przeciwpancernej (podkalibrowej) to pociski oparte na konstrukcji sowieckiej, starszej generacji.

Oznacza to, że ich zdolności odbiegają również od amunicji, używanej w ZSRR w latach 80. XX. Te pociski w zasadzie nie są też zdolne do przebijania przednich pancerzy rosyjskich czołgów T-72B, nie mówiąc o nowszych konstrukcjach. Kilkanaście lat temu wprowadzono do Wojska Polskiego niewielką partię (do 2 tys. pocisków) nowszej amunicji o znacznie wyższych parametrach, bazującej na transferze technologii z Izraela, jednak z różnych powodów jej zakupów zaprzestano.

MON przez wiele lat nie podejmował działań w celu poprawy tej sytuacji, pomimo że wykorzystanie tej amunicji w dużym stopniu ogranicza zdolności czołgów, stanowiących de facto większość wyposażenia Wojska Polskiego. Utrudnia ona bowiem walkę nie tylko z czołgami wyposażonymi w „ciężkie” pancerze reaktywne, ale ze zdecydowaną większością pojazdów znajdujących się na wyposażeniu rosyjskiej armii, również niezmodernizowanymi w ostatnich latach.

MON twierdzi też: „Opisywane działania mają na celu jak najszybszą naprawę zaniedbań rządów PO-PSL oraz fatalnych decyzji z lat 2001-2005, gdy zrezygnowano z modernizacji polskich czołgów.” Zakup amunicji podkalibrowej do T-72/PT-91 niemal na pewno nie znalazł się w oryginalnym Planie Modernizacji Technicznej. W drugiej połowie 2014 roku Inspektorat Uzbrojenia poinformował Defence24.pl: "IU nie prowadzi działań w zakresie pozyskania nowej amunicji podkalibrowej do PT-91".

Przez lata obecny stan, w którym Wojsko Polskie dysponowało tylko minimalnym zapasem w miarę nowoczesnej amunicji był akceptowany, a sama modernizacja zaniedbywana. Warto przypomnieć, że pierwotny plan modernizacji armii na lata 2001-2006 zakładał oprócz zakupu dwóch partii czołgów Leopard 2 (mowa była o drugiej partii „jakościowo nowych czołgów”), modernizację czołgów T-72 z wykorzystaniem technologii czołgów Leopard 2 (tzw. leopardyzacja). W programie na lata 2001-2006 obok dokończenia modernizacji do standardu PT-91 zakładano pozyskanie jednego batalionu głęboko zmodernizowanych T-72M1. A kolejne czołgi miały trafić do armii w następnych latach.

Czytaj więcej: Ambitne plany MON. Koncepcja Obronna przełomem ilościowym i jakościowym? [ANALIZA]

Ostatecznie jednak z „leopardyzacji” zrezygnowano (program ten był uznawany za trudny w realizacji, także z przyczyn technicznych). Jednocześnie jednak nie podjęto zakupu drugiej partii czołgów Leopard 2 (do tej koncepcji wrócono dopiero po paru latach, czego efektem było pozyskanie wozów Leopard 2A5 w 2013 roku), zaprzestano też modernizacji do standardu PT-91 – i zakupów nowego typu amunicji.

Decydenci w zasadzie zgodzili się więc na to, aby – do czasu wprowadzenia generacyjnie nowego pojazdu – modernizacja polskiej floty pancernej była oparta najpierw o jedną, następnie o dwie partie Leopardów. Gdyby zakup drugiej partii został planowo i terminowo zrealizowany, wycofywane z Bundeswehry na początku obecnej dekady Leopardy 2A5 mogłyby trafić do Wojska Polskiego jako trzecia transza, pozwalając na niemal pełne zastąpienie niezmodernizowanych T-72M1 przy obecnych strukturach. Jednocześnie modernizacja polskich wojsk pancernych odbywała się to w zasadzie bez rozszerzania zdolności PT-91 (poza instalacją kamer KLW-1 Asteria) i T-72. A program Gepard, w wyniku którego miał powstać następca T-72, został niedawno anulowany, z uwagi na przyjęcie błędnych założeń.

MON określił zawarte w artykule tvn24.pl informacje jako „nieprawdziwe”. Obecne kierownictwo resortu podjęło jednak decyzję o modernizacji T-72 i PT-91 dopiero relatywnie niedawno.

W połowie ubiegłego roku resort, opierając się zapewne na modyfikowanym, pierwotnym PMT nie planował jeszcze modernizacji. W odpowiedzi na poselską interpelację z 4 lipca 2016 roku sekretarz stanu w MON Bartosz Kownacki stwierdził: „Ponadto informuję, że modernizacja rodziny czołgów T-72/PT-91 nie jest planowana, podobnie jak wymiana 125 mm armat 2A46 zamontowanych na czołgach PT-91.” (…) ”Odpowiadając na pytanie dotyczącego ewentualnego zakupu amunicji przeciwpancernej 125 mm informuję, że jednym z założeń modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP jest wycofanie sprzętu „poradzieckiego” i zastąpienie go nową generacją uzbrojenia kompatybilną z nowoczesną amunicją wykorzystywaną w NATO. Tym samym nie planuje się zakupu amunicji przeciwpancernej o kalibrze 125 mm.”.

Czołgi T-72 i PT-91 miały być zastąpione przez pojazdy typu Gepard, ale jak wiadomo zdecydowano o jego zamknięciu (z uwagi na błędne założenia) i zastąpiony programem czołgu nowej generacji, ale terminy zakładane pierwotnie w programie Gepard były w zasadzie nierealne. Z kolei w marcu br. szef Inspektoratu Uzbrojenia płk Dariusz Pluta stwierdził w wywiadzie dla Defence24.pl: "W przypadku wprowadzenia przez organy planujące  nowych zadań dotyczących m. in. pozyskania amunicji 125 mm nowego typu, Inspektorat Uzbrojenia będzie je realizował."

Czytaj więcej: Polska nie opuszcza poprzeczki dla tarczy antyrakietowej. Szef Inspektoratu Uzbrojenia dla Defence24 o priorytetach modernizacji 

Decyzja o planie modernizacji T-72 i PT-91 została upubliczniona przy okazji prezentacji Koncepcji Obronnej RP (jawnej części SPO). Obecnie MON ujawnił, że częścią programu będzie pozyskanie nowej amunicji do tych czołgów. Niedawno podsekretarz stanu w MON Tomasz Szatkowski poinformował w wywiadzie dla Defence24.pl, że Polska poszukuje też możliwości zakupu używanych czołgów Leopard 2, co miałoby wzmocnić pancerny potencjał jeszcze zanim zostanie opracowany nowy czołg.

Według Koncepcji Obronnej RP ten ostatni program jest widziany jako pole do współpracy międzynarodowej. Jedną z propozycji jest nowy pojazd, który ma zastąpić Leopardy 2 w Niemczech i wozy Leclerc we Francji. Prawdopodobnie wejdzie on do służby dopiero około 2030 roku. Do tego czasu konieczne jest więc utrzymywanie zdolności floty polskich czołgów.

Czytaj więcej: Weimarski Trójkąt Pancerny? Projekt Leopard 3 szansą dla polskiego przemysłu zbrojeniowego [ANALIZA]

Obok kwestii amunicji do T-72/PT-91 należy też zwrócić uwagę na konieczność pozyskania nowych pocisków do czołgów Leopard 2. Wozy w wersji 2A4 zostaną dostosowane do użycia pocisków o wyższych parametrach w ramach programu Leopard 2PL. Według dostępnych informacji wstępne prace w tym celu są prowadzone, zarówno w kierunku samodzielnego opracowania takiej amunicji, jak i pozyskania jej we współpracy z partnerem przemysłowym (Niemcy).

Czytaj więcej: Amunicyjno-artyleryjska karuzela w Sejmie. Prace nad pociskami dla Raka, Kraba, Leopardów…

W tym świetle decyzja o pozyskaniu nowej amunicji do czołgów konstrukcji posowieckiej jest słuszna, choć została podjęta dosyć późno. Wdrożenie Strategicznego Przeglądu Obronnego może być ostatnią szansą na przyjęcie całościowego podejścia do modernizacji polskiej armii, tak aby podnosić potencjał bojowy wszystkich, a nie tylko wybranych jednostek. Sytuacja związana z amunicją do T-72 i PT-91 jest jednym z wielu efektów wcześniejszego, fragmentarycznego podejścia do modernizacji.