Siły Zbrojne Serbii – struktura i modernizacja [ANALIZA]

Trzonem Wojsk Lądowych Serbii są obecnie: brygada operacji specjalnych, brygada powietrzno-desantowa, cztery brygady zmechanizowane oraz samodzielna brygada artylerii.

Struktura Sił Zbrojnych Republiki Serbskiej jest następująca.

Jednostki centralnego podporządkowania – podległe bezpośrednio pod sztab generalny.

- Brygada Gwardii – Garda (Belgrad)

Jednostka elitarna, o strukturze brygady, złożona z batalionów: dowodzenia, gwardii, policji wojskowej i logistycznego.

- Brygada Łączności – Brigada Veze (Belgrad)

Brygada składa się z czterech batalionów łączności.

- 244 Centrum WRE

- Centralna Baza Logistyczna (Belgrad)

Centralne podporządkowanie mają również utworzone w grudniu 2019 r., w wyniku reorganizacji brygady specjalnej, dwie elitarne brygady – operacji specjalnych i powietrzno-desantowa.

- 72 Brygada Operacji Specjalnych - 72. brigade za specijalne operacije (Pančevo)

Elitarna jednostka do wykonywania wszelkiego rodzaju zadań o charakterze specjalnym (rozpoznawczym, dywersyjnym, kontrterrorystycznym etc.), której obecna struktura wywodzi się z 2019 r.

Struktura brygady: batalion dowodzenia (Komandni bataljon), dwa bataliony operacji specjalnych -  „Gryfy” i „Sokoły” (bataljon za specijalne operacije „Grifoni“ i „Sokolovi“), kompania logistyczna Logistička četa).

Brygada bezpośrednio podporządkowana jest Sztabowi Generalnemu. Mobilność brygady, opartą m.in. na lekkich wozach typu Land Rover Defender i HMMWV, zwiększa się ostatnio dzięki pojazdom 4x4 M16 Miloš.

- 63 Brygada Spadochronowa - 63. padobranske brigade (Niš)

W 2006 r. brygada została rozformowana, a batalion wszedł w skład Brygady Specjalnej. Jak wspomniano w 2019 brygada została odtworzona jako samodzielna jednostka, bezpośrednio podporządkowana Sztabowi Generalnemu.

Struktura brygady: kompania dowodzenia (komandna četa), cztery kompanie spadochronowe (padobranske čete), szkolna kompania spadochronowa (padobranska četa za obuku), spadochronowa kompania poszukiwawczo-ratownicza (padobranska četa borbenog traganja i spasavanja), kompania logistyczna (logistička četa).

Rozlokowana na lotnisku w Niš brygada współpracuje na co dzień z 119 Mieszaną Eskadrą Śmigłowców, natomiast do szkolenia wykorzystuje jedyny obecnie lotny An-26.

Wojska Lądowe (Kopnena Vojska Srbije)
- 3 Batalion Wojskowej Policji (Niš)

- 5 Batalion Wojskowej Policji (Belgrad)

- 246 Batalion obrony przed bronią masowego rażenia (ABC) (Kruševac)

- 21 Batalion Łączności (Niš)

- 1 Brygada – 1 Brigada KoV (Novi Sad)

- 2 Brygada - 2 Brigada KoV (Kraljevo)

- 3 Brygada - 3 Brigada KoV(Niš)

- 4 Brygada - 4 Brigada KoV(Vranje)

Każda brygada wojsk lądowych jest wielozadaniowym związkiem taktycznym, w którym składzie znajdują się typowe dla innych armii bataliony, z tym, że pewnym wyróżnikiem może być tu rozróżnienie na bataliony piechoty i zmechanizowane. Przykładowo 1 Brygada KoV składa się więc z batalionów/dywizjonów: dowodzenia (10. Komandni bataljon), piechoty (11. Pješadijski bataljon), artylerii samobieżnej (12. Samohodni haubički artiljerijski bataljon), artylerii rakietowej (13. Divizion samohodnih višecjevnih raketnih lansera), przeciwlotniczego (14. Raketno-artiljerijski bataljon PVO), czołgów (15. Tenkovski bataljon), , dwóch zmechanziowanych (16. i 17. Mehanizovani bataljon), inżynieryjnego (18. Inženjerijski bataljon), logistycznego (19. Logistički bataljon).

Na uzbrojeniu 1 Brygady KoV znajdują się następujące typy uzbrojenia: czołgi M-84, bwp M-80, lufowe 2S1, rakietowe M77, przeciwlotnicze S-10M i L/70, rozpoznawcze BRDM-2 itd.

Inne brygady mają podobną strukturę, natomiast różny potencjał bojowy. Przykładowo w 3 Brygadzie KoV batalion czołgów ma najnowsze T-72MS, z kolei 4 Brygada w 41 batalionie piechoty kto Lazar-3.

- Mieszana Brygada Artylerii (Niš)

Wsparcie ogniowe na szczeblu operacyjnym brygadom KoV zapewnia jedyna brygada artylerii, która składa się z najnowszych rodzajów sprzętu – artylerii lufowej i rakietowej.

Brygada organizacyjnie składa się z kilku batalionów/dywizjonów: dowodzenia (Komandni divizion), logistycznego (69. Logistički bataljon) oraz dywizjonów artylerii lufowej i rakietowej (Mješoviti raketno-topnički divizion, 1., 2. Haubičko-topovski artiljerijski divizion 152 mm, 3. i 4. topovski artiljerijski divizion 130 mm).

Na uzbrojeniu brygady artylerii znajdują się następujące typy uzbrojenia: artyleria rakietowa systemy Orkan i M77, samobieżna M84 Nora, armata M-46.

- Flotylla rzeczna - Riječna flotila (Novi Sad)

Flotylla rzeczna wchodzi w skład WL, organizacyjnie składa się z dwóch oddziałów rzecznych (1 i 2 rečni odred) oraz dwóch batalionów pontonowych (1 i 2 pontonirski bataljon).

Siły powietrzne i Obrony przeciwlotniczej - Ratno vazduhoplovstvo i protivvazduhoplovna odbrana (RViPVO) to komponenty powietrzny, przeciwlotniczy, radiotechniczny i wsparcia.

- 204 Brygada Sił Powietrznych - 204. vazduhoplovna brigada

- 98 Brygada Sił Powietrznych - 98. vazduhoplovna brigada

- 250 Brygada Obrony Przeciwlotniczej - 250. raketna brigada za protivvazduhoplovna dejstva (brigada za PVO)

- 126 Brygada Dozoru Powietrznego, Wczesnego Ostrzegania i Naprowadzania (radiotechniczna) - 126. brigada VOJIN.

- batalion łączności (210. bataljon veze)

- inżynieryjny (333. inžinjerijski bataljon).

Nie będziemy w tym miejscu omawiać dokładnej struktury lotnictwa Serbii – w zasadzie wymagałoby to oddzielnego artykułu - a jedynie elementów obrony przeciwlotniczej, głównie z uwagi na jej wzmocnienie baterią Pancyrów (o czym niżej).

250 Brygada OPL jest jednostka modułową – organizacyjnie składa się z 5 dywizjonów z systemami S-125 Newa-M1T i SK12 Kub-M2 oraz armatami L/70 40-mm Bofors (po baterii na bazę lotniczą), rozlokowanymi po całych kraju.

Struktura brygady: bateria dowodzenia (komandna baterija), pięć dywizjonów rakietowych (1, 3, 230, 240, 310 raketni divizion za PVD).

Modernizacja SZ Serbii

W listopadzie przyjęto na uzbrojenie 3 Brygady czołgi T-72MS, zmodernizowaną wersję czołgu T-72B. Zgodnie z dwustronną umową o współpracy wojskowej z 2016 r., Serbia otrzymała w ramach rosyjskiej pomocy wojskowej, 30 czołgów T-72MS. W 2019 r. przekazano WL Serbii partię 30 zmodernizowanych wozów patrolowo-rozpoznawczych BRDM-2MS. W przyszłym roku oczekiwana jest partia ppk Kornet, można oczekiwać, że będzie to modernizacja floty pojazdów BOV-1 (Polo M-83), czyli przeciwpancernych wozów bojowych z wyrzutnią pocisków 9M14 Malutka. Z drugiej jednak strony wiadomo, że Serbia jest poważnie zainteresowana izraelskimi systemami Spike (Spile-LR2), co oficjalnie potwierdził niedawno przedstawiciel Rafaela.

Zakładana jest (obiecana) również modernizacja floty czołgów M-84, np. do wersji M-84AW1 lub M-84AS1, oraz bojowych wozów piechoty M-80A, w oparciu o przemysł własny i import.

Jeśli chodzi o modernizacje siłami własnego przemysłu to prym wiodą zakłady Borbeni Složeni Sistemi (BSS), gdzie produkuje się: kołowe transportery opancerzone Lazar-3 8×8, minoodporne wozy opancerzone BOV M16 Miloš 4×4 oraz kołowe armatohaubice samobieżne NORA B-52 M15 kal. 155 mm. Armatohaubice Nora B-52 (Novo ORużje Artilerije) przekazywane są do trzech baterii (każdy po 6 sztuk B-52) dywizjonu w Mieszanej Brygadzie Artylerii (Meszowita Artiljerijska Brigada), z zamiarem zastąpienia starych samobieżnych 2S1 122 mm. Arto zaznaczyć, że Nora B-52 jest swoistym hitem eksportowym Jugoimportu SDPR, bowiem do armii przekazano jak dotąd 18 sztuk B-52, ale aż ok. 120 eksportowano. Jeśli chodzi o BOV M16 Miloš (borbeno oklopno vozilo) wozy przekazywane są do jednostek specjalnych, wiadomo, że co najmniej 10 Miloszów otrzymała w styczniu br. 72 Brygada Specjalna.

Poważnym przedsięwzięciem modernizacyjnym WL Serbii może być wprowadzanie do służby, do jednostek piechoty, kołowych transporterów Lazar-3 8x8. W 2018 r. pierwsze 6 kto Lazar-3 przekazano 41 batalionowi 4 Brygady KoV.

W 2018 r. zamówiono partię 12 lub 18 Lazar-3 z modułem M15 z kaemem 12,7 mm M02 dla MO Serbii, jednocześnie 12 zamówiło MSW (żandarmeria). W tym roku zaplanowano kolejną partię Lazar-3 dla 2 brygady KoV. W 2020 r. kto Lazar-3 zakontraktowała Turkmenia – nieoficjalnie jakoby 24 transportery, których dostawy zaczęto w tym roku.

Lazar-3 ma spory potencjał, może być dostarczany dla zamawiającego z silniejszym uzbrojeniem, w wersji kołowego wozu bojowego piechoty. Przykładowo na niedawnym salonie Partner-2021 Jugoimport zaprezentował nową wersję wozu Lazański z modułem bojowym 57 mm, równie dobrze można na Lazarze zamontować np. wieżę MIZRAK-30 Otokara z armatą 30 mm.

Jak już wspomniano obrona przeciwlotnicza została w zeszłym roku wzmocniona baterią systemów artyleryjsko-rakietowych Pancyr-S1. Bateria Pancyrów wchodzi w skład 3 dywizjonu OPL. W skład baterii, oprócz 6 wozów bojowych na nośniku KamAZ-6560, wchodzą także pojazdy specjalistyczne - wóz dowodzenia, pojazdy transportowo-załadowcze, naprawczo-warsztatowe itd.

Należy wspomnieć również o zakupie francuskich naramiennych zestawów Mistral-3. Informacja o umowie z MBDA została upubliczniona w 2019 r., przy okazji wizyty w Serbii prezydenta Francji. Kontrakt obejmuje nieupublicznioną liczbę pocisków Mistral 3 i wyrzutni przenośnych, wyposażenie dodatkowe, wsparcie logistyczno-szkoleniowe oraz deklarację o integracji systemu z pojazdami PASARS.  

Tymczasem do służby wprowadzone mają zostać zestawy artyleryjsko-rakietowe PASARS-16 Terminator, czyli wozy bojowe uzbrojone w armaty 40 mm L/70 Bofors i wyrzutnie rakietowe.

Na czerwcowych ćwiczeniach „Uderzenie pioruna” (Munjeviti udar 2021) na poligonie „Pešter”, można było zobaczyć 11 zestawów Pasars-16 i 4 Pancyr-S1, przy czym prowadzono ogień wyłącznie z armat małokalibrowych 40 i 30 mm. Jako ciekawostkę można podać, że w czasie wcześniejszych testów Pasars-16 cele dla armaty Boforsa wskazywał radar M85 Żirafa (Ericsson Giraffe M75) na ciężarówce FAP2026.

Trwa również modernizacja serbskiego lotnictwa. W tym artykule nie zajmowaliśmy się szczegółowo serbskim lotnictwem, ale warto przynajmniej wspomnieć, że w ramach rosyjskiej pomocy wojskowej lotnictwo serbskie przejęło bezpłatne, w 2017 r., 6 myśliwskich MiG-29, w trzech wersjach 1 9-12A, 3 9-13 i 2 dwumiejscowych 9-51 (MiG-29UB). W czerwcu przekazano 4 białoruskie MiG-i-29 po kapitalnym remoncie. Nadal rozwijana jest współpraca z Airbusem

- planuje się zakup 2 transportowych C-295 i kolejnej partii H-145M. Jak wiadomo wcześniej, w ramach dywersyfikacji zakupów sprzętu, serbska flota lotnicza (MO i MSW) zwiększyła się o śmigłowce typu H-145M i H-215.

Oczywiście głównym dostawcą śmigłowców jest nadal Rosja (Mi-35M i Mi-17W-5) i to się nie zmieni. Jak wiadomo w grudniu 2019 r. Serbia odebrała pierwsze cztery Mi-35M i dodatkowo trzy Mi-17W-5 (łącznie pięć, licząc z dwoma Mi-17 odebranymi w 2016 r.).

Dużą uwagę zwraca się ostatnio również na flotę systemów bezzałogowych. Jak wiadomo zakupiono partię chińskich dronów CH-92A, co jak się wydaje miało służyć m.in. transferowi technologii. W czerwcu 2020 r. na bazie w Batajnica pokazano 3 drony uderzeniowe typu CH-92A uzbrojone w kierowane minibomby FT-8C. Zakłada się, że zakupiono łącznie 6 sztuk CH-92A. W przyszłym roku oczekiwany jest nowy dron uderzeniowy, efekt kooperacji serbsko-chińskiej, pod nazwą Pegas. SZ Serbii wykorzystują również drony rodzime, np. mini-UAV Vrabac.