Nowy-stary czołg wróci do produkcji?

Nim przejdziemy do właściwej części tego artykułu, należy zaznaczyć, że twierdzenia Rosjan są oczywiście częścią ich propagandy i należy podchodzić do nich ostrożnie. Z drugiej strony nie wolno lekceważyć potencjalnego przeciwnika.

Turbina gazowa

Turbina gazowa jako napęd dla czołgów od dawna jest wyborem kontrowersyjnym, choć w rzeczywistości nie jest to kwestia tak czarno-biała, jakby się mogło wydawać. Silniki tego typu mają wiele zalet. Po pierwsze, pomimo kompaktowych gabarytów oraz małej masy, dysponują dużą mocą oraz momentem obrotowym.

Turbina gazowa łatwo się uruchamia, szczególnie w niskich temperaturach, ma prostszą konstrukcję od silnika tłokowego, gazy spalinowe są praktycznie niewidoczne gołym okiem, a ponieważ turbina gazowa generuje dźwięki wysokiej częstotliwości, jest praktycznie niesłyszalna na większych dystansach.

Dodatkowo, wbrew pozorom, silniki tego typu mają żywotność zbliżoną do silników tłokowych, szczególnie gdy wprowadzono czy to w USA, czy to w Rosji, automatyczne systemy oczyszczające filtry powietrza za pomocą impulsów sprężonego powietrza. Takie rozwiązania stosowane są w czołgach M1 Abrams, a także w konstrukcjach z silnikami tłokowymi.

Oczywiście turbiny gazowe oprócz plusów mają także minusy. Głównym jest znacznie większe zużycie paliwa na biegu jałowym, czyli w trakcie postoju. W trakcie ruchu, gdy silnik pracuje na optymalnych obrotach, spalanie turbiny gazowej i silnika wysokoprężnego jest zbliżone. To daje się rozwiązać za pomocą cyfrowej kontroli pracy silnika.

Ponadto pamiętajmy, że GTD-1250 napędzająca czołgi T-80 czy AGT1500 napędzająca czołgi M1, to nadal konstrukcje z lat 70. Nowocześniejsze turbiny gazowe dla czołgów, opracowane w latach 80. i 90., miały znacząco niższe spalanie, ale nigdy nie zostały wdrożone, np. turbina gazowa LV100. Rosjanom nie udało się opracować podobnego silnika, oznaczonego jako WTDT-1000FM.

Ponadto Rosjanie wskazują, że właśnie ze względu na łatwość odpalania turbin gazowych w klimacie arktycznym jest to dla nich bardzo ważne, albowiem zakładają działanie właśnie w arktycznej strefie klimatycznej, gdzie widzą swoje interesy.

Rosjanie jakiś czas temu już rozpoczęli wznawianie produkcji turbin gazowych GTD-1250 dla czołgów rodziny T-80. Jednocześnie zapowiedziano również rozpoczęcie prac nad wznowieniem produkcji samych czołgów T-80.

Stary, nowy czołg

Dyrektor generalny zakładów UralWagonZawod Aleksander Potapow stwierdził, że ze względu na duży popyt rosyjskich sił zbrojnych, czołgi T-80 będą produkowane także jako platforma dla innych konstrukcji, jak wozy zabezpieczenia technicznego, ciężkie rakietowe miotacze ognia TOS-2 oraz inne pojazdy gąsienicowe przeznaczone dla tzw. brygad arktycznych.

Jak będzie wyglądał nowy wariant czołgu T-80? Na tę chwilę trudno określić, ale możemy pokusić się o postawienie pewnych hipotez. Po pierwsze, jeśli chodzi o system wieżowy, z pewnością nie ma mowy o powrocie do oryginalnych wież odlewanych. Nie ma to dziś większego sensu, więc jeśli produkcja czołgów zostanie wznowiona, potrzebne są nowe wieże.

I tutaj w zasadzie można zastosować ten sam, niezmieniony system wieżowy czołgu T-90M, spawany z walcowanych płyt ze stali pancernej, ewentualnie zmodyfikowany pod kątem automatu ładowania, ale i to nie miałoby sensu. Lepszym pomysłem jest zunifikowany moduł bojowy dla czołgu T-80 i T-90M, taki pomysł był już kiedyś proponowany w ramach programu „Burłak”.

Jeśli chodzi o kadłub, modyfikacje byłyby minimalne, sam kadłub i tak jest spawany z walcowanych płyt ze stali pancernej. Jedyne głębsze modyfikacje mogłyby objąć moduł pancerza specjalnego chroniący przód kadłuba, być może zunifikowany z kadłubem T-90M. Na kadłubie oraz wieży zainstalowane mogą zostać te same moduły wybuchowego pancerza reaktywnego Relikt.

Jedyne głębsze modyfikacje mogłyby objąć moduł pancerza specjalnego chroniący przód kadłuba, być może zunifikowany z kadłubem T-90M.

Oczywiście nie można wykluczać wprowadzenia innych modyfikacji, jak nowe planetarne skrzynie biegów, które umożliwiłyby jazdę na biegu wstecznym z większą prędkością. Takie rozwiązanie jest zresztą opracowywane w ramach programu modernizacji czołgu T-90M o kryptonimie Rywok-2.

Podsumowanie

A więc czy produkcja czołgów T-80 zostanie wznowiona? Są na to pewne szanse, ale czy skończy się jedynie na propagandzie, czy też nowe wozy bojowe zaczną zjeżdżać z linii produkcyjnej – pewnie przyjdzie nam jeszcze poczekać, zanim się przekonamy, tym bardziej, że wznowienie produkcji zapowiadane jest już od jakiegoś czasu.

Z drugiej strony, hurraoptymistyczne niedocenianie potencjalnego przeciwnika, jakim jest Rosja, to naiwne podejście do problemu. Pomimo wszystkich problemów ekonomicznych i sankcji, Rosja produkuje nowe czołgi T-90M, kontynuowane są prace rozwojowe T-90M w ramach programu Rywok-2, trwają dalsze prace nad ciężką platformą Armata, w tym nad czołgiem T-14.

Jak sytuacja się rozwinie? Przekonamy się z czasem.