Nowości w HSW. Borsuk, Krab, CBWP, Baobab i nie tylko

Inwestycje w pancernej stolicy kraju

Po wielu latach żmudnych prac badawczo-rozwojowych, badań i testów, a w końcu także negocjacji z Agencją Uzbrojenia, 27 marca 2025 roku podpisano umowę na pierwszą partię produkcyjną bojowych wozów piechoty Borsuk na potrzeby Wojska Polskiego. To historyczna chwila zarówno dla Sił Zbrojnych RP, jak i Huty Stalowa Wola. Pojazd w pełni zaprojektowany w Polsce, będący w 100% polską myślą techniczną (choć wykorzystujący trochę zagranicznych podzespołów) będzie służył polskiemu żołnierzowi.

Dzięki uprzejmości Huty Stalowa Wola autor miał przyjemność zapoznać się z możliwościami zakładu, perspektywą dalszej rozbudowy kompetencji oraz przyszłością, która czeka jedną z najnowocześniejszych fabryk produkujących sprzęt wojskowy w Polsce (a pod wieloma względami także w Europie). Jak mogliśmy przekonać się w ostatnim czasie, choćby w trakcie prezentacji przedstawionej na sejmowej podkomisji ds. polskiego przemysłu obronnego i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP, w HSW prowadzone są inwestycje mające na celu rozbudowę nie tylko głównego zakładu, ale również niedawno odkupionych części takich jak hala M16 czy Zakład Zespołów Napędowych (ZZN).

Jak wiemy, obecnie realizowana jest rozbudowa hali głównej o kolejne cztery nawy łącznej o powierzchni 15 tys. m². Planowana jest rozbudowa głównej hali o jeszcze jedną nawę o powierzchni 3 tys. m². Realizowana jest również inwestycja mająca na celu budowę toru do prowadzenia strzelań próbnych z uzbrojenia głównego pojazdów o kalibrze do 40 mm. Przy hali głównej zrealizowano już również budowę toru APG. Łączna powierzchnia użytkowa głównego obiektu to 64 tys. m², obiektu M16 to aż 68 tys. m², a ZZN 56 tys. m². Po zakończeniu wielu inwestycji w 2026 r. zdolności produkcyjne HSW powinny wzrosnąć około trzykrotnie.

Łączna kwota inwestycji, które mają zostać zrealizowane do 2030 r., ma opiewać na około 1,2 mld zł, natomiast do końca 2025 zainwestowanych ma być 400 mln. Jak widać, skala inwestycji jest ogromna. Dodatkowo inwestycje mają także objąć lufownię, która funkcjonuje w HSW, aby rozbudować jej zdolności produkcyjne. Plany długoterminowe zakładają, że lufownia ma dysponować największym potencjałem produkcyjnym ze wszystkich tego typu obiektów w Europie.

Borsuk, nowy klejnot w koronie

Najnowszym klejnotem w koronie HSW jest bojowy wóz piechoty Borsuk. To efekt wielu lat ciężkiej pracy inżynierów zaangażowanych w ten projekt. Jak już wcześniej informowaliśmy, dzięki proaktywnej postawie zarządu obecnie w produkcji znajduje się około 18 pojazdów z partii rozruchowej. Dzięki temu pierwsza dostawa Borsuków do wojska odbędzie się bardzo szybko, bo jeszcze w bieżącym roku. Jest to godne odnotowania, zważywszy na termin podpisania umowy wykonawczej. Jednak należy pamiętać, że Borsuk nie jest projektem zamkniętym. Pojazd będzie w toku produkcji rozwijany i modyfikowany. Kolejne serie z całą pewnością będą różnić się od obecnej.

Trzeba w tym miejscu podkreślić, że Borsuk jest całkowicie nowym pojazdem, dlatego też moce produkcyjne będą rosły stopniowo, wraz z napływem kolejnych zamówień. Stąd też pierwsza umowa na 111 wozów służy głównie uruchomieniu szeregu procesów w fabryce, ale nie tylko. Opiewający na ponad 6 mld zł kontrakt obejmuje nie tylko produkcję Borsuków oraz stosowny pakiet logistyczny i szkoleniowy, ale też opracowanie i przekazanie kompletnej Dokumentacji Technicznej do Produkcji Seryjnej, a także Programu Komisyjnych Badań Zdawczo-Odbiorczych (wraz z ich przeprowadzeniem).

Przeglądając wiele komentarzy dotyczących pierwszej umowy na bojowe wozy piechoty Borsuk w oczy rzucają się głosy, które krytykują liczbę zamówionych wozów i harmonogram realizacji w latach 2025-2029. W wielu miejscach pojawia się zarzut o niewystarczających mocach produkcyjnych. Jest to błędne myślenie, wynikające, jak można domniemywać, z braku wiedzy na temat tego, jak wygląda produkcja w HSW. Zakład jednocześnie produkuje nowe armatohaubice samobieżne Krab, pojazdy z rodziny WD i WDSz, zdalnie sterowane systemy wieżowe ZSSW-30 (które są integrowane na miejscu z Borsukami i Rosomakami) oraz oczywiście Borsuki. HSW zajmuje się także innymi systemami artyleryjskimi (dość przytoczyć wyrzutnię rakiet Homar-K). Wytwarzane są także różnego rodzaju pojazdy wsparcia. Mowa o setkach sztuk różnego typu sprzętu wojskowego.

Współcześnie nie zamawia się dużych ilości sprzętu w ramach jednej umowy. Wynika to z czasu dostawy kluczowych podzespołów (choćby silników i przekładni) czy materiałów służących do produkcji. Te czynniki mają wymierny wpływ na harmonogramy dostaw. Wynikają one również z wprowadzanych w toku produkcji zmian.

Perspektywy „ciężkiego Borsuka"

HSW kontynuuje prace nad ciężkim bojowym wozem piechoty. Projekt rozpoczął się w 2023 r. Wóz ma wykorzystywać wiele rozwiązań i podzespołów, które opracowano na potrzeby innych pojazdów, w tym Borsuka. Wśród zalet należy wymienić unifikację, która ułatwi logistykę i szkolenie. To także redukcja kosztów dzięki wykorzystaniu istniejących rozwiązań, a także przyspieszenie prac nad nowym wozem, bowiem nie trzeba projektować wszystkich elementów od zera. Tym niemniej pewne rozwiązania trzeba stworzyć od podstaw, jak osłonę balistyczną i przeciwminową. Pancerz CBWP ma zapewniać znacznie wyższy poziom ochrony niż Borsuk.

Oczywiście to będzie wiązało się ze wzrostem masy, co z kolei wymusi opracowanie nowego zespołu napędowego (zastosowane zostaną istniejący silnik i przekładnia główna), przekładni bocznych, gąsienic wraz z systemem napinania, systemu teleinformatycznego oraz systemu rozprowadzania mocy. Oczywiście ciężki bojowy wóz piechoty ma wykorzystywać zdalnie sterowany system wieżowy ZSSW-30. Projekt będzie realizowany przez HSW ze środków własnych aż do zakończenia badań wstępnych. Prawa własności intelektualnej również pozostaną w Stalowej Woli. Natomiast Agencja Uzbrojenia będzie zatwierdzać i nadzorować realizację etapów pracy rozwojowej, które zostaną określone w harmonogramie w ramach finansowanej umowy od etapu badań kwalifikacyjnych.

Projekt ciężkiego bojowego wozu piechoty ma duży potencjał, nie tylko jako nowy typ sprzętu w Siłach Zbrojnych RP, ale również pod kątem eksportu, jako że HSW zachowa prawa do własności intelektualnej pojazdu.

Spécialité de la maison – artyleria samobieżna

HSW specjalizuje się również w systemach artylerii lufowej i rakietowej. W tej dziedzinie produktem przewodnim są armatohaubice samobieżne Krab. Podobnie jak Borsuk konstrukcja ta ma za sobą dość burzliwe dzieje związane z procesem opracowania i wdrożenia do produkcji seryjnej oraz na uzbrojenie Sił Zbrojnych RP. Na szczęście wieloletnie perypetie programu Regina zakończyły się sukcesem. Obecnie HSW realizuje kolejne zamówienia na potrzeby Sił Zbrojnych RP, które obejmują co najmniej 180 Krabów. Zresztą sam Krab wciąż jest rozwijany. Trwają prace nad modernizacją systemu wieżowego w celu wprowadzenia zautomatyzowanych magazynów pocisków i ładunków, jak również zmechanizowanego układu zasilania działa w amunicję (tzw. automatu ładowania).

Jednak artyleria lufowa to nie tylko Kraby. To także moździerze samobieżne M120K Rak na podwoziu KTO Rosomak. Zakończono realizację dotychczasowej umowy na dostawę tego sprzętu do wojska. Trwają prace nad nową wersją moździerza i systemu wieżowego MSSW-120, w HSW określanego mianem M69. Moduł nie tylko uproszczono konstrukcyjnie, co pozytywnie wpływa na niezawodność oraz podatność eksploatacyjną, ale także upraszcza produkcję, skraca jej czas, a być może nieco redukuje koszty. Dzięki wprowadzonym zmianom konstrukcyjnym udało się zwiększyć szybkostrzelność. Obecnie nowy system wieżowy jest prezentowany na kadłubie bojowego wozu piechoty Borsuk, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby został zainstalowany na innym nośniku.

Oczywiście trwają także prace nad artylerią rakietową. Dotyczy to w szczególności integracji modułów wieloprowadnicowych wyrzutni rakiet K239 Chunmoo z podwoziami Jelcz P882.57 TS T45 z napędem 8x8. W ten sposób powstają pojazdy Homar-K. Jest to kolejny bardzo ważny projekt realizowany przez Hutę Stalowa Wola w kooperacji z partnerami krajowymi i zagranicznymi. Wdrażanie Homara-K nie tylko prowadzi do znaczącej modernizacji technicznej pododdziałów artylerii rakietowej w Wojsku Polskim. Po jego zakończeniu Polska będzie dysponowała prawdopodobnie najsilniejszą artylerią rakietową w Europie.

W HSW produkowane są również Wozy Dowódcze (WD) i Wozy Dowódczo-Sztabowe (WDSz) na bazie Lekkiego Podwozia Gąsienicowego (LPG). HSW przygotowuje również specjalistyczne zabudowy instalowane na ciężarówkach Jelcz, które służą jako pojazdy wsparcia dla systemów artylerii. Są to: Artyleryjskie Wozy Amunicyjne (AWA), Artyleryjskie Wozy Remontu Uzbrojenia (AWRU) oraz Warsztaty Remontu Uzbrojenia i Elektroniki (WRUE). Na bazie KTO Rosomak powstają Artyleryjskie Wozy Dowodzenia (AWD) i Artyleryjskie Wozy Rozpoznawcze (AWR). W podmiotach zależnych HSW wytwarzane są także Taktyczne Pojazdy Wielozadaniowe Waran. Wozy mogą być produkowane w różnych konfiguracjach, w tym jako nośniki systemu BSP-U Gladius. Trwają także prace nad Taktycznym Pojazdem Wielozadaniowym Heron z napędem 6x6.

Sprzęt dla Wojsk Inżynieryjnych

Huta Stalowa Wola to nie tylko bojowe wozy piechoty czy artyleria, to też sprzęt dla Wojsk Inżynieryjnych. To właśnie w HSW powstają Pojazdy Minowania Narzutowego (PMN) Baobab-K. Obecnie realizowana jest opiewająca na kwotę 510 mln zł umowa z 2023 r. na dostawę w latach 2026-2028 24 egzemplarzy PMN Baobab-K. Niewykluczone, że w przyszłości złożone zostaną kolejne zamówienia, biorąc pod uwagę sytuację za wschodnią granicą naszego państwa, projekt budowy linii umocnień znanych jako „Tarcza Wschód” oraz rosnącego zapotrzebowania na sprzęt inżynieryjny, w tym systemy minowania narzutowego.

Baobab-K zyskał także zainteresowanie za granicą, jak już informowaliśmy na łamach Defence24.pl. Jest to dobra informacja, która daje szanse na eksport tego rozwiązania, jednego z najnowocześniejszych, jeśli nie najnowocześniejszego w swojej klasie. Sam Baobab-K z pewnością nie jest ostatnim słowem HSW w temacie sprzętu dla wojsk inżynieryjnych. Ponadto HSW jest producentem użytkowanych przez Wojsko Polskie spycharko-ładowarek SŁ-34C czy uniwersalnych maszyn inżynieryjnych UMI 9.50, które nadal mogą być produkowane.

Skok w nową epokę

Huta Stalowa Wola dokonała wręcz gigantycznego postępu w rozbudowie kompetencji, nie tylko produkcyjnych, ale również w dziedzinie projektowania sprzętu wojskowego. To pozwala na zabezpieczenie produkcji tak istotnego elementu ciężkiego sprzętu wojskowego jak lufy w kalibrach od 30 mm do 155 mm. Oczywiście trzeba uzbroić się w cierpliwość i poczekać na zakończenie wszystkich prowadzonych inwestycji, by ocenić ich efekty. Niemniej to, co autor miał przyjemność obejrzeć na własne oczy, napawa dużym optymizmem.

Produkcja bojowych wozów piechoty Borsuk z pewnością będzie kołem zamachowym do dalszego rozwoju HSW. Kluczowe jest złożenie kolejnych zamówień przez MON oraz danie zakładowi ze Stalowej Woli szansy na dokończenie innych projektów, w tym ciężkiego bojowego wozu piechoty. My, zwykli obywatele Rzeczpospolitej Polski, możemy być dumni z tego, że mamy tak nowoczesny i dobrze rozwijający się zakład przemysłu obronnego.