Chińska pięść pancerna rośnie w siłę. "Rosjanie zaniepokojeni"

Modernizacja i reforma Wojsk Lądowych Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej idzie m.in. w kierunku zmniejszenia ogólnej liczebności armii w połączeniu z lepszym jej dowodzeniem, wyszkoleniem, wyposażeniem i elastycznym, modułowym rozwinięciem. W dalszym ciągu istotną rolę w operacjach ofensywnych odgrywać mają jednostki pancerne, przy czym działać mają w ścisłej współpracy z siłami specjalnymi oraz organicznymi pododdziałami piechoty zmechanizowanej, artylerii, jednostek przeciwlotniczych, inżynieryjnych, itd.

WL składają się z 18 ogólnowojskowych armii o liczebności ok. 30-50 tys. żołnierzy. Typowa struktura armii składa się z maksymalnie trzech dywizji/brygad zmechanizowanych z odpowiednim wsparciem (brygada artylerii, brygada obrony przeciwlotniczej, batalion rozpoznawczy, pułk łączności, jednostki inżynieryjne, WRE, zabezpieczenia itd.).

Dywizje zmechanizowane składają się m.in. z trzech pułków zmechanizowanych (po trzy bataliony) i pułku pancernego, z kolei dywizja pancerna odwrotnie – składa się z trzech pułków pancernych (po trzy bataliony) i pułku zmechanizowanego. Brygada zmechanizowana to cztery bataliony na transporterach bądź wozach bojowych piechoty i batalion pancerny (ok. 40 czołgów), natomiast brygada pancerna to cztery bataliony czołgów i batalion zmechanizowany.

Można odnotować, że analiza bojowych działań USA i krajów NATO doprowadziła do rozwijania w Chinach koncepcji związków zadaniowych, a więc modułowych grup bojowych, organizowanych na bazie brygady, pod konkretne zadania taktyczno-operacyjne. Co więcej, zwraca się dużą wagę nie tylko na mobilność strategiczną jednostek i szybkie osiąganie stanu gotowości bojowej, ale także na sprawną łączność, pozyskiwanie i analizowanie informacji, wydajniejszy system dowodzenia itd.

Rosyjscy autorzy wskazują, że choć obecnie Chiny są sojusznikiem Federacji Rosyjskiej, jednak za kilka lat sytuacja może być inna – co jest prawdopodobne zwłaszcza w kontekście ewentualnej rywalizacji militarnej o Syberię. Przy okazji podkreśla się więc, że znaczne siły chińskich WL stacjonują w okręgach nadgranicznych, na kierunku potencjalnych uderzeń na terytorium Rosji (Zabajkale i Daleki Wschód) oraz Kazachstanu. Dodać to tego można jeszcze fakt, że wojska chińskie ćwiczą często elementy „głębokich naziemnych ofensywnych operacji, które nie są ćwiczone nigdzie indziej - poza Rosją i Kazachstanem”.

Podkreśla się, że w stosunku do chińskich sił pancernych rosyjskie WL utraciły przewagę jakości, bo nowe czołgi chińskie odpowiadają już standardom trzeciej generacji i nie ustępują (przynajmniej znacznie) czołgom T-90. Przy mglistej przyszłości przezbrojenia sił pancernych WL FR w czołgi T-14 Armata, najnowszymi czołgami rosyjskimi są T-90, których wcale nie jest dużo, wspierane przez modernizowane do standardu T-72B3 starsze czołgi.

Tymczasem chińskie czołgi podstawowe Typ 99 zasilają armię w setkach sztuk, a jakościowo nie są wcale gorsze. O ile Typ 98 odpowiadał standardom późnym wersjom T-72, o tyle późniejsze wersje chińskich czołgów podstawowych określanych mianem 3 generacji (Typ 99) – swoista hybryda zachodnich i wschodnich koncepcji i rozwiązań technicznych (czytaj niemieckich i radzieckich) są już znacznie lepsze.

Najnowszy Typ 99A2 charakteryzuje się dużą mocą silnika, dodatkowym pancerzem reaktywnym, zastosowaniem bardziej zaawansowanych niż w starszych typach SKO (z kombinowanym celownikiem z termowizorem), systemów kontroli pola walki, aktywnego systemu samoobrony JD-3 (porównywany do Sztory).

W ciągu ostatniej dekady WL ChALW ulegają istotnemu i z rozmachem przeprowadzonemu procesowi przezbrojenia. W roku 2017-2018 udział procentowy uzbrojenia uznawanego za nowoczesny ma sięgnąć 70%. W wojskach pancernych planuje się nie tylko wycofywanie starszych typów uzbrojenia (pokolenie 1 i 1+), ale także unifikację typów i wprowadzanie sprzętu perspektywicznego, czyli np. podatnego na dalsze modyfikacje/modernizację (czołgi umownego pokolenia 2 i 2+ oraz 3).

Przy wielu mankamentach WL ChALW (np. słabe lotnictwo wsparcia, problemy z prowadzeniem działań na dużą skalę w sieciocentrycznej rzeczywistości itp.) uderzeniowa pięść pancerna może stanowić na potencjalnym TDW istotny argument, zwłaszcza przy agresywnym działaniu i zmiennej dynamice działań bojowych już na początku konfliktu. Przewaga ilościowa, która może być jeszcze wzmocniona jakościowo, może więc niepokoić.

Jak już wspomniano, czołg podstawowy trzeciej generacji firmy Norinco, czyli Typ 99 (ZTZ99, WZ123), będący rozwinięciem wozu Typ 98G, jest najbardziej zaawansowanym i jednocześnie najdroższym czołgiem ChALW. Pojawienie się wersji Typ 99A2 nie mogło przejść bez echa także w Rosji. Już w 2011 r. pojawił się artykuł o wiele mówiącym tytule „Czołg Typ 99A2 zwiększą uderzeniowe możliwości chińskiej armii”. Według źródeł rosyjskich czołg Typ 99A2 wszedł na wyposażenie uznawanej za elitarną w chińskiej armii 112. Zmechanizowanej Dywizji 38. Armii Pekińskiego Okręgu Wojskowego.

W 2014 r. pojawił się artykuł Jurija Barjatyńskiego, w którym autor konstatuje, że do czasu pojawienia się wozu nowej generacji T-14 Armata, chińskie czołgi najnowszych wersji są w stanie zniwelować różnicę jakościową na polu walki. Zdaniem autora nawet T-90AM nie daje przewagi jakościowej, gdyż odpowiednikiem jego jest produkowana seryjnie modyfikacja Typ 99. Co prawda, najnowszych czołgów nie ma jeszcze zbyt wiele na wyposażeniu WL ChAWL, jednakże autor zakańcza konstatacją, że i T-90 wszystkich modyfikacji jest zaledwie kilkaset. Jeśli szacować, że w nowej brygadowej strukturze WL FR jest zaledwie do 2 tys. nowych i zmodernizowanych czołgów (T-72B3 i T-90, a także zmodyfikowane w mocno ograniczonym zakresie T-72BA), to należy odnieść to do następujących liczb: ok. 2500 starszych czołgów Type 96 (odpowiednik T-72) oraz ok. 600 Type 99, co stanowi zdaniem autora ok. 30% pancernego kułaka ChALW.

Konkluzja artykułu jest taka: w ogólnym stanie Rosja nie ma zbyt wiele do przeciwstawienia się chińskim klinom pancernym. Nawet jeśli diagnoza jest nazbyt uproszczona, czy nawet nieprecyzyjna, to jednakże zwraca uwagę na fakt, że nie można już upatrywać chińskich sił pancernych - ewentualnego przeciwnika w przyszłości – jako masy przestarzałych czołgów, nad którymi rosyjskie siły pancerne będą miały przewagę technologiczną.

Według źródeł zachodnich w 2014 r. na uzbrojeniu WL ChALW znajdowało się ok. 40 czołgów Typ 98A, ok. 500 Typ 99 i ok. 100 Typ-99A.

Marcin Gawęda