Spór o program „wGotowości”. Opozycja: Program MON to tylko PR

Były minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak zarzuca obecnemu kierownictwu MON, że odświeża rozwiązania wprowadzone jeszcze przez jego rząd i przedstawia je jako rewolucję. „Uruchomiony dziś przez MON program szkoleń ’W gotowości« to zabieg wyłącznie PR” – napisał na platformie X. Jego zdaniem, ośmiogodzinne szkolenia dla osób, które nie chcą wiązać się z armią, zostały opracowane już za czasów PiS.

„Rozszerzenie ich formuły o dodatkowe zagadnienia jest naturalną ewolucją tego programu, lecz absolutnie nie jest to przełom” – stwierdził Błaszczak. Zwrócił przy tym uwagę na spadek nakładów na szkolenia rezerwistów: „W budżecie na przyszły rok resort zmniejszył finansowanie szkolenia żołnierzy rezerwy aktywnej – z 30 tysięcy planowanych w 2025 roku do zaledwie 3 tysięcy w roku kolejnym”.

Błaszczak podkreśla, że fundamentem systemu bezpieczeństwa powinno być systematyczne budowanie zasobów rezerw. Zaproponował m.in. wprowadzenie „opłaty za gotowość” dla rezerwistów oraz utworzenie Inspektoratu Wojsk Rezerwy. W jego ocenie rząd Donalda Tuska zamiast wzmacniać istniejące rozwiązania, tworzy „konkurencję” wobec dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, która – jak przekonuje – sprawdziła się w czasie rządów PiS. „W imię marketingu politycznego de facto osłabiają nasz system bezpieczeństwa” – napisał.

Z kolei Michał Dworczyk, dziś europarlamentarzysta, a wcześniej wiceminister obrony i szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, uważa, że program „wGotowości” nie odpowiada na najpilniejsze wyzwania obronne.

„To smutny przykład tego, jak naprędce stworzonym marketingiem przykrywa się realne potrzeby w obszarze bezpieczeństwa RP” – napisał w mediach społecznościowych. Według niego Polska potrzebuje nie kolejnych krótkich szkoleń, ale systemowej odbudowy rezerw osobowych, najlepiej poprzez wprowadzenie powszechnej obowiązkowej służby państwowej, obejmującej szkolenie wojskowe i inne formy służby zastępczej.

Dworczyk krytykuje też ograniczoną skalę programu. „Powszechny” program szkoleń dla 25 tysięcy ochotników rocznie nie zwiększy realnie rezerw osobowych Sił Zbrojnych, które szybko się starzeją i nie rosną w pożądanym tempie” – argumentuje. Zwraca przy tym uwagę, że zgodnie ze słowami szefa Sztabu Generalnego WP, generała Wiesława Kukuły, chodzi raczej o „podniesienie siły rezerw”, a nie ich faktyczną rozbudowę.

Polityk ma też wątpliwości, dlaczego MON zajmuje się szkoleniem osób, które nie będą żołnierzami. „Czy w sytuacji coraz bardziej napiętego budżetu resort obrony powinien brać na siebie zadania, które powinno realizować MSWiA?” – pyta.

Dworczyk chwali pomysł wykorzystania aplikacji mObywatel do zapisów na szkolenia, ale dodaje, że „to za mało”: „Temat jest zbyt poważny, by uprawiać demagogię. Potrzebna jest poważna propozycja dla obywateli – szkolenie zakończone przysięgą, włączenie do rezerwy i regularne ćwiczenia. Do tego odtworzenie obrony cywilnej i lepsza współpraca między resortami. Nie udźwigniemy dalej systemu, w którym każdy działa po swojemu” – napisał były minister.

Według MON, program „wGotowości” to powszechny system dobrowolnych szkoleń obronnych, którego celem jest zwiększenie odporności obywateli oraz przygotowanie ich do reagowania w sytuacjach kryzysowych. Szkolenia mają trwać jeden dzień i obejmować m.in. podstawy pierwszej pomocy, samoobrony, cyberbezpieczeństwa oraz zasad postępowania w czasie zagrożenia.

Program ruszy 22 listopada i obejmie ponad 130 jednostek w całym kraju. Rejestracja odbywać się będzie przez aplikację mObywatel. MON zapowiada, że w 2026 roku liczba uczestników może wzrosnąć nawet do 400 tysięcy osób.

Minister Władysław Kosiniak-Kamysz podkreśla, że chodzi o „zwiększenie świadomości i praktycznych umiejętności Polaków, by każdy wiedział, jak zachować się w sytuacji zagrożenia – zarówno militarnego, jak i cywilnego”.

Resort zapowiada także współpracę z samorządami, organizacjami proobronnymi, szkołami wyższymi i harcerstwem, by szkolenia mogły dotrzeć do jak najszerszej grupy obywateli. W kolejnych etapach planowane jest włączenie modułów specjalistycznych – m.in. z zakresu cyberbezpieczeństwa, logistyki kryzysowej i komunikacji w warunkach wojennych.

Według MON, program „wGotowości” ma być fundamentem nowoczesnego systemu powszechnego przygotowania obronnego, który uzupełni działania armii o komponent obywatelski i stworzy „nową kulturę bezpieczeństwa” w społeczeństwie.