Armia rosyjska – armia agresora: Pokojowy system dowodzenia [RAPORT]

Wojna na Ukrainie - raport specjalny Defence24.pl

W miarę precyzyjne opisanie poszczególnych rodzajów sił zbrojnych i wojsk, związków strategicznych, operacyjnych i taktycznych wymaga żmudnych poszukiwań. Podobnie jest z organizacją i podległością w ramach całych sił zbrojnych Rosji. Choć z pozoru wydaje się to proste i jasne, gdy zagłębi się w szczegóły bardzo wiele pytań zostaje bez odpowiedzi. Jednak system organizacji, a co za tym idzie dowodzenia jest oczywiście niezmiernie istotny. Można pokusić się o jego opisanie na czas pokoju. Natomiast system dowodzenia czasu wojny jest dużą niewiadomą. Działania rosyjskie na Ukrainie pokazują wielkie problemy z dowodzeniem. Niestety nadal nie jest znany system dowodzenia całością „specjalnej operacji wojskowej". Wszystko co jest ponad szczeblem armijnym trudne jest do opisania, z powodu braku na razie wiarygodnych informacji.

Większość rosyjskich jednostek wojsk lądowych, sił powietrzno-kosmicznych i floty wojenno-morskiej wchodzi w skład pięciu okręgów wojskowych. Cztery noszą nazwy okręgów wojskowych (Zachodni, Południowy, Centralny, Wschodni), a piątym jest Flota Północna.

Poza strukturami tych okręgów są:

• jednostki bezpośrednio podporządkowane komórkom organizacyjnym Ministerstwa Obrony i Sztabu Generalnego;
• jednostki rakiet strategicznych podporządkowane Dowództwu Wojsk Rakietowych Strategicznego Przeznaczenia;
• jednostki powietrzno-desantowe podporządkowane Dowództwu Wojsk Powietrzno-Desantowych;
• jednostki podporządkowane bezpośrednio Głównemu Dowództwu Wojsk Lądowych;
• jednostki podporządkowane bezpośrednio Głównemu Dowództwu Sił Powietrzno-Kosmicznych;
• jednostki podporządkowane bezpośrednio Głównemu Dowództwu Floty Wojenno-Morskiej.

Aparat rosyjskiego Ministerstwa Obrony jest potężnie rozbudowaną instytucją rozlokowaną w Moskwie. Na jego czele stoi minister obrony który obecnie ma aż dwunastu zastępców. Największą rolę w ministerstwie odgrywa Sztab Generalny, na którego czele stoi jego szef będący równocześnie pierwszym zastępcą ministra. Ministrowi i jego zastępcom podporządkowane są główne zarządy, zarządy, departamenty, służby. Każda z tych komórek organizacyjnych składa się z szeregu mniejszych. Ministerstwo tworzy bardzo skomplikowaną i rozległą strukturę organizacyjną. Można oszacować, iż w samym Sztabie Generalnym służy około 1200 generałów i oficerów, nie licząc pracowników cywilnych. W pozostałych komórkach Ministerstwa Obrony ich liczba zapewne nie jest mniejsza.

Ministerstwu Obrony łącznie ze Sztabem Generalnym bezpośrednio podporządkowane jest wiele jednostek wojskowych i instytucji (nie wchodzących w skład okręgów wojskowych). Głównemu Zarządowi Sztabu Generalnego (dawnemu Głównemu Zarządowi Rozpoznawczemu czyli GRU) podporządkowany jest cały szereg jednostek rozpoznawczych rozlokowanych w całym kraju. Dodatkowo sprawuje on nadzór nad działalnością oficjalnych attachatów wojskowych przy rosyjskich ambasadach oraz prowadzi agenturalny wywiad na całym świecie. Odpowiada on również za prowadzenie operacji psychologicznych i operacji w cyberprzestrzeni. Głównemu Zarządowi Łączności Sztabu Generalnego podlegają centra, węzły i punkty odpowiedzialne za zapewnienie łączności i jej bezpieczeństwo na rzecz kierownictwa ministerstwa i Sztabu Generalnego. Głównemu Zarządowi Badań Głębokowodnych Sztabu Generalnego podporządkowana jest m. in. 29.Samodzielna Brygada Okrętów Podwodnych Specjalnego Przeznaczenia stacjonująca w zamkniętym garnizonie Gadżijewo.

Najwięcej istotnych jednostek centralnych podporządkowanych jest 12.Głównemu Zarządowi Ministerstwa Obrony. Zarząd ten odpowiada za przechowywanie, kontrolę i wydawanie do jednostek bojowych wszystkich rosyjskich głowic jądrowych. Podległe mu obiekty i bazy remontowo-techniczne zlokalizowane są na całym terytorium Rosji. Jednostki 12.Głównego Zarządu zajmują się głowicami atomowymi zarówno dla wojsk strategicznych jak i jednostek sił powietrznych, lądowych i morskich.

W centralnej dyspozycji pozostaje również szereg akademii wojskowych i szkół oficerskich, przeważnie tych które kształcą na potrzeby całej rosyjskiej armii. Najważniejszymi z nich są Wojenna Akademia Sztabu Generalnego, Wojenna Akademia Łączności im. marszałka ZSRR S. M. Budionnego, Wojenna Akademia Radiacyjnej, Chemicznej i Biologicznej Ochrony im. marszałka ZSRR S. K. Timoszenko, Wojenna Akademia Zabezpieczenia Materiałowo-Technicznego im. gen. Armii A. W. Chruljowa i Wojenno-Medyczna Akademia im. S. M. Kirowa.

Również pojedyncze brygady i pułki pozostają w podporządkowaniu kierunkowych komórek organizacyjnych ministerstwa. Są to m. in.:

• 15.Samodzielna Brygada Walki Radioelektronicznej;
• 1.Samodzielna Gwardyjska Brzesko-Berlińska Brygada Inżynieryjno-Saperska;
• 28.Brygada Pontonowo-Mostowa;
• 1.Mobilna Brygada Radiacyjnej, Chemicznej i Biologicznej Ochrony;
• 9.Pułk Wykrywania i Rozpoznania Skażeń;
• 154.Samodzielny Preobrażeński Pułk;
• 100.Samodzielny Pułk Zabezpieczenia.

Główne Dowództwo Wojsk Lądowych zajmuje się głównie szkoleniem, planowaniem, zabezpieczeniem technicznym i materiałowym oraz nadzorem nad badaniami w dziedzinie rozwoju sprzętu wojskowego dla jednostek lądowych. Nie podlegają mu żadne jednostki bojowe, a jedynie liczne ośrodki szkoleniowe. Najważniejszym z nich są akademie i szkoły oficerskie. Są wśród nich m. in. Ogólnowojskowa Akademia Sił Zbrojnych, Michajłowska Wojenna Akademia Artylerii i Wojenna Akademia Wojskowej Obrony Przeciwlotniczej im. marszałka ZSRR A. M. Wasilewskiego.

Duże znaczenie mają podległe dowództwu centra szkolące poborowych oraz żołnierzy kontraktowych. Ważniejszymi z nich są m. in.:

• 60.Centrum Szkolenia Bojowego Zastosowania Wojsk Rakietowych i Artylerii;
• 66.Centrum Szkolenia Wojsk Inżynieryjnych;
• 106.Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Przeciwlotniczej im. bohatera ZSRR marszałka artylerii W. I. Kazakowa;
• 167.Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Przeciwlotniczej;
• 282.Centrum Szkolenia Wojsk radiacyjnej, Chemicznej i Biologicznej Ochrony;
• 631.Centrum Szkolenia Bojowego Przygotowania Wojsk Rakietowych i Artylerii;
• 726.Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Przeciwlotniczej.

Główne Dowództwo Sił Powietrzno-Kosmicznych spełnia podobną rolę do Głównego Dowództwa Wojsk Lądowych, ale dodatkowo ma w podporządkowaniu szereg ważnych z punktu widzenia całych rosyjskich sił zbrojnych jednostek. Dowództwo zajmuje się szkoleniem, planowaniem, zabezpieczeniem technicznym i materiałowym oraz nadzorem nad badaniami. Podlegają mu dwie bardzo ważne i znane uczelnie wojskowe. Są nimi Akademia Wojenno-Powietrzna im. prof. N. Je. Żukowskiego i Ju. A. Gagarina, Wojenno-Kosmiczna Akademia im. A. F. Możajskiego, Wojenna Akademia Powietrzno-Kosmicznej Obrony im. marszałka ZSRR G. K. Żukowa oraz Krasnodarska Wyższa Wojenna Szkoła Lotnicza im. Bohatera ZSRR A. K. Sierowa. Szkołom uczącym pilotów podporządkowane są liczne pułki lotnictwa szkolnego.

Ma ono w podporządkowaniu również liczne centra zajmujące się szkoleniem i doskonaleniem lotniczym, badaniami i opracowywaniem metod bojowego zastosowania nowych wzorów sprzętu lotniczego i przeciwlotniczego. Najważniejszymi z nich są:

• 4.Państwowe Centrum Bojowego Zastosowania i Przeszkolenia Załóg Lotniczych im. W. P. Czkałowa;
• 183.Centrum Szkolenia;
• 185.Centrum Bojowego Przygotowania i Bojowego Zastosowania;
• 344.Centrum Bojowego Zastosowania i Przeszkolenia Załóg Lotniczych Lotnictwa Wojsk Lądowych.

Głównemu Dowództwu Sił Powietrzno-Kosmicznych podlega Dowództwo Sił Powietrznych, w którym skupione jest lotnictwo dalekiego zasięgu (strategiczne bombowce), lotnictwo transportowe oraz lotnictwo specjalnego przeznaczenia.

Rosyjskie lotnictwo strategiczne zorganizowane jest obecnie w 22. i 326.Dywizję Ciężkich Bombowców, mające na wyposażeniu samoloty Tu-160, Tu-95 i Tu-22M. Ich wsparciem są nieliczne samoloty-tankowce Ił-78 zgrupowane w 203.Samodzielny Gwardyjski Pułk Lotniczy Samolotów-Tankowców. Ważną jednostką lotnictwa strategicznego jest 43.Gwardyjskie Centrum Bojowego Zastosowania i Przeszkolenia Załóg Lotniczych Lotnictwa Dalekiego Zasięgu.

Rosyjskie lotnictwo transportowe zorganizowane jest również w dwie dywizje. Są to 12. i 18.Dywizje Lotnictwa Wojenno-Transportowego, eksploatujące głównie samoloty Ił-76, An-124, An-22 i An-12. Lotnictwo transportowe ma również swój ośrodek szkolenia. Jest nim 610.Centrum Bojowego Zastosowania i Przeszkolenia Załóg Lotniczych Lotnictwa Wojenno-Transportowego.

Osobną jednostką sił powietrznych jest 8.Dywizja Lotnictwa Specjalnego Przeznaczenia, odpowiedzialna za zabezpieczenie transportu Ministerstwu Obrony i Sztabowi Generalnemu w czasie pokoju i wojny. Dywizja ta nie zajmuje się transportem cywilnych władz państwowych (prezydenta, premiera i rządu). Tym zajmuje się państwowe cywilne przedsiębiorstwo lotnicze.

Kolejnym ważnym pionem w systemie dowodzenia jest Dowództwo Wojsk Obrony Powietrznej i Przeciwrakietowej. Główne podległe mu siły zorganizowane są w 1.Armię Obrony Powietrznej i Przeciwrakietowej Specjalnego Przeznaczenia, która ma za zadanie obronę Moskwy i jej okolic. W skład tej armii wchodzi 9.Dywizja Obrony Przeciwrakietowej oraz 4. i 5.Dywizje Obrony Powietrznej. W skład dywizji obrony powietrznej wchodzą pułki radiotechniczne oraz liczne pułki rakiet przeciwlotniczych S-300 i S-400.

Również Dowództwu Wojsk Kosmicznych podlega jedna armia i jest nią 15.Armia Sił Powietrzno-Kosmicznych Specjalnego Przeznaczenia. Składa się ona trzech centrów, których obiekty rozrzucone są po całej Rosji. 153.Centrum zajmuje się kontrolą obiektów przebywających w kosmosie na orbitach okołoziemskich, 820.Centrum zajmuje się uprzedzaniem o napadzie rakietowym, a 821.Centrum rozpoznaniem z kosmosu. Poza strukturą 15.Armii znajduje się m. in. 1.Państwowy Testowy Kosmodrom w Plesiecku (należy on do wojska, w odróżnieniu do cywilnego dzierżawionego od Kazachstanu kosmodromu Bajkonur).

Główne Dowództwo Floty Wojenno-Morskiej również zajmuje się tylko szkoleniem, planowaniem, zabezpieczeniem technicznym i materiałowym oraz nadzorem nad projektowaniem nowych typów jednostek pływających. Nie podlegają mu żadne jednostki bojowe, a jedynie ośrodki szkoleniowe i badawcze. Najważniejszą organizacją szkolną jest Wojenno-Morska Akademia im. Admirała floty ZSRR N. G. Kuzniecowa w Petersburgu z filią w Kaliningradzie oraz Wyższa Wojenno-Morska Szkoła im. S. O. Makarowa we Władywostoku i Wyższa Wojenno-Morska Szkoła im. P. S. Nachimowa w okupowanym Sewastopolu. Na terenie operacyjnym wszystkich rosyjskich flot działają również lądowe filie Połączonego Centrum Szkolenia Floty Wojenno-Morskiej, a lotnictwo morskie ma do dyspozycji własne 859.Centrum Bojowego Zastosowania i Przeszkolenia Załóg Lotniczych Lotnictwa Morskiego.

Wszystkim trzem rosyjskim głównym dowództwom podlegają jeszcze różnego rodzaju punkty dowodzenia, centra i węzły łączności oraz jednostki zabezpieczenia.

Wojska Rakietowe Strategicznego Przeznaczenia mają dla Rosji, z oczywistych powodów, niezmiernie duże znaczenie. Dysponują własnym szkolnictwem czyli np. Wojenną Akademią Wojsk Rakietowych Strategicznego Przeznaczenia im. Piotra Wielkiego i własną bazą poligonową czyli 4.Państwowym Centralnym Poligonem w miejscowości Kapustin Jar (miejsce licznych prób rakietowych).

Wyrzutnie ruchome i stacjonarne rakiet strategicznych zorganizowane są w trzy armie rakietowe 27., 31. i 33. W skład tych armii wchodzi dwanaście dywizji rakietowych. Natomiast każda z tych dywizji składa się z kilku pułków rakietowych, których łączną liczbę można szacować dzisiaj na 40. Szacować ponieważ niektóre pułki w czasie przezbrojenia na nowy typ rakiet przestają być w gotowości bojowej. Pułk w zależności od typu rakiet ma na uzbrojeniu od 6 do 10 wyrzutni stacjonarnych (podziemnych) lub ruchomych (na kołowych podwoziach).

Rosyjskie Wojska Powietrzno-Desantowe jeszcze do niedawna były uważane za najlepiej wyszkolone (poza jednostkami Specnazu) w całej rosyjskiej armii. Ich dotychczasowe działania na Ukrainie na całe szczęście pokazały, iż opinia ta była zdecydowanie przesadzona. Brak w Rosji wystarczającej liczby samolotów i śmigłowców transportowych coraz bardziej powoduje, iż wojska te stają się tylko trochę lepiej wyszkoloną piechotą zmechanizowaną. Skonstruowane z myślą o transporcie i desantowaniu powietrznym pojazdy bojowe tych wojsk są tylko lekko opancerzone i poniosły na Ukrainie duże straty.

Jednostki Wojsk Powietrzno-Desantowych stacjonują na terenie różnych okręgów wojskowych, ale w czasie pokoju nie podlegają dowódcom tych okręgów. Obecnie składają się z czterech dywizji i pięciu brygad:

• 7.Gwardyjskiej Dywizji Desantowo-Szturmowej (Górskiej);
• 76.Gwardyjskiej Czernichowskiej Dywizji Desantowo-Szturmowej;
• 98.Gwardyjskiej Świrskiej Dywizji Powietrzno-Desantowej im. 70-lecia Wielkiego Października;
• 106.Gwardyjskiej Tulskiej Dywizji Powietrzno-Desantowej;
• 11.Samodzielnej Gwardyjskiej Brygady Desantowo-Szturmowej;
• 31.Samodzielnej Gwardyjskiej Brygady Desantowo-Szturmowej;
• 83.Samodzielnej Gwardyjskiej Brygady Desantowo-Szturmowej;
• 45.Samodzielnej Gwardyjskiej Brygady Specjalnego Przeznaczenia;
• 38.Gwardyjskiej Brygady Dowodzenia.

Rosyjscy desantowcy mają również swoje szkolnictwo składające się m. in. z Riazańskiej Gwardyjskiej Wyższej Powietrzno-Desantowej Szkoły Dowódczej im. gen. W. F. Margiełowa, 242.Centrum Szkolenia Młodszych Specjalistów Wojsk Powietrzno-Desantowych oraz 309.Centrum Specjalnego Przygotowania Spadochronowego Wojsk Powietrzno-Desantowych.

Zachodni Okręg Wojskowy dysponuje największym potencjałem bojowym w całej Rosji. W jego skład wchodzi armia pancerna, dwie armie ogólnowojskowe, armia lotnictwa i obrony powietrznej, Flota Bałtycka z podporządkowanym korpusem armijnym oraz jednostki bezpośrednio podporządkowane dowództwu. Są nimi m. in. dwie brygady specjalnego przeznaczenia, brygada artylerii wielkiej mocy, brygada artylerii rakietowej, brygada rakiet przeciwlotniczych, samodzielna brygada inżynieryjna, samodzielna brygada radiacyjnej, chemicznej i biologicznej ochrony, samodzielna brygada walki radioelektronicznej, brygada dowodzenia, brygada łączności, trzy samodzielne brygady kolejowe, trzy samodzielne brygady zabezpieczenia materiałowo-technicznego i dwie samodzielne brygady radiotechniczne specjalnego przeznaczenia. Oprócz tego okręg ma jeszcze samodzielny pułk inżynieryjno-maskujący, samodzielny pułk strzelecki, samodzielny pułk remontowo-ewakuacyjny, centra i bazy poszczególnych rodzajów wojsk i służb.

Każda z dwunastu rosyjskich armii składa się w podstawowych jednostek bojowych (zostaną wymienione poniżej przy krótkim opisie każdej z armii) oraz zestawu jednostek armijnych. Są nimi m. in. brygada rakietowa, brygada artylerii, brygada rakiet przeciwlotniczych, brygada dowodzenia, pułk radiacyjnej, chemicznej i biologicznej ochrony oraz pułk inżynieryjno-saperski. W skład każdej rosyjskiej armii dodatkowo wchodzą mniejsze jednostki, choć nie we wszystkich armiach są one już sformowane lub osiągnęły gotowość bojową. Dotyczy to m. in. samodzielnego batalionu walki radioelektronicznej, samodzielnego batalionu radiotechnicznego specjalnego przeznaczenia, punktu dowodzenia rozpoznaniem, punktu dowodzenia obroną przeciwlotniczą czy oddziału topograficznego.

1.Gwardyjska Armia Pancerna jest największą z rosyjskich armii. Składa się ona z dwóch dywizji pancernych, dywizji zmechanizowanej, samodzielnej brygady zmechanizowanej i samodzielnej brygady rozpoznawczej. Pozostałe armie Zachodniego Okręgu Wojskowego są mniejsze. 6.Armia Ogólnowojskowa ma dwie brygady zmechanizowane, a 20.Gwardyjska Armia Ogólnowojskowa ma dwie dywizje zmechanizowane.

Flocie Bałtyckiej podporządkowane są Bałtijska i Leningradzka Bazy Wojenno-Morskie oraz 11.Korpus Armijny. Korpus ten składa się z dywizji zmechanizowanej, samodzielnego pułku zmechanizowanego (obecnie jedynego w Rosji), brygady rakietowej, brygady artylerii, pułku rakiet przeciwlotniczych oraz mniejszych jednostek korpuśnych. Flota ma również swoją mieszaną dywizję lotnictwa i dywizję obrony powietrznej.

6.Armia Lotnicza i Obrony Powietrznej dysponuje mieszaną dywizją lotnictwa, samodzielnym mieszanym pułkiem lotnictwa transportowego, samodzielną eskadrą lotnictwa rozpoznawczego oraz brygadą lotnictwa wojsk lądowych i dwoma samodzielnymi pułkami śmigłowców. Obronę przeciwlotniczą armii stanową dwie dywizje obrony powietrznej.

Południowy Okręg Wojskowy składa się z trzech armii ogólnowojskowych, korpusu armijnego, armii lotnictwa i obrony powietrznej, Floty Czarnomorskiej, Flotylli Kaspijskiej oraz jednostek bezpośrednio podległych. Są nimi m. in. baza wojenna, trzy brygady specjalnego przeznaczenia, samodzielna brygada rozpoznawcza, brygada artylerii rakietowej, brygada rakiet przeciwlotniczych, samodzielna brygada inżynieryjna, samodzielna brygada radiacyjnej, chemicznej i biologicznej ochrony, samodzielna brygada walki radioelektronicznej, brygada dowodzenia, brygada łączności, dwie samodzielne brygady kolejowe, dwie samodzielne brygady zabezpieczenia materiałowo-technicznego i samodzielna brygada radiotechniczna specjalnego przeznaczenia. Oprócz tego południowy okręg dysponuje również samodzielnym pułkiem radiotechnicznym specjalnego przeznaczenia, samodzielnym pułkiem specjalnego przeznaczenia, samodzielnym pułkiem remontowo-ewakuacyjnym oraz centrami i bazami rodzajów wojsk i służb.

8.Gwardyjska Armia Ogólnowojskowa składa się z dwóch dywizji zmechanizowanych, 49.Armia Ogólnowojskowa z dwóch brygad zmechanizowanych i bazy wojennej, a 58.Armia Ogólnowojskowa z dwóch dywizji zmechanizowanych, brygady zmechanizowanej oraz bazy wojennej. Pozostałe zestawy jednostek armijnych są zgodne z wcześniejszym opisem, przy czym najwolniej proces ich organizacji następuje w 8.Armii. Od 2021 roku dowództwu Południowego Okręgu Wojskowego podlega bezpośrednio 22.Korpus Armijny. Wcześniej korpus ten również wchodził w skład tego okręgu, ale poprzez dowództwo Floty Czarnomorskiej. 22.Korpus dysponuje samodzielną brygadą obrony wybrzeża, samodzielną brygadą rozpoznawczą, samodzielną brygadą zabezpieczenia materiałowo-technicznego, pułkiem artylerii, pułkiem radiacyjnej, chemicznej i biologicznej ochrony oraz samodzielnym batalionem dowodzenia.

Flota Czarnomorska składa się głównie z Krymskiej i Noworossyjskiej Baz Wojenno-Morskich oraz szeregu mniejszych jednostek. Jej lotnictwo stanowią samodzielny mieszany pułk lotnictwa i samodzielny pułk lotnictwa szturmowego. Flotylla Kaspijska jest stosunkowo małym związkiem operacyjnym, a jego odrębność wynika raczej z zamkniętego akwenu na których ona operuje, niż z potencjału sił jakimi dysponuje.

4.Armia Lotnicza i Obrony Powietrznej składa się z trzech mieszanych dywizji lotnictwa, samodzielnego mieszanego pułku lotnictwa transportowego oraz z brygady lotnictwa wojsk lądowych i dwóch samodzielnych pułków śmigłowców. Armia dysponuje również dwoma dywizjami obrony powietrznej.

Liczebnie Centralny Okręg Wojskowy zbliżony jest do południowego. W jego skład wchodzą dwie armie ogólnowojskowe, armia lotnictwa i obrony powietrznej oraz jednostki bezpośrednio podległe. W bezpośredniej podległości są m. in. baza wojenna, dywizja pancerna, dwie brygady specjalnego przeznaczenia, brygada artylerii rakietowej, brygada rakiet przeciwlotniczych, samodzielna brygada inżynieryjna, samodzielna brygada radiacyjnej, chemicznej i biologicznej ochrony, samodzielna brygada walki radioelektronicznej, brygada dowodzenia, brygada łączności, trzy samodzielne brygady kolejowe, dwie samodzielne brygady zabezpieczenia materiałowo-technicznego i samodzielna brygada radiotechniczna specjalnego przeznaczenia. Zestaw ten uzupełniają samodzielny pułk remontowo-ewakuacyjny oraz liczne centra i bazy rodzajów wojsk i służb.

Zarówno 2.Armia Ogólnowojskowa jak i 41.Armia Ogólnowojskowa składają się z trzech brygad zmechanizowanych. W skład 14.Armii Lotniczej i Obrony Powietrznej wchodzi mieszana dywizja lotnictwa, samodzielny mieszany pułk lotnictwa transportowego oraz brygada lotnictwa wojsk lądowych i samodzielny pułk śmigłowców. 14.Armia ma również dwie dywizje obrony powietrznej i brygadę rakiet przeciwlotniczych.

Liczebnie Wschodni Okręg Wojskowy zbliżony jest do zachodniego. W jego skład wchodzą cztery armie ogólnowojskowe, korpus armijny, armia lotnictwa i obrony powietrznej, Flota Oceanu spokojnego oraz zestaw jednostek podległych. W bezpośredniej podległości są m. in. brygada specjalnego przeznaczenia, brygada artylerii rakietowej, brygada rakiet przeciwlotniczych, samodzielna brygada inżynieryjna, samodzielna brygada radiacyjnej, chemicznej i biologicznej ochrony, samodzielna brygada walki radioelektronicznej, brygada dowodzenia, brygada łączności, dwie samodzielne brygady kolejowe, cztery samodzielne brygady zabezpieczenia materiałowo-technicznego i dwie samodzielne brygady radiotechniczne specjalnego przeznaczenia. Oprócz nich dowództwu okręgu podlega samodzielny pułk radiotechniczny specjalnego znaczenia oraz pozostałe centra i bazy rodzajów wojsk i służb.

5.Armia Ogólnowojskowa ma dywizję zmechanizowaną oraz dwie brygady zmechanizowane, 35.Armia Ogólnowojskowa ma dwie brygady zmechanizowane i brygadę przykrycia, a 36.Armia Ogólnowjskowa brygadę pancerną (obecnie jedyną w Rosji) i brygadę zmechanizowaną. Najdziwniejszą z rosyjskich armii jest zapewne 29.Armia Ogólnowjskowa, która składa się z jednej brygady zmechanizowanej. Specyficzną jednostką okręgu jest 68.Korpus Armijny stacjonujący na Sachalinie i Wyspach Kurylskich. W jego skład wchodzi jedyna w Rosji dywizja karabinowo-artyleryjska, samodzielna brygada zmechanizowana oraz samodzielne bataliony dowodzenia, inżynieryjny, walki radioelektronicznej i dywizjon artylerii rakietowej.

Jednostki okrętowe Floty Oceanu Spokojnego wchodzą w skład Primorskiej Flotylli Różnorodnych Sił i Dowództwa Sił Podwodnych. We tej flocie występuje również specyficzne dowództwo jakim jest Dowództwo Wojsk i Sił na Północnym-Wschodzie. Grupuje ono zarówno jednostki okrętowe, jak i lotnicze oraz przeciwlotnicze stacjonujące na Kamczatce. Cała flota ma łącznie dwa samodzielne mieszane pułki lotnictwa, samodzielną eskadrę lotnictwa zwalczania okrętów podwodnych oraz dywizję obrony powietrznej.

11.Armia Lotnicza i Obrony Powietrznej dysponuje dwoma mieszanymi dywizjami lotnictwa, samodzielnym pułkiem lotnictwa myśliwskiego, samodzielnym pułkiem lotnictwa szturmowego, samodzielnym mieszanym pułkiem lotnictwa transportowego, samodzielną eskadrą lotnictwa rozpoznawczego oraz brygadą lotnictwa wojsk lądowych i trzema samodzielnymi pułkami śmigłowców. Obrona przeciwlotnicza armii składa się z trzech dywizji obrony powietrznej.

Flota Północna od niedawna jest pełnoprawnym okręgiem wojskowych. Przez kilka lat wchodziła ona w skład Zachodniego Okręgu Wojskowego, ale szybko została z niego wyłączona jako dowództwo strategiczne. Było to bezpośrednio związane ze wzrostem znaczenia jaki Rosja przywiązuje do Arktyki i jej okolic. Obecnie flota ta oprócz związków okrętów dysponuje korpusem armijnym oraz armią lotnictwa i obrony powietrznej.

11.Korpus Armijny składa się tylko z dwóch samodzielnych brygad zmechanizowanych (arktycznych) i samodzielnego batalionu dowodzenia. Zasadnicze siły okrętowe Floty Północnej zorganizowane są w Kolską Flotyllę Różnorodnych Sił, Białomorską Bazę Wojenno-Morską i Dowództwo Sił Podwodnych.

45.Armia Lotnicza i Obrony Powietrznej dysponuje dwoma mieszanymi pułkami lotnictwa, dwoma samodzielnymi pokładowymi pułkami lotnictwa myśliwskiego, pułkiem bezpilotowych statków powietrznych i samodzielną pokładową eskadrą śmigłowców zwalczania okrętów podwodnych. W skład obrony przeciwlotniczej armii wchodzą dwie dywizje obrony powietrznej.

Tak w telegraficznym skrócie wygląda pokojowa organizacja Sił Zbrojnych Rosji. Struktura ta jest nieproporcjonalnie rozbudowana do posiadanych zdolności bojowych oraz liczby żołnierzy i sprzętu wojskowego. Już teraz można zaobserwować wynikające z tego problemy w czasie wojny na Ukrainie. Szereg nisko ukompletowanych jednostek po poniesieniu dużych strat ludzkich i sprzętowych wymaga zapewne uzupełnień, a może i reorganizacji. Rozdmuchane struktury z wieloma szczeblami dowodzenia, sporą liczbą stanowisk generalskich nie sprzyjają sprawnemu dowodzeniu. Również rozbudowane liczebnie instytucje centralne, szkolnictwo wojskowe, ośrodki badawczo-naukowe, różnego rodzaju centra, inspekcje i służby pochłaniają masę żołnierzy i pracowników cywilnych. W związku z tym żołnierzy tych na całe szczęście, ale brakuje na linii frontu.

Na razie nie wiadomo czy wojna na Ukrainie wymusi na Rosji generalną przebudowę sił zbrojnych czy nadal będzie ona tkwiła w dotychczasowym modelu. Można sobie wyobrazić powrót do początku lat 90-tych XX wieku gdy duża część jednostek wojskowych była mocno skadrowana, a sprzęt wojskowy w nich eksploatowany nie znajdował się w najlepszym stanie technicznym. Z naszej, polskiej perspektywy stan permanentnych kłopotów armii rosyjskiej powinien trwać jak najdłużej.

W kolejnych odcinkach cyklu „Armia rosyjska – armia agresora" będziemy szczegółowo przestawiać następne rosyjskie okręgi wojskowe i związki operacyjne.