Zmiany w opiniowaniu funkcjonariuszy SKW

26 sierpnia w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego wraz z uzasadnieniem. Wnioskodawca, którym jest Mariusz Błaszczak, Minister Obrony Narodowej wystąpił o uzgodnienie projektu w terminie 10 dni od jego publikacji. Pismo w sprawie uzgodnień skierowano do prezesa rady ministrów, wiceprezesów rady ministrów, członków rady ministrów, koordynatora służb specjalnych, ministrów konstytucyjnych, szefa biura bezpieczeństwa narodowego, prezesa rządowego centrum legislacji, prezesa urzędu ochrony danych osobowych, szefów cywilnych służb specjalnych (Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu oraz Centralnego Biura Antykorupcyjnego).

Projekt rozporządzenia

Dokument skierowany do uzgodnień przygotowano 13 sierpnia. Projekt rozporządzenia to dokument sześciostronicowy, do którego dołączono sześciostronicowy projekt formularza opinii służbowej. Tradycyjnie pismem przewodnim skierowano także uzasadnienie przygotowane przez prawników resortu obrony narodowej.

Uzasadnienie

Wczytując się w treść uzasadnienia dostrzegamy, że wnioskodawca wskazuje na potrzebę zmiany obowiązujących przepisów wynikającą z faktu, iż aktualnie obowiązujące przepisy tj. rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej ws. wzoru formularza opinii służbowej oraz opiniowania służbowego funkcjonariuszy SKW pochodzi z września 2006 roku (Dz. U. poz. 125). Od przyjęcia tych uregulowań minęło zatem 15 lat. W uzasadnieniu wskazano, że rozwiązania prawne przewidziane w projekcie są częściowo analogiczne do rozwiązań obowiązujących przy opiniowaniu służbowym funkcjonariuszy Służby Wywiadu Wojskowego (rozporządzenie MON z 2017 roku) oraz żołnierzy zawodowych (rozporządzenie MON z 2014 roku). Z pobieżnej analizy tych terminów widać, że w przypadku SKW ze zmianą przepisów czekano co najmniej o cztery lata dłużej niż w przypadku SWW oraz o siedem lat dłużej niż w przypadku żołnierzy zawodowych.

Postulowane zmiany

W uzasadnieniu podkreślono najważniejsze i wymagane w opinii resortu obrony narodowej i kierownictwa wojskowego kontrwywiadu zmiany, a są to:

• wprowadzenie sześciostopniowej skali ocen (do tej pory obowiązuje pięciostopniowa);
• wprowadzenie w określonych przypadkach możliwości przesunięcia terminu opiniowania służbowego;
• dodanie nowych przyczyn obligatoryjnego opiniowania służbowego (poprzedzającego zatarcie kary dyscyplinarnej oraz opiniowanie realizowane w sytuacji wydania polecenia przez wyższego przełożonego);
• wskazanie przełożonych uprawnionych do sporządzenia opinii służbowej w sytuacji, gdy funkcjonariusz pozostaje w dyspozycji Szefa SKW i powierzenia mu w tym czasie obowiązków służbowych na innym stanowisku w innej komórce lub jednostce organizacyjnej (do tej pory nie było takich regulacji);
• wprowadzenie instytucji „samokontroli” polegającej na możliwości rozpatrzenia odwołania przez bezpośredniego przełożonego i wydania nowej opinii;
• rozszerzenie katalogu rozstrzygnięć, jakie może podjąć wyższy przełożony rozpatrujący odwołanie od opinii służbowej. Katalog ten dziś obejmuje: utrzymanie w mocy, uchylenie zaskarżonej opinii i polecenie wydania nowej. Projekt zakłada rozszerzenie o: możliwość zmiany opinii lub jej uzupełnienia. Analogiczne rozwiązanie obowiązuje w przypadku opiniowania żołnierzy zawodowych;
• ograniczenie możliwości ponownego rozpatrzenia odwołania od opinii służbowej przez Szefa SKW wyłącznie do przypadków, gdy opinia wywołuje najbardziej dotkliwe dla funkcjonariusza skutki kadrowe tj. zwolnienie ze służby i wyznaczenie na niższe stanowisko służbowe;
• odstąpienie od konieczności obligatoryjnego nadawania najwyższej klauzuli tajności każdej sporządzanej opinii służbowej. Nowe rozwiązania przewidują, że opiniujący będzie nadawał odpowiednią klauzulę tajności po wypełnieniu formularza. W uzasadnieniu wskazano, że zmiana jest zgodna z przepisami ustawy o ochronie informacji niejawnych. W tym przypadku nasuwają się pytania o praktykę w zakresie nadawania klauzuli tajności w ramach opiniowania służbowego. Czy w tym zakresie powstaną klarowne wytyczne i reguły, w jaki sposób przełoży się to z jednej strony na sprawność procesu opiniowania, a z drugiej strony czy nie będzie to skutkowało narażeniem na ujawnienie informacji, które powinny podlegać ścisłej ochronie.

Podsumowanie

Skierowany do uzgodnień projekt rozporządzenia w sprawie opiniowania służbowego funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego z pewnością od lat był wyczekiwany zarówno przez funkcjonariuszy, jak i opiniujących ich przełożonych. Czy projekt zaproponowanym kształcie zostanie przyjęty i w jakim tempie będą przebiegały prace legislacyjne? Na tym etapie trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. W tym przypadku dużo zależy do opinii zgłoszonych w ramach uzgodnień. Proces ten warto śledzić z uwagą. Kwestie związane z opiniowaniem służbowym funkcjonariuszy to z pewnością ważny aspekt funkcjonowania służb specjalnych. Opiniowanie jest bowiem jednym z kluczowych etapów wyznaczania funkcjonariuszy na koleje stanowiska służbowe, reagowania w sytuacji naruszenia dyscypliny oraz zarządzania personelem wykonującym zadania w dyspozycji, powierzenia obowiązków na innym stanowisku w innej komórce lub jednostce organizacyjnej. Sprawność opiniowania ma wpływ na inne obszary zarządzania zasobami osobowymi każdej służby, formacji i organizacji.