EDA wdraża wnioski z Ukrainy. Nowe priorytety zdolności obronnych

Rada Sterująca EDA, w której skład wchodzą ministrowie obrony państw UE, przyjęła 14 listopada 22 priorytety rozwoju zdolności, które mają wzmocnić europejskie siły zbrojne. Uaktualniony plan rozwoju zdolności we wszystkich domenach uwzględnia wnioski z wojny w Ukrainie i jest punktem odniesienia dla inicjatyw podejmowanych np. w ramach mechanizmu stałej współpracy strukturalnej (PESCO) i Europejskiego Funduszu Obronnego (EDF).

Jak powiedział cytowany w komunikacie EDA stojący na jej czele Josep Borrell, nowo przyjęte priorytety rozwoju zdolności wojskowych będą wytycznymi przy planowaniu obronnym i wszystkich inicjatywach obronnych UE. „Pozwolą one krajom członkowskim i ich siłom zbrojnym zachować swobodę działania i lepiej przygotować odpowiedź na wciąż zmieniające się i pogarszające środowisko bezpieczeństwa. Czas teraz przełożyć te priorytety na współpracę przy konkretnych projektach obronnych, by budować odporniejsze, sprawniejsze i silniejsze europejskie siły obronne, gotowe reagować na dzisiejsze i przyszłe zagrożenia” – dodał szef unijnej dyplomacji.

EDA za konieczne uznała opracowanie nowych platform załogowych i bezzałogowych, modernizację i rozwój takich systemów jak czołg podstawowy, bojowy wóz piechoty i transporter opancerzony zdolne operować we wszelkich warunkach i przeciwstawić się bezzałogowym aparatom latającym wykorzystującym techniki roju.

Trzeba zwiększać zasięg, precyzję i mobilność lądowych systemów uderzeniowych – uznała EDA, wskazując również na takie zdolności jak bliskie wsparcie i odporność na cyberataki.

Zwiększeniu zdolności do precyzyjnego rażenia ma służyć poprawa świadomości sytuacyjnej, wymiana informacji z pola walki, wykorzystanie sztucznej inteligencji w systemach kierowania ogniem, zgromadzenie odpowiednich zapasów amunicji wielkokalibrowej, systemy przeciwpancerne nowej generacji oraz platformy i amunicja pozwalające precyzyjnie razić przeciwnika ogniem pośrednim na bardzo duże odległości.

Za kluczowy EDA uznała rozwój systemów żołnierza przyszłości, które zwiększą świadomość sytuacyjną i szanse na przeżycie, dzięki wykorzystaniu informacji, nowych materiałów, potencjalnie także egzoszkieletów, zwiększeniu precyzji broni, ale także wykorzystaniu nieśmiercionośnych taktyk.

By zabezpieczyć interesy morskie UE, Agencja wskazuje m.in. na konieczność modernizacji systemów nawodnych, rozwoju zdolności do walki radioelektronicznej i magazynowania energii. Zdolności antydostępowe mają być rozwijane m.in. dzięki rozbudowie morskich systemów bezzałogowych.

EDA wskazała też na znaczenie walki pod wodą i na dnie, w tym rozwijanie koncepcji i doktryn, opracowanie autonomicznych pojazdów zdolnych nieprzerwanie zbierać dane. Priorytetem mają być też podwodne systemy ochrony własnych sił i instalacji oraz zdolności do zwalczania okrętów podwodnych.

Do głównych obszarów Agencja zaliczyła także zwiększanie świadomości sytuacyjnej i włączenie danych z nadzoru obszarów podwodnych do istniejących systemów wymiany informacji.

Unowocześnienie stało- i wiropłatów, nowe platformy załogowe i bezzałogowe, w tym roje dronów, systemy walki powietrznej nowej generacji, zdalnie sterowane statki powietrzne wszelkich kategorii i nowa amunicja precyzyjna, w tym pociski powietrze-powietrze, pociski manewrujące, bronie energetyczne to wg EDA główne obszary, na których powinna się skupić Unia wzmacniając siły powietrzne.

Przywołując doświadczenia z Ukrainy EDA do najpilniejszych zadań zaliczyła rozbudowę wielozadaniowych bezzałogowych systemów powietrznych służących dowodzeniu, zbieraniu informacji, wczesnemu ostrzeganiu i patrolowaniu, bezzałogowców klas MALE i HALE.

Bezzałogowe statki powietrzne transportu taktycznego, zdolne przenosić ładunek o masie 3-4 ton będące uzupełnieniem podobnej wielkości platform załogowych; wielozadaniowy śmigłowiec nowej generacji, bezzałogowe systemy tankowania w powietrzu oraz nowe samoloty transportu taktycznego i strategicznego to główne obszary wskazane w kolejnym priorytecie - transporcie powietrznym.

EDA spodziewa się rosnącej konkurencji w przestrzeni kosmicznej, wskazuje na konieczność polepszenia świadomości sytuacyjnej także w tej domenie, zdolności do wynoszenia obiektów z terytorium państw członkowskich UE oraz ochrony własnych systemów przed wrogimi działaniami. EDA za konieczne uznała zwiększenie zdolności do obserwacji, nawigacji i bezpiecznej łączności. Rozbudowa europejskich konstelacji satelitów ma służyć również wojsku do celów obserwacyjnych – to także wniosek z wojny Rosji przeciw Ukrainie.

By zwiększyć bezpieczeństwo cyberprzestrzeni, podmioty cywilne i wojskowe muszą ściślej współpracować i wypracować wspólne standardy dla produktów podwójnego zastosowania – wskazała EDA. Do priorytetów zaliczyła też odporne systemy C4ISTAR.

Inne priorytety to mobilność wojsk, ochrona infrastruktury krytycznej, bezpieczeństwo energetyczne, logistykę, wsparcie medyczne, obronę przed bronią chemiczną, biologiczną, radiologiczną i nuklearną, dobrze wyszkolone – także z wykorzystaniem przełomowych technologii – i zdolne współdziałać także w nowych domenach wojska.

EDA została powołana w lipcu 2004 r., by promować współpracę obronną w UE, m.in. przez zarządzanie wspólnymi projektami, co ma także wzmacniać NATO. Polska, która stała się państwem członkowskim UE 1 maja 2004, przystąpiła do Agencji jako jeden z członków-założycieli.