Caesar i Brutus wśród kandydatów na przyszłą artylerię US Army [KOMENTARZ]

Opublikowane 8 lipca przez U.S. Army Contracting Command – New Jersey zapytanie ofertowe przewiduje ocenę samobieżnych, kołowych 155 mm systemów artyleryjskich pod kątem przyszłych wymagań amerykańskiej armii. Mają one zostać pozyskane w ramach pilnej potrzeby dla U.S. Army Europe. Celem jest zwiększenie mobilności artylerii działającej w ramach brygad zmotoryzowanych na KTO Stryker (Stryker Brigade Combat Team), która obecnie wykorzystuje holowane haubice 155 mm typu M777.

Amerykańska armia nie dysponuje obecnie żadnymi samobieżnymi haubicami na podwoziu kołowym, opierając się w kwestii artylerii lufowej całkowicie na kolejnych modernizacjach samobieżnych M109 Paladin lub ciągnionych haubicach przeznaczonych przede wszystkim dla formacji aeromobilnych i powietrznodesantowych. Potrzeby Stryker BCT mających być formacjami wysokomobilnymi wymuszają nowe rozwiązanie. Ze względu na presję czasu zdecydowano się na poszukiwanie wśród istniejących systemów na podwoziach kołowych w układzie 6x6 lub 8x8.

Do walki w procesie weryfikacji i testów, otwierających drogę do lukratywnego kontraktu, a potencjalnie dostaw dla kolejnych amerykańskich formacji, stają w większości oferenci europejscy, mający doświadczenie z systemami na podwoziu kołowym. Zapewniają one wysoką mobilność i dużą szybkość oraz cenę zakupu oraz koszty eksploatacji znacznie niższe niż systemy gąsienicowe. Sprawdzają się szczególnie na teatrze działań takim jak Europa, a więc posiadającym gęstą sieć dróg w obszarze potencjalnego konfliktu. Testy zaplanowane na przyszły rok w USA, na poligonie Yuma w Arizonie, maja stanowić podstawę dla udzielenia kontraktu w drugiej połowie 2021 roku. Jedynym amerykańskim oferentem jest AM General. Do walki zgłosiły się również: brytyjski BAE Systems, niemieckie Rheinmetall i KMW, izraelski Elbit Systems, włoski Leonardo oraz francuski Nexter.

Amerykański Brutus

Amerykański koncern AM General zaoferował relatywnie proste rozwiązanie jakim jest system Brutus, czyli 155 mm haubica zainstalowana na ciężarówce M1083 FMTV. Została ona wyposażona w hydrauliczny system osłabiający odrzut „soft recoil”, podobny do użytego w systemie Humvee Hawkeye 105mm. Zaletą tego rozwiązania jest z pewnością zastosowanie powszechnie stosowanego w U.S. Army podwozia, jednak na tle konkurentów całość wygląda nieco „skromnie”.

Francuski Caesar

Nexter Caesar to obecnie jeden z popularniejszych spośród proponowanych systemów, przede wszystkim przez głównego użytkownika jakim jest armia francuska. Wykorzystuje ona wariant na podwoziu 6x6, który wspiera m.in. siły działające w Sahelu. Z różnych wersji Caesara korzystają również siły zbrojne Danii, Indonezji, Tajlandii i Arabii Saudyjskiej. Część z tych systemów wykorzystuje podwozie 8x8 Tatra, które zostanie też wykorzystane w wersji, której zakup negocjują Czechy. Pojazd posiada nowoczesny system kierowania ogniem i półautomatyczny system ładowania, który znacznie ułatwia obsługę.

Izraelski ATMOS

Firma Elbit Systems z Izraela ma w swojej ofercie podobny pod względem założeń i możliwości system artyleryjski ATMOS dostępny w wersjach 6x6 i 8x8. Znalazł się on na uzbrojeniu sił zbrojnych niemal 10 krajów, spośród których część prowadzi lub prowadziła działania wojenne i sprawdziła system w warunkach realnego konfliktu. Użytkownicy to oprócz Izraela m. in. Azerbejdżan, Tajlandia, Uganda czy Rwanda. Trzeba jednak przyznać, że większość z nich eksploatuje zaledwie po kilka egzemplarzy ATMOSów. Ich zaletą jest duża mobilność i czas od zatrzymania od oddania pierwszego strzału poniżej 2 minut.  

Brytyjski Archer

Koncern BAE Systems, który dostarcza U.S. Army haubice holowane 155 mm typu M777 wystartował w programie z systemem artyleryjskim Archer, który znajduje się na uzbrojeniu szwedzkiej armii. Jest to w pełni zautomatyzowana, samobieżna haubica kalibru 155 mm na podwoziu 6x6 z opancerzoną kabiną. Zaletą tego systemu jest oprócz dobrych osiągów i automatu ładującego pełna kompatybilność z amunicją przeciwpancerną BONUS oraz pociskami o podniesionej donośności Excalibur. Zarónwo BONUS jak i Excalibur są produkowane przez BAE Systems i znajdują się na wyposażeniu U.S. Army.

Niemieckie systemy modułowe

Niemieckie koncerny Rheinmetall i KMW nie ogłosiły z jakimi rozwiązaniami wystartują w amerykańskim programie, dysponują one jednak już pewnymi dopracowanymi rozwiązaniami, które jak dotąd nie zostały wdrożone do służby. Jest to przede wszystkim Artillery Gun Module (AGM, Artillerie-Geschütz-Modul), czyli system bazujący na rozwiązaniach gąsienicowego systemu PzH2000, ale przeznaczony do lżejszych aplikacji. Jest to wieża mieszcząca całościowy kompletny system, która może zostać posadowiona na różnego typu podwoziach. Powstał wariant wykorzystujący jako bazę opancerzony transporter kołowy Boxer (Boxer RCH - Remotely Controlled Howitzer), ale również wersja na ciężarowym podwoziu IVECO. Zasadniczą zaletą jest z pewnością duża autonomia i addytywność tego systemu, który może zostać zaoferowany z amunicja koncernu Rheinmetall.

Włoski eksperyment

Również koncern Leonardo nie upublicznił jeszcze informacji o oferowanym rozwiązaniu, jednak najbardziej prawdopodobne wydaje się rozwiązanie oparte na Centauro 155/39LW, czyli zaprezentowana po raz pierwszy w 2014 roku lekką wieża bezzałogowa z haubicą 155 mm o szybkostrzelności do 8 strz/min. Jak wskazuje nazwa, system powstał do zabudowy na podwoziu Centauro 8x8, jednak dla odbiorcy amerykańskiego może zostać zaoferowane inne rozwiązanie docelowe. Wadą tego systemu jest dość duży odrzut w stosunku do masy, co powoduje ograniczone pole ostrzału w zakresie kilkunastu stopniu do przodu.  

Jak wynika z tego dość pobieżnego zestawienia, w którym nadal pozostaje wiele przypuszczeń i spekulacji, walka o kontrakt dla U.S. Army jaka rozegra się w przyszłym roku obejmie największych producentów europejskich i bardzo zróżnicowane rozwiązania. Od bardzo lekkich, stworzonych z myślą o transporcie powietrznym i bardzo dynamicznych działaniach systemów takich jak ATMOS czy Caesar, po, lepiej opancerzone i bazujące na znacznie cięższych pojazdach rozwiązania w rodzaju Archera. Na tym tle  amerykański Brutus wygląda dość skromnie, wręcz prowizorycznie. Mimo to trudno dziś wskazać zdecydowanych faworytów.

Natomiast z pewnością każdy z proponowanych systemów spowoduje swego rodzaju nową jakość w zakresie możliwości operacyjnych U.S. Army, gdy holowane armaty w europejskich jednostkach armii amerykańskiej wyposażonych w pojazdy Stryker zostaną zastąpione kołowymi systemami samobieżnymi. Znacznie zwiększy to możliwości manewrowe, gdyż skróci czas przygotowania artylerii do otwarcia ognia oraz zmiany stanowiska. Dzięki temu nie tylko artyleria „zacznie nadążać” za Strykerami, ale też będzie mogła działać zdecydowanie bliżej przeciwnika niż obecnie. Jest to dobra informacja dla Polski i całej wschodniej rubieży NATO, gdyż wskazuje na znaczenie tego teatru działań oraz rosnące przygotowanie U.S. Army do skutecznych działań. Obecnie jest realizowanych, lub zostało wdrożonych kilka programów mających na celu zwiększenie skuteczności i siły ognia Stryker Brigade Combat Teams.