Eksportowy Tor z Tarnowa

Wielkokalibrowy karabin wyborowy Tor należy do kategorii tzw. broni przeciwsprzętowej. Przeznaczony jest do niszczenia  celów punktowych, które mogą znajdować się za lekkimi osłonami polowymi, lekko opancerzonych pojazdów, niewybuchów amunicji artyleryjskiej oraz dowolnych innych nieopancerzonych lub lekko opancerzonych celów na dystansie nawet 1700 m (a więc znajdujących się poza zasięgiem większości innego uzbrojenia piechoty). Służy też do rażenia siły żywej, nawet na odległościach przekraczających 2 km.

Czytaj więcej: Najnowsze informacje i analizy z Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach 

Jednym z zastosowań są działania przeciwsnajperskie, gdzie duży zasięg i precyzja ognia może mieć kluczowe znaczenie dla sukcesu operacji. Broń może być używana w skrajnych warunkach atmosferycznych, przy temperaturach od -50⁰C do +50⁰C. Karabin może być wyposażony w celownik elektrooptyczny lub optyczny, zgodny z MIL-STD 1913 lub NATO STANAG 4694. Pochylenie szyny celowniczej wynosi 35 MOA, broń ma masę około 14 kg.

Tor powstał w wyniku zainteresowania polskiego wojska tego typu konstrukcją. Wojsko nie używało w tym momencie innych karabinów wyborowych zasilanych tak silnym nabojem jak 12,7 x 99 mm NATO (określanego również jak 0.50 BMG). Wstępne założenia taktyczno-techniczne nowego karabinu zatwierdzono w lutym 2000 roku. Broń powstała w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie (obecnie część ZM Tarnów). Modelowy karabin był gotowy do pierwszych prób w 2002 roku.

Po modyfikacjach w konstrukcji broni pierwsze 10 egzemplarzy seryjnych dla polskich Wojsk Lądowych zamówiono w 2005, kolejne 30 karabinów wyborowych zostało zamówionych w 2008, od tego czasu realizowano stopniowo kolejne dostawy. Karabin otrzymał wojskowe oznaczenie TOR (konstrukcje strzeleckie są w polskim wojsku nazywane od nazw pierwiastków, np. Beryl czy Tantal), wcześniej był znany pod zakładową nazwą WKW Wilk.

Broń została zaprojektowana w układzie bez kolby właściwej, co zmniejsza jej wymiary zewnętrzne i ułatwia jej przenoszenie. Lufa o długości 880 mm posiada konstrukcję samonośną (jedynie jej połączenie z resztą karabinu ma miejsce u jej nasady, szyna montażowa celownika oraz montaż dwójnogu nie mają z nią styku).

70% odrzutu naboju 12,7 x 99 mm NATO jest kompensowane przez hamulec wylotowy, niewielki jest również podrzut broni. Broń wyposażona jest w siedmionabojowy magazynek, pozwalający na szybkie oddanie kolejnego strzału. Jak podkreślają przedstawiciele ZM Tarnów, konstrukcja zapewnia karabinowi dużą odporność na zanieczyszczenia i zapiaszczenia.

W 2005, po zakończeniu prac nad Torem i dostarczeniu pierwszych 10 egzemplarzy, w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie (obecnie ZM Tarnów) podjęto decyzję o rozwoju kolejnych wyborowych konstrukcji strzeleckich. Tak rozpoczęły się prace nad karabinem wyborowym Bor (nazwa zakładowa – Alex, od imienia Aleksandra Leżuchy, prowadzącego prace zarówno nad Torem, jak i Borem).

Pierwszą opracowana wersją Bora był karabin kalibru 7,62 x 51 mm NATO. Państwowe badania prototypów zostały zakończone pod koniec grudnia 2006 roku z wynikiem pozytywnym. Obecnie karabiny BOR są używane w Wojsku Polskim.

Podobnie jak w wypadku Tora, BOR jest konstrukcją zaprojektowaną w układzie bez kolby właściwej z lufą samonośną o długości 660 mm. Masa konstrukcji to 5,7 kg, zasilana jest ona z pudełkowego magazynka o pojemności 5 lub 10 naboi. Broń pozwala na atakowanie celów punktowych na dystansie do 1000 m. Na rynek cywilny przygotowana został cywilna wersja Bora – karabin myśliwsko-sportowy .308 ZMT HS, konstrukcja karabinu została uproszczona i nieco odchudzona.

Najmłodszym członkiem rodziny tarnowskich karabinów wyborowych jest Alex-338, czyli odpowiednik Bora dostosowany do użycia mocniejszego naboju .338 Lapua Magnum (8,6 x 70 mm). Broń jest tylko minimalnie cięższa od wersji na słabszy nabój (6,1 kg), wypełnia ona lukę między Borem a „przeciwsprzętowym” Torem. Zastosowanie mocniejszej amunicji sprawia, że broń może być skuteczna przeciw celom punktowym na dystansie nawet 1500 m, a więc zbliża się osiągami do ponad dwukrotnie cięższego Tora. Alex nie dysponuje jednak aż taką zdolnością do penetracji osłon.

Obecnie ZM Tarnów dysponuje pełną rodziną powtarzalnych konstrukcji wyborowych dostosowanych do amunicji kalibrów 7,62 x 51 mm NATO (.308 Winchester), 8,6 x 70 mm (.338 Lapua Magnum) oraz 12,7 x99 mm NATO (.50 BMG). Użytkownik może dobrać broń do wykonywanego zadania. Obok dostaw karabinów TOR i BOR do podstawowego użytkownika, jakim jest Wojsko Polskie zakłady z powodzeniem szukają również potencjalnych odbiorców eksportowych.

W tym roku na MSPO prezentowane są też samopowtarzalne karabiny wyborowe SKW-308 (na amunicję 7,62 x 51 mm NATO) oraz SKW-338 (na amunicję 8,6 x 70 mm Lapua Magnum). Broń zbudowana jest w układzie ze składaną kolbą (w odróżnieniu od karabinów BOR czy Alex).

Lżejszy karabin SKW-308 służy do zwalczania celów na odległości do 900 m, może być wyposażony w lufę o długości 16 cali (406 mm) lub 20 cali (508 mm) i magazynek na 5 lub 10 naboi. Z kolei cięższy SKW-338 ma zasięg do 1500 m, lufę o długości 26 cali (660 mm) i może razić cele na dystansie do 1500 m.

W ubiegłym roku ZM Tarnów poinformowały, że zarówno karabiny w kalibrach 7,62 x 51 mm BOR, jak i 12,7 x 99 mm TOR znalazły się wśród produktów sprzedawanych za granicę. Z kolei w Polsce zainteresowanie bronią wyborową produkcji ZM Tarnów może wzrosnąć z uwagi na formowanie Wojsk Obrony Terytorialnej. W czerwcowym wywiadzie dla „Dziennika Gazety Prawnej” dowódca WOT gen. Wiesław Kukuła stwierdził bowiem, że karabiny TOR i BOR znajdą się na wyposażeniu każdej kompanii tej formacji. Docelowo planuje się sformowanie ponad 300 takich jednostek. Lżejsza broń wyborowa ma być umieszczona na niższym szczeblu.

Serwis Specjalny Defence24: MSPO 2017 - wiadomości i analizy z Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach