Australia pozbywa się NH90, ale nie odda ich Ukrainie

Australia zamówiła łącznie 47 egzemplarzy MRH-90 Taipan. Śmigłowce zaczęły wchodzić do służby w 2007 r. i zastąpiły Black Hawki starej wersji S-70A. Początkowo 40 egzemplarzy było przeznaczonych dla wojsk lądowych, sześć dla marynarki wojennej, a jedenpozostawał w rezerwie jako maszyna zapasowa. Jednak próby morskie przebiegły niezadowalająco i – pomimo wcześniejszych planów – nigdy nie kupiono specjalistycznego wariantu dla marynarki wojennej. Zamiast niego wybrano sprawdzonego MH-60R Seahawk.

Australijczycy uziemili Taipany we wrześniu 2023 r. Była to reakcja na wypadek z lipca, gdy maszyna tego typu rozbiła się na południe od Wyspy Hamiltona w czasie ćwiczeń. Zginęły cztery osoby na pokładzie. Zaledwie kilka miesięcy wcześniej inny MRH-90 wodował na wodach Zatoki Jervisa. Wtedy przeżyli wszyscy z dziesięciorga członków załogi i pasażerów, nie odnosząc praktycznie żadnych obrażeń.

Obydwa zdarzenia lotnicze nie były dla Australijczyków wielkim szokiem, ponieważ na śmigłowce te narzekano praktycznie od 2011 r. W 2019 r. zidentyfikowano problem z wpadaniem w wibracje wirnika ogonowego, a w 2021 flota Taipanów została uziemiona po wykryciu błędów w oprogramowaniu komputerów pokładowych. Jeszcze wcześniej, w 2010 r., jedna z maszyn miała awarię silnika, a cała flota została uziemiona na czas dochodzenia.

Teraz Australijczycy ponownie przesadzają swoje wojska lądowe na Black Hawki, tyle że najnowszego amerykańskiego standardu UH-60M, których zakupiono 40 egzemplarzy. Australijczycy uznali go za wybór obarczony najniższym ryzykiem. Pierwsze z tych maszyn są już wdrażane, prowadzone są też szkolenia. Nowa flota powinna osiągnąć gotowość operacyjną na koniec 2024 albo w 2025 r. Nawiasem mówiąc w 2025 r. mają rozpocząć się dostawy amerykańskich śmigłowców szturmowych AH-64E Apache, które zastąpią kolejną stworzoną w europejskim konsorcjum maszynę w służbie Australii – śmigłowiec Tiger ARH.

Pomimo złej sławy, śmigłowce Taipan stanowią duża wartość, ponieważ to flota 45 nowoczesnych, zaawansowanych technicznie maszyn, które po wprowadzeniu poprawek mogłyby służyć jeszcze wiele lat. W najgorszym razie jest to rezerwuar części zamiennych dla innych użytkowników NH90.  Z tego powodu Australijczycy chcą Taipany „dobrze sprzedać”. Pomimo pojawiających się w sieci wypowiedzi i próśb nie ma planów oddania tych śmigłowców Ukrainie.

Oficjalnie chodzi o to, że nadal prowadzone są badania na temat bezpieczeństwa wykonywania lotów na tych wiropłatach, zaś nikt nie chce wziąć odpowiedzialność za ewentualne wypadki i śmierć żołnierzy ukraińskich. Jednak niezależnie od wyników śledztwa Canberra i tak nie zakłada oddania maszyn Kijowowi.

Strona australijska broni się, że wartość floty Taipanów jest bardzo wysoka i istotna z punktu widzenia obronności samej Australii. Wskazują też, że i tak przekazali (i przekazują) niebagatelną pomoc wojskową o łącznej wartości niemal miliarda dolarów, z czego lwią część stanowiła warta 730 mln pomoc wojskowa. Jej symbolem są wozy opancerzone Bushmaster (120 egzemplarzy), ale także artyleria oraz pojazdy wojskowe wielu typów. Dodajmy, że nad Europą operuje także australijski samolot wczesnego ostrzegania E-7 Wedgetail, którego działania zwiększają świadomość sytuacyjną ukraińskich dowódców. Obecnie mają trwać konsultacje ze stroną ukraińską co do tego, jaka pomoc byłaby najbardziej odpowiednia dla Kijowa w kontekście tego, co Canberra może dać.

Na koniec warto zauważyć, że Ukraina obecnie posiada dość dużą liczbę śmigłowców szturmowych (Mi-24) i wsparcia pola walki (Mi-8), a co najważniejsze, dysponuje dobrze wyszkolonymi załogami tych maszyn. Za to Australia ma inny interesujący zasób wycofanego uzbrojenia w postaci wielozadaniowych samolotów bojowych F/A-18C/D Hornet…