„Partnerzy priorytetowi”. Trump przyspieszy eksport uzbrojenia

Celem rozporządzenia, datowanego na 9 kwietnia jest dążenie do posiadania „szybkiego i transparentnego” oraz efektywnego systemu eksportowego dla krajów, z którymi chcą współpracować Stany Zjednoczone. Pozwoli to z jednej strony utrzymać USA bazę przemysłową, na której opiera się najbardziej zaawansowana technologicznie armia, a z drugiej – zapewnienie pożądanych zdolności sojusznikom i partnerom USA.

Prezydent Trump zapewnił, że będzie dążył do większej odpowiedzialności i transparentności w systemie, by dostawy były szybsze i bardziej przewidywalne. Zgodnie z rozporządzeniem proces decyzyjny co do tego, jaki sprzęt i komu sprzedawać ma być skonsolidowany w ramach administracji. Elementy procesu zatwierdzeń w ramach FMS powinny być realizowane w pewnych wypadkach jednocześnie, a nie jeden po drugim, co w efekcie powinno prowadzić do przyspieszenia całości. Ponadto, ograniczony zostanie zakres zasad i regulacji związanych z monitorowaniem i wykonywaniem założeń zgodności sprzedaży uzbrojenia ze zgodnością polityki USA.

Sekretarze obrony i stanu USA mają między innymi pilnie ocenić ponownie restrykcje w zakresie sprzętu tzw. kategorii I ograniczeń dotyczących transferu technologii rakietowych (Missile Technology Control Regime), dostarczanego wybranym partnerom. To powinno przełożyć się na zwiększenie dostępności pocisków rakietowych i bezzałogowców zdolnych do przeniesienia ładunku o masie do 500 kg na odległość ponad 300 km. Ponadto, Kongresowi ma zostać przedstawiona zaktualizowana lista progów notyfikacji umów FMS, ale też sprzedaży komercyjnej (DCS), a dodatkowo sekretarz stanu powinien podjąć prace w celu uproszczenia samego procesu notyfikacji wraz z Kongresem. Generalnie cały proces FMS ma być bardziej elastyczny.

W ciągu 60 dni od wejścia w życie amerykański szef dyplomacji ma natomiast we współpracy z sekretarzem obrony utworzyć listę „priorytetowych partnerów” i przekazać odpowiednie informacje szefom amerykańskich misji dyplomatycznych. Z kolei szef Pentagonu obrony, we współpracy z sekretarzem stanu przygotować listę dostaw określonego sprzętu do partnerów priorytetowych. Powinien również zapewnić by dostawy tego sprzętu nie powodowały znacznych szkód w zakresie gotowości sił USA, a same dostawy powinny dążyć do osiągnięcia celu „podziału obciążeń” z sojusznikami, tak by z jednej strony partycypowali oni w kosztach produkcji sprzętu, z drugiej byli w stanie spełniać cele w zakresie zdolności bez ciągłego wsparcia ze strony USA.

Lista priorytetowych partnerów ma być następnie corocznie aktualizowana, a ponadto będą wprowadzane rozwiązania w celu zwiększenia transparentności. Do 120 dni ma zostać opracowany jednolity system elektroniczny pozwalający na monitorowanie wszystkich wniosków licencyjnych DCS oraz procedur FMS w całym cyklu realizacji.  Rewizji ma też podlegać lista sprzętu dostępnego tylko w trybie międzyrządowym, by móc realizować więcej transakcji w trybie sprzedaży komercyjnej. Ponadto, programy modernizacyjne USA powinny być od początku kształtowane w sposób umożliwiający realizację jak największej liczby zadań eksportowych.

Z treści rozporządzenia prezydenta Trumpa widać wyraźnie, że administracji USA będzie zależało na zwiększeniu eksportu uzbrojenia i będzie to jedno z narzędzi w relacjach z sojusznikami, zapewniających im zdolności bojowe. Biorąc pod uwagę stopień zaangażowania Polski w relacjach zbrojeniowych z USA, warto monitorować zmiany tych przepisów i wnioskować u Amerykanów o korzystne rozwiązania, takie jak choćby możliwość integracji amerykańskiego sprzętu z tym już używanym w Siłach Zbrojnych RP bądź planowanym i pochodzącym od innych producentów, w tym polskich, by przyspieszyć osiąganie gotowości bojowej i większą samowystarczalność obronną, co jest celem także polityki USA.