Nowy młot Rosji: samodzielne jednostki dronowe [ANALIZA]

Rosyjskie kompetencje w wojnie dronów rosną, zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym. Powstają również nowe jednostki o charakterze nie tylko taktycznym, ale już taktyczno-operacyjnym, a nawet operacyjnym. Samodzielne bataliony, pułki, czy brygady systemów bezzałogowych mogą w każdej chwili stać się częścią samodzielnych wojsk bezzałogowych. Poniżej przyjrzymy się kilku doświadczonym rosyjskim jednostkom dronowym, które nierzadko pełnią rolę nie tylko stricte oddziałów bojowych, ale również centrów innowacyjno-technologicznych, inkubatorów rozwoju taktyki, szkół operatorów dronów i specjalistów itp.

Bezpilotowy Oddział Szybkiego Reagowania MO FR (BOBRMORF)

Jesienią 2022 roku powstała jednostka „bobrów”. Liczyła kilku ludzi w składzie 42 Dywizji Zmechanizowanej Południowego Okręgu Wojskowego. Szybko rozwijała się organizacyjnie i taktycznie. Dała się poznać jako efektywna jednostka dronów uderzeniowych, w tym nowatorskich wówczas dronów FPV, latem 2023 r. przyczyniając się m.in. do zwalczania Leopardów i Bradleyów w czasie kontrataku ukraińskiego na Zaporożu.

Oddział BOBRMORF jest bojową jednostką, ale pełni też rolę centrum szkoleniowego. Kadet idzie do oddziału, ale szkolony jest na potrzeby innych pododdziałów. Potem z takim specjalistą oddział utrzymuje kontakt, pomagając techniczne, dzieląc się wiedzą, wspierając technicznie itd. W listopadzie 2023 r. oddział BOBRMORF przeszkolił ok. 150 specjalistów FPV dla całego frontu. Nowością szkolenia na tym etapie wojny było to, że przeszkoleni mieli uniwersalną wiedzę operatora czy technika, a zatem mogli zastąpić kolegę w zespole (zespole, załodze, tzw. ekipażu), np. gdy ten zostanie ranny w czasie misji.

Oddział techniczny jednostki BOBRMORF indywidualnie podchodził do każdej partii drona, jednakże przekazywał doświadczenie bojowe konstruktorom, po czym wydawał rekomendacje (choćby o pracy na różnych częstotliwościach, które były zagłuszane, sprawowaniu drona w locie itd.). Dziś takie innowacje taktyczne, techniczne, czy szkoleniowe są codziennością, ale wówczas były pewnym novum w armii agresora.

Pododdziały bojowe BOBRMORF operowały jednocześnie na różnych odcinkach frontu: w obwodzie chersońskim, zaporoskim, charkowskim, pod Torećkiem czy na kierunku pokrowskim.

Batalion specjalnego minowania powietrznego „Feniks”

Batalion specjalnego minowania „Feniks” powstał latem 2023 r. na bazie 11 Samodzielnej Brygady Inżynieryjno-Saperskiej Południowego OW. Batalion „Feniks” jest eksperymentalną jednostką ćwiczebno-bojową i zarazem centrum innowacyjnym, specjalizującym się w wykorzystaniu dronów do minowania z powietrza. W batalionie modyfikuje się drony i amunicję pod kątem zrzutów min z powietrza, zdobywa doświadczenie, a w szkolnym centrum prowadzi szkolenie z różnych specjalności, m.in. operatorów dronów i saperów.

Struktura batalionu nie jest znana. W jego skład wchodzą zapewne specjalizowane plutony i kompanie, rozpoznawcze, uderzeniowe dronów FPV, uderzeniowe dronów „Mołnia” itd. Zespół bojowy wykonujący samodzielnie misję bojową dronem to czasami tylko dwie osoby: operator drona i saper-inżynier.

Jeśli chodzi o taktykę, batalion wykonuje klasyczne misje uderzeniowe, w tym dronami FPV, jednak specjalizuje się w minowaniu narzutowym z powietrza. Po odpowiednim rozpoznaniu minowane są z dronów np. szlaki przemieszczania się przeciwnika, drogi i punkty ewakuacji, podejścia do schronów i okopów, drogi ewakuacji rannych etc.

Do misji wykorzystuje się m.in. zmodyfikowane miny przeciwpiechotne typu POM-2 i PMN, wykorzystywane do minowania narzutowego z systemów rakietowych bądź samolotów, oraz zwykłe, przeciwpancerne TM-62. Wykorzystywane są różne modele dronów, od małych do dużych (ciężkich). Drony minowe nie wykonują misji kamikaze, bowiem po zrzucie min wracają do punktu bazowego. Nad Dnieprem drony batalionu minowały z powietrza koryto i dopływy Dniepru. Codziennie stawiano nawet po 20-30 min przeciwdesantowych, na których podrywali się ukraińscy żołnierze i łódki.

Batalion „Feniks” operuje na różnych odcinkach frontu, najpierw plutonami, teraz prawdopodobnie kompaniami. Na przełomie 2023-2024 pluton batalionu operował na kierunku bachmuckim, w maju 2024 r. pododdział nad Dnieprem, w lipcu-sierpniu w Wołczańsku, też na kierunku Czasiw Jar, od sierpnia 2024 r. w obwodzie kurskim.

W sierpniu Aleksander Koc przeprowadził wywiad z żołnierzami batalionu „Feniks” operującymi na kierunku kurskim. Codzienne działania batalionu to głównie minowanie i uderzenia z powietrza na cele w obwodzie sumskim, po ukraińskiej stronie pogranicza, i na cele w obwodzie kurskim, na terenie Rosji. Poza typowymi dla batalionu działaniami minowymi na głównych szlakach komunikacyjnych wykonywano również typowe misje uderzeniowe, albo dronami FPV, albo dronami typu samolotowego „Mołnia”. Zdarzało się również taranowanie dronami FPV większych wielowirnikowców ukraińskich, np. typu Wampir.

Przy batalionie istnieje również Centrum Szkoleniowe, w którym szkoli się setki operatorów i specjalistów, oraz majsternia-laboratorium, gdzie wykonuje się prace analityczne i innowacyjne, np. analizuje się i zmienia częstotliwości dronów, aby przeciwdziałać ukraińskim środkom WRE, drukuje się na drukarkach 3D części do dronów i amunicji, usprawnia i modyfikuje się drony, przygotowuje anteny, retranslatory, amunicję etc.

Samodzielny oddział dronów specjalnego przeznaczenia „Buriewiestnik”

Oddział „Buriewiestnik” określany jest jako komponent Korpusu Ochotniczego. Operuje w składzie Grupy Wojsk „Jug” (Południe), m.in. w rejonie Czasiw Jaru. Specjalizuje się w zastosowaniu wszelakiego rodzaju systemów bezzałogowych. Oficjalnie do działań bojowych oddział przystąpił w maju 2024 r., ale można napotkać informacje, że mógł działać czynnie już wiosną, w okresie operuje marca lub kwietnia ub.r. Jak wspomniano, powstał w ramach Ochotniczego Korpusu Szturmowego, a więc związany jest pośrednio z weteranami dawnej „Grupy Wagnera”.

Oddział specjalizuje się m.in. w zastosowaniu dronów uderzeniowych np. Mołnia i dronów FPV, ale też w innowacjach taktycznych czy inżynieryjnych. W lutym 2025 r. „Buriewiestnik” operował pod Czasiw Jarem, później przerzucony został na front kurski.

Jednostka ma pododdziały (plutony) dronów rozpoznawczych, dronów uderzeniowych FPV, pododdział środków WRE itd. Oddział „Buriewiestnik” specjalizuje się w zastosowaniu dronów FPV na kablu światłowodowym (np. typu KWN), oraz dronów uderzeniowych typu samolotowego „Mołnia-2”, nierzadko prowadzi również minowanie powietrzne itp.

Centrum Systemów Bezzałogowych „RUBIKON”

Kluczową jednostką dronową szczebla brygadowego na kierunku kurskim, która mocno dała się we znaki wojskom ukraińskim na całym froncie, było Centrum Systemów Bezzałogowych „Rubikon”. O istnieniu samodzielnej jednostki operacyjnej o charakterze eksperymentalno-bojowym o pełnej nazwie Doświadczalne Centrum Perspektywicznych Technologii Bezzałogowych „Rubikon” dowiedzieliśmy się w październiku 2024 r., przy okazji inspekcji jednostki dokonanej przez ministra obrony Andrieja Biełousowa.

Centrum „Rubikon” zostało utworzone na polecenie ministra obrony w sierpniu 2024 r. Do czasu wspomnianej inspekcji dało się poznać jako bardzo efektywna jednostka dronowa. Materiał z inspekcji pozwolił na określenie dość szczegółowej struktury Centrum. Funkcjonowały wówczas dwa oddziały bojowe operujące bezpośrednio na linii frontu. Minister polecił sformować kolejnych pięć, dla każdego zgrupowania sił (frontów) uczestniczącego w tzw. operacji specjalnej.

W listopadzie 2024 r. pojawiły się pierwsze filmy z kierunku kurskiego dokumentujące działania operatorów dronów Centrum „Rubikon”. W styczniu pojawiły się filmy z kierunku pokrowskiego, a w lutym kupiańskiego, charkowskiego i donieckiego, co świadczyłoby o rozwoju strukturalnym Centrum „Rubikon” i zastosowaniu kolejnych oddziałów bojowych na innych niż kurski kierunkach.

Priorytetowe zadania dla Centrum „Rubikon” zdefiniowano następująco:

• wykrywanie i rażenie celów na szlakach komunikacyjnych;
• wykrywanie i rażenie celów na pozycjach bojowych;
• wykrywanie i rażenie celów w powietrzu, zwłaszcza niszczenie (taranowanie) ciężkich dronów bombowych (tzw. bomberów, vel Baba Jaga);
• wykrywanie i rażenie retranslatorów i środków łączności.

Brygada „Grom Kaskad”

Jedną z pierwszych dużych jednostek dronowych w składzie SZ FR była Brygada Lotnictwa Bezzałogowego GROM „Kaskad”, która powstała jesienią 2023 r., z rozwinięcia ochotniczej jednostki BARS „Kaskad”, specjalizującej się w zastosowaniu dronów, oraz transferu personelu z 55 Samodzielnego Pułku Śmigłowców 4 Armii WWS i PWO. Powstała w ten sposób Brygada „Grom Kaskad”, która podlega pod dowództwo WKS.

W październiku 2023 r. szacowano, że brygada składa się z około 40 grup operatorów różnych typów dronów w dwóch batalionach dronów rozpoznawczo-uderzeniowych oraz eskadry dronów rozpoznawczych. W skład Brygady „Grom Kaskad” wchodziły jeszcze kompanie tyłowe, m.in. zaopatrzenia i logistyczna. W arsenale jednostki znajdują się m.in. drony rozpoznawczo-uderzeniowe S350 „Supercam” i „Orłan-30”, a także drony-kamikadze ZALA Łancet oraz różne typy dronów FPV.

Do marca 2024 r. Brygada, której skład szacowano na 54 grupy (zespoły) dronowe w dwóch batalionach rozpoznawczych i dwóch uderzeniowych z dzesięcioma różnymi typami bezzałogowców, miała zniszczyć ponad 7 tys. celów i wykonać 18 tys. misji bojowych. Brygada operuje zapewne wzdłuż całego frontu, w tym na granicy obwodów sumskiego i kurskiego. Bezzałogowce brygady wykonują misje bojowe nawet 50-70 km za linią frontu, wykrywając szczególnie ważne cele, często naprowadzając na nie uderzenia pocisków balistycznych Iskander.

7 Pułk Systemów Bezzałogowych

7 Samodzielny Rozpoznawczo-Uderzeniowy Pułk Systemów Bezzałogowych to jednostka, o której wciąż wiadomo stosunkowo niewiele. Bodaj pierwsza wzmianka o nowej jednostce dronowej pojawiła się w kwietniu 2024 r. na stronie ukraińskiej organizacji „Victory Drones”, która ma m.in. pion zajmujący się monitorowaniem rozwoju systemów bezzałogowych u wroga.

Według ukraińskich analityków 7 Pułk Systemów Bezzałogowych powstał prawdopodobnie w obwodzie swierdłowskim w składzie Centralnego OW. Z początkiem kwietnia 2024 r. etatowa liczebność pułku miała sięgać 1342 żołnierzy (94%). W skład pułku wchodziły już wówczas: dowództwo, batalion uderzeniowych systemów bezzałogowych, trzy bataliony rozpoznawczo-uderzeniowych systemów bezzałogowych oraz pododdziały zabezpieczenia, kompania łączności, kompania zabezpieczenia materiałowego (MTO) i inne.

Łącznie w pułku były jakoby 102 zespoły dronowe (załogi, tzw. ekipaże): 41 uderzeniowych i 61 rozpoznawczych. Wyposażenie pułku jest różnorodne: od dronów rozpoznawczych takich jak Orłan-30, Eleron-3 czy Supercam, aż po uderzeniowe ZALA Łancet, Szahid/Gierań, Kub.