Modułowy Tarnów

Wojna na Ukrainie - raport specjalny Defence24.pl

Artykuł sponsorowany, przygotowany we współpracy z ZM Tarnów S.A.

Oprócz uzbrojenia przeciwlotniczego, broni strzeleckiej oraz pokładowej i granatników, ZM Tarnów znajduje swą specjalizację produktową w projektowaniu i produkcji zdalnie sterowanych modułów uzbrojenia, przeznaczonych na wyposażenie bardziej złożonych systemów broni. Znaczenia takiego uzbrojenia dowodzą doświadczenia z wojny w Ukrainie, podczas której swoją rolę na współczesnym polu walki potwierdziły drony różnych klas, w tym zwalczające nawet pojedyncze pojazdy. Tym samym znaczenia nabiera możliwość likwidowania tego typu dronów z poziomu pojazdów, którym w działaniach manewrowych nie sposób zagwarantować skutecznej pod każdym względem obrony przeciwlotniczej.

Nie mniejsze znaczenie ma także zdolność do zwalczania broni pancernych nie tylko z poziomu klasycznych wyrzutni ppk czy granatników ppanc. obsługiwanych przez żołnierzy piechoty, ale też wyposażanie w środki zwalczania broni pancernej możliwie największej liczby pojazdów różnych klas. No i wreszcie – własne pojazdy powinny dysponować bronią maszynową sterowaną spod pancerza także po to, by móc razić nieprzyjacielskie wyrzutnie przeciwpancernych pocisków kierowanych, także w trudnych warunkach atmosferycznych.

Klasycznym reprezentantem znajdującego się w ofercie ZMT modułowego uzbrojenia pokładowego pojazdów lądowych jest ZSMU A5 (Zdalnie Sterowany Moduł Uzbrojenia), przeznaczony do prowadzenia działań bojowych z wykorzystaniem karabinu WKM-Bm kal. 12,7 mm lub granatnika automatycznego 40 mm oraz karabinu maszynowego UKM 2000C kal. 7,62 mm. Stanowi to główną konfigurację wyrobu. Zapewnia załogom pojazdów (kołowe i gąsienicowe transportery opancerzone, samochody terenowo-osobowe, specjalistyczne pojazdy kołowe i gąsienicowe, jednostki pływające) oraz obiektów stacjonarnych możliwość obserwacji okrężnej, jak i skutecznej obrony przed bezpośrednim atakiem przy zachowaniu warunku minimalizacji zagrożenia dla operatora.

Rolę tę może spełniać w każdych warunkach terenowych i atmosferycznych, niezależnie od pory doby i roku. Dzięki zastosowaniu automatycznego układu śledzenia celu (autotracker), może wykrywać, śledzić i naprowadzać uzbrojenie i skutecznie zwalczać cele, także powietrzne kategorii mikro, nawet w sytuacji, kiedy nosiciel modułu porusza się po drodze gruntowej z prędkością do 60 km/godz.

Moduł o masie własnej 303 kg zdolny jest operować w zakresie azymutu n x 360 stopni i w zakresie elewacji od -15 do +70 stopni, wyposażony jest w stabilizację uzbrojenia oraz głowicy celowniczej (zawiera ona kamerę dzienną i termalną oraz dalmierz laserowy, zintegrowane w jeden zwarty moduł z systemem stabilizacji i samooczyszczenia), może być opcjonalnie wyposażony w drugie stanowisko operatora. W przypadku uszkodzenia np. systemu zasilania w energię moduł może być obsługiwany w trybie ręcznym.

Moduł w wersji A5 to najcięższy z tych rozwijanych przez ZM Tarnów, bo jest od podstaw przygotowany do przenoszenia dwóch karabinów maszynowych lub karabinu maszynowego i granatnika. W ofercie zakładów z Tarnowa jest też cała rodzina lżejszych systemów w wersji A3, uzbrojonych w jeden system broni lufowej, uzupełniony potencjalnie o wyrzutnię przeciwpancernych pocisków kierowanych. Pierwszy wariant rodziny A3, ZSMU A3, jest już używany w Wojsku Polskim, na Kołowych Transporterach Opancerzonych Rosomak w wersji WRT (Wozie Rozpoznania Technicznego). Może on być zabudowywany także na innych pojazdach, w tym np. samochodach terenowo-osobowych, wyspecjalizowanych pojazdach opancerzonych, kołowych i gąsienicowych oraz jednostkach pływających i obiektach stacjonarnych.

W stosunku do A5 jest to konstrukcja prostsza, wprawdzie o mniejszych możliwościach bojowych, ale też mniej skomplikowana technicznie i serwisowo, tańsza i lżejsza (165 kg), a więc możliwa do zabudowania na większej liczbie pojazdów. Moduł A3 uzbrojony jest w UKM 2000C 7,62 mm, wyposażony w głowicę z kamerą termalną, kamerą dzienną oraz dalmierzem laserowym o zasięgu 5 km. Może pokryć pełny zakres azymutu (n x 360 stopni), a zakres elewacji zawiera się od -5 do +50 stopni, zatem moduł kwalifikuje się do zwalczania – w warunkach dziennych i nocnych – zarówno celów lądowych (siły żywej i sprzętu technicznego, w tym lekko opancerzonych pojazdów, celów stacjonarnych), jak i powietrznych.

Rozwinięciem tej konstrukcji jest ZSMU A3B, którego uzbrojeniem jest posiadający znacznie większe od UKM 2000C półcalowy (12,7 mm) WKM-Bm. Jest to konstrukcja nieco cięższa (190 kg), bardziej skomplikowana i droższa, ale posiadająca znacznie większe możliwości bojowe. Poza wymianą uzbrojenia konstruktorzy z ZMT przeprojektowali cały system wykrywania i śledzenia celu oraz naprowadzania na cel uzbrojenia.

Moduł A3B, dysponujący analogicznym do A3 zespołem sensorów, ma tę przewagę, iż są one, tak jak uzbrojenie, czyli karabin maszynowy kalibru 7,62 mm lub 12,7 mm, zabudowane na żyroskopowo stabilizowanej platformie, a ich zakres funkcjonalności został poszerzony o wideotraker, czyli układ automatycznego śledzenia celów, zaś pod względem balistycznym moduł „obsługuje" zarówno UKM 2000C (7,62 mm), jak i WKM-Bm (12,7 mm), także w odniesieniu do celów ruchomych. Konstrukcja przewiduje opcję obsługi A3B także z dodatkowego pulpitu ze stanowiska wynośnego, co jeszcze bardziej zwiększa bezpieczeństwo operatora/operatorów. I wszystko wskazuje na to, że moduł A3B trafi na kolejne wersje specjalistycznych Rosomaków.

Ten moduł już został bowiem zamówiony (na razie 1 egzemplarz) przez Rosomak SA dla wyposażenia KTO w wariancie RSK (Rozpoznania Skażeń) oraz 2 egzemplarzy dla AWR (Artyleryjskiego Wozu Rozpoznania) dla Kompanijnych Modułów Ogniowych moździerza samobieżnego 120 mm Rak. Jak wiadomo, AWR został zamówiony przez Agencję Uzbrojenia we wrześniu br. –Obecnie negocjujemy dostawy 28 szt. ZSMU A3B do montażu na pojazdy KTO AWR – informują Zakłady Mechaniczne Tarnów. Sfinalizowanie tych negocjacji pozwoli zabezpieczyć moduły uzbrojenia dla wszystkich 30 zamówionych AWR.

Ważną i ciekawą opcją rozszerzenia rynku dla tego modułu jest – mający swą premierę podczas MSPO 2022 – nowy wóz dowodzenia, jaki Huta Stalowa Wola przygotowuje dla artylerii. Wóz, który już otrzymał nazwę Waran, powstaje we współpracy z Tatra Export, i oparty jest na konstrukcji podwozia 4x4 tej firmy. Prezentowany na MSPO prototyp wyposażony był w zabudowany na stropie opancerzonej kabiny ZSMU w wariancie z UKM 2000C 7,62 mm, sterowany ze stanowiska usytuowanego za miejscem kierowcy.

Od ponad roku Zakłady Mechaniczne Tarnów rozwijają moduł A3B w zupełnie nowym kierunku. Jest on związany z zabudową modułu na autonomicznym nośniku bezzałogowym oraz wzbogaceniem uzbrojenia modułu o pocisk przeciwpancerny. Do badań, jakie zostały przeprowadzone w grudniu 2021 r. na prototypie w wariancie A3C, wykorzystany został rozwijany przez ośrodek w Skarżysku Kamiennej (Mesko SA oraz CRW Telesystem-Mesko), ppk Pirat. Praca ta prowadzona jest w ramach projektu „Autonomiczny pojazd kołowy z modułem uzbrojenia do zadań rozpoznawczych i bojowych", dofinansowanego przez NCBiR i realizowanego przez konsorcjum w składzie Zakłady Mechaniczne Tarnów SA, STEKOP SA i Wojskowa Akademia Techniczna. W czasie testów poligonowych robot z zabudowanym ZSMU A3C, zintegrowanym z wyrzutnią ppk Pirat, korzystał z systemu podświetlania celu (CLU-P), oddalonego od robota o ok. 100 m. Bez problemów uzyskano trafienie celu w odległości ok. 1000 m.

Niezależnie od tych badań przeprowadzono, z bardzo obiecującymi wynikami, różne testy funkcjonowania systemu z prototypowym CLU-P w bardzo skomplikowanych warunkach atmosferycznych (zamglenie, śnieżyca, silny wiatr). System, jak oceniono, wykazał zdolność zdalnego sterowania wszystkimi funkcjonalnościami CLU-P przez ukrytego operatora oraz transmisji wideo (włącznie z obserwacją plamki laserowej) z odległości około 3 km. Umożliwia także współpracę z różnymi systemami bojowymi, naprowadzanymi laserowo, od Amunicji Precyzyjnego Rażenia do haubic 155 mm (APR 155) i moździerza automatycznego Rak 120 mm (APR 120), po dron Bayraktar TB-2 z uzbrojeniem przeciwpancernym.

Tak skonfigurowany moduł A3C, zaprojektowany jako system z otwartą architekturą, może być implementowany zarówno na bezzałogowej platformie, na jakiej został udanie przetestowany rok temu, jak i na innych, załogowych nośnikach, poczynając od Humvee i innych samochodów terenowych 4x4, w tym najnowszego Warana z HSW, poprzez przyszłe pojazdy Kleszcz i Pegaz, aż po ciężkie pojazdy minoodporne klasy Cougara oraz KTO Rosomak. Może to znakomicie wzmocnić potencjał przeciwpancerny Sił Zbrojnych RP. Tym bardziej, że ppk Pirat ma możliwość atakowania celów opancerzonych z górnej półsfery (top-attack), a wszystkie jego elementy znajdują się pod pełną krajową kontrolą.

Próby ZSMU z ppk Pirat oceniamy bardzo dobrze. Otwarta konfiguracja systemu pozwoliła zaimplementować kolejny rodzaj uzbrojenia, zwiększając tym samym możliwości taktyczno-techniczne. Dalszy rozwój uzależniony jest od zainteresowania ze strony potencjalnego Zamawiającego – podkreślają przedstawiciele ZM Tarnów.

ZM Tarnów SA mocno stawiają na eksport i otrzymują zapytania o swoje ZSMU. Nie wszystkie kończą się jednak kontraktami, również przez ograniczenia eksportowe.

Wygląda na to, że przez najbliższy okres to potencjalne zainteresowanie najważniejszego zamawiającego, czyli polskiego MON, w zasadniczy sposób definiować będzie plany rozwojowe Zakładów związane z rodziną ZSMU. Na pewno, jak ujawniają ZMT, będą one obejmować przede wszystkim rozwijanie automatyzacji procesu śledzenia celu, dalszą integrację z zestawami rakietowymi, wdrażanie nowocześniejszych karabinów. – Obecnie ZSMU są wyposażone w układ stabilizacji i wideotraker dający w dobrych warunkach oświetleniowych i terenowych niemal automatyczne śledzenie celu, jest to ogromne ułatwienie dla operatora, ale jako producent ZSMU widzimy tu nadal pole do dalszego rozwoju i optymalizacji – słyszymy od przedstawicieli Zakładów. Znaczne oczekiwania wiąże się w Tarnowie z rozwijaniem rodziny KTO Rosomak, w której już funkcjonuje wiele wersji., takich jak WRT, WPT, RSK. Chociaż baza podwoziowa jest ta sama, to ukompletowanie pojazdu, oraz wymagania, często znacząco się różnią.

Poza Rosomakami w różnych wersjach, wspomnianym wcześniej Waranem, moduły ZSMU były integrowane z kilkoma typami pojazdów bezzałogowych oraz z pojazdami 4x4 typu LOTR i Humvee. ZSMU to uniwersalna platforma, którą można zamontować praktycznie wszędzie i tylko od użytkownika zależy, jaki typ nosiciela wybierze. A po integracji każdy z nosicieli zyskuje możliwość zwalczania nieopancerzonych i lekko opancerzonych celów naziemnych i powietrznych, w dzień i w nocy, w różnych warunkach atmosferycznych, z zachowaniem wysokiej precyzji. A także możliwość integracji polskiego przeciwpancernego systemu pocisków rakietowych, który może dodatkowo wzmocnić zdolności nawet lekkich pojazdów.

Wszystkie obecnie produkowane zdalnie sterowane moduły uzbrojenia z Tarnowa umożliwiają integrację z systemami wspomagającymi zainstalowanymi na wozie. Umożliwia to właściwą reakcję na opromieniowanie oraz uwzględnienie przez SKO (System Kierowania Ogniem) poprawek balistycznych ze względu na aktualne warunki meteorologiczne. Integracja może obejmować także inne podsystemy pojazdu czy specyficzne reakcje na zdarzenia, których wymaga Zamawiający.

Artykuł sponsorowany, przygotowany we współpracy z ZM Tarnów S.A.