MON: 1,99% PKB na obronę w 2016 roku. Wkrótce więcej pieniędzy dla armii?

Jak poinformował Defence24.pl Oddział Mediów Centrum Operacyjnego MON, w ubiegłym roku wydano na obronę narodową 35,744 mld złotych, co stanowi 1,99% PKB roku 2015, stanowiącego podstawę do planowania wydatków w budżecie. Pierwotnie zakładano, że na obronność państwa ma być wydanych 35,899 mld złotych. 

Istotne znaczenie dla realizacji budżetu obronnego w 2016 roku miał zakup samolotów do przewozu najważniejszych osób w państwie (VIP). Umowa na pozyskanie maszyn średnich typu Boeing 737 została podpisana pod koniec marca bieżącego roku, co pozwoliło wykorzystać środki przewidziane w budżecie na rok 2016 w ramach tzw. wydatków niewygasających (były w dyspozycji MON do końca miesiąca). - W ramach zrealizowanej kwoty wydatków niewygasających wydatki na zakup samolotów VIP wyniosły 519.665,2 tys. zł. – poinformowało Centrum Operacyjne MON.

Czytaj więcej: Strategia Morawieckiego: Polska wyda 2,5 proc. PKB na obronę 

W ubiegłym roku resort obrony zrealizował wydatki majątkowe w kwocie 9,864 mld złotych, podczas gdy planowano wydanie 10,294 mld zł. Zrealizowany – dość wysoki – wskaźnik udziału wydatków majątkowych w budżecie MON wyniósł 27,6% (ustawa o przebudowie i modernizacji Sił Zbrojnych oraz ich finansowaniu wymaga tego parametru na poziomie co najmniej 20%). Wykonanie wydatków majątkowych, w stosunku do planu pierwotnego, wyniosło więc 95,8%.

Zaplanowane na 2016 rok wydatki majątkowe w rozumieniu art.7 pkt 3 w/w ustawy wynosiły 10.293.634,0 tys. zł, w tym w części 29 Obrona narodowa 10.247.302,0 tys. zł i 46.332,0 tys. zł w dziale 752 poza częścią 29. W ramach kwoty zrealizowanych wydatków obronnych państwa (35.744.409,4 tys. zł) zrealizowano wydatki majątkowe w wysokości 9.864.860,1 tys. zł, co stanowi 27,6% wykonanych wydatków obronnych W ramach zrealizowanej kwoty wydatków majątkowych wydatki na zakup samolotów VIP (niewygasające) wyniosły: plan 540.000,0 tys. zł, realizacja 519.665,2 tys. zł

Z przesłanego przez resort obrony oświadczenia wynika, że w ubiegłym roku w ramach Planu Modernizacji Technicznej przewidziano wydatki w kwocie 9,366 mld zł, natomiast po zmianach na koniec roku plan wynosił 9,162 mld zł. Ostatecznie zrealizowano wydatki w kwocie 9,109 mld zł, co stanowiło 99,4% planu po zmianach i 97,2% pierwotnego planu.  

Na 2016 rok w ramach Planu Modernizacji Technicznej zaplanowano wydatki w wysokości 9.365.796,0 tys. zł. Plan po zmianach na koniec roku wynosił 9.161.874,7 tys. zł i został zrealizowany w kwocie 9.109.275,6 tys. zł (99,4%). W ramach kwoty planu po zmianach i zrealizowanej kwoty wydatków ujętych w PMT wydatki dotyczące zakupu samolotów VIP (niewygasające) wyniosły: plan 540.000,0 tys. zł, realizacja 519.665,2 tys. zł.

Również tutaj istotne znaczenie miały wydatki na zakup samolotów VIP, choć nie zostały ujęte w pierwotnym projekcie budżetu. Jak wskazywano wcześniej, zrealizowana kwota wydatków niewygasających na ten cel a związanych z pozyskaniem maszyn „średnich” wyniosła prawie 520 mln zł.

Czytaj więcej: Polska chce kupić więcej Leopardów. Szatkowski dla Defence24.pl o wzmocnieniu Wesołej, dodatkowej dywizji i resecie systemu dowodzenia 

W ubiegłym roku Ministerstwo Obrony Narodowej zdołało więc uzyskać wykonanie budżetu na poziomie zbliżonym do 100%. Należy zauważyć, że choć sygnowano ważne umowy dotyczące choćby dostaw moździerzy samobieżnych Rak i modułów dywizjonowych Regina uzbrojonych w haubice samobieżne Krab, sprzętu optoelektronicznego, pocisków powietrze-powietrze i powietrze-ziemia do myśliwców F-16, czy wreszcie samolotów VIP (kontrakt z 31 marca pozwolił wykorzystać środki z 2016 roku), to nadal nie podpisano kluczowych umów dotyczących kosztownych programów rakietowych, jak Wisła (obrona powietrzna średniego zasięgu) i Homar (system ziemia-ziemia o zasięgu co najmniej 300 km).

Pomimo zapowiedzi ministra Macierewicza nie doszło również do dostawy pierwszych dwóch śmigłowców dla Wojsk Specjalnych, a postępowanie w tej sprawie nadal trwa. Wreszcie, nie rozstrzygnięto największych programów związanych z modernizacją Marynarki Wojennej, czy na przykład zakupem systemów bezzałogowych klasy MALE (Zefir), taktycznych (Gryf, Orlik) i mini (Wizjer), podobnie rzecz się ma z systemem zarządzania polem walki Rosomak BMS.

Obecnie MON deklaruje, że podpisanie umów na programy Wisła i Homar stanowi priorytet na ten rok. Sam program obrony powietrznej średniego zasięgu może być wart 30 mld złotych. Przedstawiciele resortu deklarują też chęć znacznej, liczebnej rozbudowy armii – według ministra Macierewicza po 2020 roku może ona osiągnąć nawet 200 tys. żołnierzy (choć do tej liczby należy prawdopodobnie dodać formowane Wojska Obrony Terytorialnej).

Czytaj więcej: Marynarka potrzebuje strategii. Soloch dla Defence24 o modernizacji sił morskich, celach BBN i reformie dowodzenia [WYWIAD]  

Widać więc wyraźnie, że koszty utrzymania takich struktur będą znacznie wyższe niż obecnie, zwłaszcza biorąc pod uwagę realizację koniecznych programów modernizacyjnych. Tym bardziej, że pod uwagę brana jest – słusznie – realizacja nieprzewidzianych wcześniej zakupów, dotyczących na przykład broni przeciwpancernej (zarówno ppk nowego typu w programie Karabela, jak i wielorazowych granatników ppanc.).

Zarówno MON jak i Prezydent RP są zgodni co do potrzeby przyjęcia ustawy, która zwiększy planowane wydatki obronne z 2% PKB z roku poprzedniego do tego samego poziomu wskaźnika w roku bieżącym, co przy dodatniej dynamice produktu krajowego brutto przekłada się na zwiększenie wydatków obronnych. Stosowny dokument powinien wejść w życie jeszcze w tym roku. Z kolei Strategia na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju zakłada osiągnięcie wydatków obronnych na poziomie 2,2% PKB (roku bieżącego) do 2020 roku i 2,5% PKB do 2030 roku.

Realizacja tych założeń, uwzględnianych – jak przyznał w wywiadzie dla Defence24.pl podsekretarz stanu w MON Tomasz Szatkowski – przy przygotowaniu Strategicznego Przeglądu Obronnego będzie mieć kluczowe znaczenie dla finansowania polskich Sił Zbrojnych w nadchodzących latach. W sytuacji zaniechania ich wdrożenia w życie polska armia będzie nadal modernizowana tylko w ograniczonym stopniu, z uwagi na niedostateczny poziom finansowania i nie zmieni tego nawet rozpoczęcie jednego czy kilku kluczowych programów. Zwiększenie wydatków obronnych ponad 2% PKB jest więc bezwzględnie koniecznym warunkiem powodzenia planów rozbudowy i modernizacji polskiej armii. Tym bardziej, że część polityków i komentatorów, włącznie z prezesem PiS Jarosławem Kaczyńskim, wskazuje na konieczność zwiększenia wydatków obronnych do 3% PKB – a więc znacznie ponad cel „Strategii".

Czytaj więcej: 3% PKB na obronę kartą przetargową Polski. Stawką nuklearne odstraszanie

Pierwsze kroki w zakresie podwyższania na obronę ponad 2% PKB (nawet liczonych metodologią NATO, do czego już obecnie miało doprowadzić alokowanie dodatkowych środków na zakup samolotów VIP) powinny zostać podjęte najpóźniej w przyszłym roku. W innym wypadku niekorzystna sytuacja sprzętowa w Siłach Zbrojnych będzie się utrzymywać.

Co nie mniej istotne, ewentualne dodatkowe środki w procesie planowania budżetowego państwa będą przeznaczane na inne cele, przez co systematyczne i znaczące zwiększenie funduszy na armię będzie coraz trudniejsze – także uwzględniając np. cykliczne wahania sytuacji gospodarczej w Polsce i na świecie. Zapisy Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju w zakresie wydatków obronnych muszą więc zostać niezwłocznie wdrożone.

Zobacz też: SKANER Defence24: Gen. Skrzypczak: Przesunięcie Leopardów nie ma uzasadnienia wojskowego