Ulgi i preferencje dla zatrudniających żołnierzy WOT i aktywnej rezerwy

Proponowana nowelizacja kilku ustaw ma zachęcić do zatrudniania żołnierzy terytorialnej służby wojskowej i aktywnej rezerwy wobec kryzysu migracyjnego na granicy z Białorusią i działań związanych z usuwaniem skutków powodzi.

Mimo że ochotnicy WOT i żołnierze aktywnej rezerwy – jak zaznaczono w uzasadnieniu projektu obublikowanego przez RCL – na co dzień nie pełnią służby w jednostkach organizacyjnych MON, to są żołnierzami w czynnej służbie wojskowej i w każdej chwili mogą zostać wezwani do wykonywania obowiązków służbowych, co oznacza niemożność wywiązywania się w tym czasie z obowiązków wobec pracodawcy.

Obecnie, zgodnie z ustawą o obronie ojczyzny, pracownikowi powołanemu do terytorialnej służby wojskowej pracodawca udziela urlopu bezpłatnego; takiemu pracownikowi przysługuje też – poza określonymi wyjątkami – ochrona przed zwolnenieniem.

Jak zapewniono w uzasadnieniu, „projektodawca dysponuje wiedzą”, że kolizja między obowiązkami pracowniczymi i wynikającymi z pełnienia służby często zniechęca pracodawców do zatrudniania żołnierzy OT i AR, a żołnierzy skłania do rezygnacji ze służby.

By temu zaradzić projektodawcy proponują wprowadzenie systemu preferencji i zachęt do zatrudniania żołnierzy pełniących te formy służby.

Zatrudniający żołnierza OT lub AR będzie mógł odliczyć od podstawy opodatkowania 12 tys. zł, jeżeli pracownik pełni tę służbę nieprzerwanie co najmniej 1 rok – przewiduje projekt. Kwota ulgi ma wzrastać do maksymalnie 24 tys. zł, jeśli zatrudniony pełni służbę co najmniej pięć lat (maksymalny czas trwania kontraktu ochotnika WOT to sześć lat).

Zachętą do zatrudniania żołnierzy OT i AR ma być też promocja takich przedsiębiorców przy udzielaniu zamówień publicznych. Zgodnie z prawem zamówień publicznych kryterium jakościowym branym pod uwagę przy udzielaniu takiego zamówienia może być aspekt społeczny. Projekt zakłada uznanie zatrudniania żołnierza za takie kryterium.

Ponadto minister obrony ma określić, które z podległych mu lub przezeń nadzorowanych jednostkach organizacyjnych będą zobowiązane uznawać kryterium zatrudniania żołnierzy OT i AR za kryterium jakościowe, a jego wartość nie może być niższa nić 10 procent. To rozwiązanie ma być stosowane w przypadku postępowania, którego wartość nie przekracza progów unijnych – ok. 25,7 mln zł przy robotach budowlanych i 663 tys. zł w przypadku dostaw i usług.

Kolejne z proponowanych rozwiązań ma zmniejszyć obciążenia pracodawcy przez zniesienie obowiązku wypłaty pracownikowi powołanemu do terytorialnej służby wojskowej odprawy w wysokości dwutygodniowego wynagrodzenia. Zamiast odprawy, za którą pracodawcy przysługuje rekompensata od MON, autorzy projektu proponują wprowadzenie świadczenia początkowego dla żołnierza OT, przysługującego po odbyciu szkolenia podstawowego. Wysokość świadczenia ma wynosić 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia z drugiego kwartału poprzedniego roku, ogłaszanego w Monitorze Polskim. Przy wynagrodzeniu, które w drugim kwartale 2023 r. wyniosło 7 tys. zł, byłoby to 3,5 tys. zł. Świadczenie to ma być zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Ma też objąć osoby, które teraz nie otrzymują odprawy, ponieważ nie są pracownikami.

Koszty projektowanych zmian podatkowych oszacowano na 52 mln zł w pierwszym roku obowiązywania nowych przepisów. Wprowadzenie świadczenia początkowego przy osiągnięciu zakładanej liczebności WOT ma spowodować wzrost wydatków budżetowych o 6 mln zł w roku bieżącym, a w kolejnych latach odpowiednio o 41,5 mln zł, 34,5 mln zł, a od 2027 r. 31 mln zł.

Proponowana ustawa ma wejść w życie w 14 dni od jej ogłoszenia.